کبد در قسمت بالا سمت راست شکم قرار دارد و محل ذخیره سازی سوخت در بدن است خیلی از مواد غذایی که ما می خوریم توسط بدن به یک نوع قند به نام گلوکز شکسته می شود این همان چیزی است که بدن برای تولید انرژی استفاده می کند گلوکز نمی تواند در بدن ذخیره شود بلکه باید به گلیکوژن تبدیل شود تا در کبد ذخیره و در زمانی که ما نیاز به انرژی داریم به گلوکز تبدیل شود کبد همچنین محل ( ذخیره ویتامین ها و آهن، ساخت پروتئینی مورد نیاز در انعقاد خون، کمک به حذف داروها و سموم از بدن، ساخت یک نوع چربی به نام کلسترول مورد نیاز بدن، ساخت یک نوع مایع به نام صفرا برای شکستن چربی های مواد غذایی در روده ) می باشد.
اختلاف کبد چرب غیر الکلی و استئاتوهپاتیتیس ( NASH )
تفاوت اصلی وجود التهاب و آسیب به سلول های کبدی در NASH است در هر دو مقدار چربی کبد افزایش یافته است اگر چه در 30 % کسانیکه کبد چرب غیر الکلی دارند 10 درصد مبتلا به NASH هستند تقریباً 30 درصد از افراد دارای بیماری کبد چرب غیر الکلی ( NAFLD ) مبتلا به NASH هستند.
بیماری کبد چرب غیر الکلی در حال حاضر شایعترین علت بیماری مزمن کبدی در ایالات متحده آمریکا است تجمع چربی در کبد سبب التهاب کبد می شود که استئاتوهپاتیت غیر الکلی نامیده می شود. ولی بسیاری از مردم تجمع چربی در کبد دارند ( کبد چرب غیر الکلی ) ولی هیچگونه عوارض و مشکلاتی هم ندارند ولی در برخی از افراد چربی باعث التهاب کبد می شود و استئاتوهپاتیت غیر الکلی ایجاد می شود NASH می تواند به حالت بدتری مانند زخم کبد تبدیل شود که منجر به سیروز می شود در سیروز سلول های کبدی توسط بافت اسکار جایگزین می شود کبد نمی تواند کار کند و ممکن است به نارسایی کبد، سرطان کبد و مرگ مرتبط شود ولی این بیماری همیشه به حالت بدتر تبدیل نمی شود کارشناسان هنوز علت التهاب را نمی دانند ولی ممکن است بعضی عوامل محیطی باعث بدتر شدن شود عواملی که سبب کبد چرب و آسیب کبدی می شود عبارت از ( چاقی، دیابت نوع دو، کلسترول بالا، تری گلیسرید بالا و سندرم متابولیک ) می باشد. سایر علل بیماری کبد چرب مانند ( داروها، هپاتیت ویروسی، بیماری کبد اتوایمیون، کاهش وزن سریع و سوءتغذیه) مطالعات اخیر نشان داده است که رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک و دیگر تغییرات در روده ممکن است با بیماری کبد چرب غیر الکلی همراه باشد. اکثر افرادی که کبد چرب دارند سن بالای 40 – 50 سال دارند و یک یا چند مشکل بالا را هم داشته اند.
درجه بندی کبد چرب
یک سیستم درجه بندی تعیین شدت بیماری وجود دارد.
Grade 1 فرم ساده کبد چرب است که در عملکرد کبد دخالت ندارد ولی نیاز به مدیریت بیماری وجود دارد.
Grade 2 شرایطی از کبد که نیاز به مداخله پزشکی دارد یعنی چربی متوسط و آسیب وجود دارد و کاهش وزن کلید اصلی درمان است کلسترول و تری گلیسرید بالا و دیابت کنترل شود.
Grade 3 حالت شدید بیماری است که معمولا ً علائم بیماری وجود دارد.
علائم کبد چرب
در مراحل اولیه کبد چرب ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد ولی با پیشرفت بیماری علائمی مانند ( خستگی ( احساس خستگی تمام وقت )، از دست دادن وزن بدون هیچ دلیل، سردرگمی، اختلال در قضاوت، مشکل در تمرکز، تهوع، کاهش اشتهاء، ضعف عمومی و درد مدام آزاردهنده در قسمت فوقانی و راست شکم پیدا می شود. علائمی مانند بزرگی کبد، تغییر رنگ پوست تیره، معمولاً بر روی گردن یا ناحیه زیر بغل ممکن است ایجاد شود. برای اینکه کبد چرب به نوع شدید تبدبل شود ممکن است سالها طول بکشد. و اگر کبد چرب منجر به سیروز شود علائمی مانند ( احتباس مایع، خونریزی داخلی، کاهش عضلانی، یرقان ( زردی پوست و چشم ها )، نارسایی کبد ) ایجاد می شود.
تشخیص کبد چرب
تشخیص کبد چرب با سونوگرافی، سی تی اسکن و اسکن MRI می باشد آزمایشات کبدی ( LFTs ) مانند آلانین آمینوترانسفراز ( ALT ) و آسپاراتات آمینوتراسفراز ( AST ) ممکن است افزایش داشته باشد. پزشک ممکن است برای تشخیص از بیوپسی کبد استفاده کند بیوپسی از کبد تنها راه برای تایید تشخیص کبد چرب است پزشک با بی حسی موضعی و وارد کردن سوزن از طریق پوست به کبد و برداشتن قطعه کوچکی از کبد و سپس در زیر میکروسکوپ برای نشانه های چربی، التهاب و سلول های کبدی آسیب دیده مورد بررسی قرار می کیرد
درمان کبد چرب
هیچ درمانی برای کبد چرب وجود ندارد ولی می توان بدتر شدن آسیب های کبدی را محدود کرد.
با داشتن یک رژیم غذایی متعادل و افزایش فعالیت بدنی ( 30 دقیقه روزانه ) و با محدود کردن رژیم های غذایی غنی از غذاهای تصفیه شده و کربوهیدرات های با هضم سریع مانند ( نان، بلغور، برنج، سیب زمینی، ذرت و کنترل قند در نوشیدنی های ورزشی و آب میوه های شیرین ) وزنتان را کاهش دهید و به یک وزن سالم رسید. ولی کاهش وزن بیشتر از ./5 – 1 پوند در هفته نباشد از دست دادن سریع وزن با ( رژیم غذایی، دارو یا جراحی ) منجر به افزایش التهاب و زخم کبد می شود.
از مصرف داروهای غیر ضروری مانند ( تاموکسیفن، متوترکسات و ... ) اجتناب کنید زیرا روند بیماری را بدتر می کند.
آنتی اکسیدان ها و دارو های جدیدتر دیابت مانند ( ویتامین E ، سلنیوم، Btaine، Rsiglitazone، pioglitazone ) در درمان بیماری کبد چرب تاثیر داشته است. توجه داشته باشید که مصرف ویتامین ها و مواد معدنی می تواند برای سلامتی مشکلاتی ایجاد کند بهترین راه دریافت ویتامین ها از طریق مواد غذایی است
پیوگلیتازون و رزی گلیتازون داروهایی هستند که در درمان دیابت استفاده می شوند زیرا آنها حساسیت به انسولین را افزایش می دهند این داروها چربی و آسیب های کبدی را کاهش می دهند پیوگلیتازون ممکن است زخم های ناشی از التهاب در NASH را کاهش می دهد ولی با مصرف این داروها دو مشکل کاهش وزن و دیگری افزایش حملات قلبی وجود دارد. لذا مصرف دراز مدت توصیه نمی شود
از آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین E در درمان NASH استفاده می شود .
اسید های چرب امگا 3 در کاهش چربی کبد موثر است و حوادث قلبی عروقی و مرگ ومیر را کاهش می دهد لذا اسید چرب امگا 3 ممکن است درمان مناسب برای بیماران مبتلا به NAFLD و سندرم متابولیک باشد.
اگر چه داروهای کاهنده چربی به طور خاص استاتین ها و مصرف ezetimibe برای درمان چربی خون غیر طبیعی مرتبط با سندر متابولیک بکار می رود در کبد چرب غیر الکلی نیز استفاده می شود.
سطح کلسترول تام را کاهش دهید.
اسید ursodeoxycholic در بیماری کبد چرب غیر الکلی مورد مطالعه قرار گرفته است اما به دلیل سمیت در دوزهای بسیار بالا رها شده است.
دیابت را کنترل کنید.
به طور منظم ورزش کنید.
از مصرف الکل اجتناب کنید.
در خوردن دارو با پزشک یا داروساز مشورت کنید ممکن است دارو سبب آسیب کبد شود.
در سیروز شدید کبد پیوند کبد مورد نیاز است.
تغذیه در کبد چرب
در کسانیکه روزانه دو فنجان یا بیشتر قهوه مصرف کرده اند زخم یا فیبروز کمتر دیده شده است لذا توصیه به مصرف مقدار متوسط قهوه می شود.
کمبود ویتامین D با بیماری کبد چرب غیر الکلی همراه است.
مقاله رژیم غذایی کبد چرب را در سایت بخوانید.
پیش اگهی کبد چرب
عواقب ناشی از چربی در کبد تا حد زیادی بستگی به وجود یا عدم وجود التهاب در کبد می باشد مثلا آیا چربی به تنهایی وجود دارد یا NASH وجود دارد زیرا NASH می تواند از طریق تشکیل اسکار به سیروز کبد تبدیل شود و عوارض سیروز ممکن است ابتدا تبدیل به خونریزی دستگاه گوارش، نارسایی کبد و سرطان کبد شود.
از هر 100 نفر دارای کبد چرب غیر الکلی تعداد 2 نفر در طول 15 – 20 سال به سیروز کبد تبدیل می شود
از هر 100 نفر دارای استئاتوهپاتیتیس ( NASH ) تعداد 12 نفر در طول 8 سال به سیروز کبد مبتلا می شوند
مطالب مرتبط
نظرات (1)