تحقیقات سازمان بهداشت جهانی نشان داده است که در هر ۸ ثانیه یک نفر در دنیا بر اثر استعمال دخانیات جان خود را از دست می دهد و براساس همین نتایج چنانچه افراد در سنین نوجوانی شروع به کشیدن سیگار کنند که بیش از ۷۰ درصد موارد سیگاری شدن در این مرحله اتفاق می افتد. و به مدت ۲۰ سال یا بیشتر به این عمل ادامه دهند، بین ۲۰ تا ۲۵ سال زودتر از افرادی که به هیچ وجه در زندگی سیگار نکشیده اند، خواهند مرد.
آمارها همچنین می گویند دست کم ۱۴ نوع سرطان در بدن بر اثر استعمال دخانیات ایجاد می شود که هر فرد با مصرف یک بسته سیگار روزانه ۲۰۰ پک و ماهانه ۷۰ هزار پک به سیگار می زند. با هر پک سیگار هم ۸۰ ماده سرطان زا وارد بدن می شود. با این وجود فارغ از این آمار ها و ارتباط تنگاتنگ کشیدن سیگار و ابتلا به سرطان، پزشکان معتقدند رابطه معناداری بین استعمال سیگار و تغذیه وجود دارد. دکتر منصور رضایی در رابطه با این موضوع می گوید: بین استعمال دخانیات و تغذیه ارتباط متقابل وجود دارد. افراد سیگاری عمدتا بر اثر استعمال دخانیات کم اشتها می شوند.به همین دلیل است که اغلب آنها ضعیف و لاغر هستند و از سوی دیگر تمایلی هم به مصرف میوه و سبزیجات ندارند.در حالی که این گروه از افراد جامعه به علت افزایش استرس اکسیداتیو در بدن و فلزات سنگین موجود در سیگار نیاز به میوه و سبزیجات بیشتری نسبت به افراد عادی دارند.
نقش تغذیه در کاهش تمایل به مصرف سیگار
تحقیقات نشان می دهد برخی از ترکیبات بویژه سبزیجات به دلیل قلیایی کردن محیط خون سبب کاهش دفع نیکوتین بدن می شود.بنابراین میل به استعمال سیگار را کاهش می دهند و عکس این قضیه نیز صادق است. به گفته رضایی، مصرف چای و گوشت بویژه گوشت قرمز به علت ادرارآور بودن و اسیدی کردن محیط خون باعث افزایش دفع نیکوتین می شوند و تمایل به مصرف سیگار در این افراد افزایش می یابد.احتمالا در بین خانواده، دوستان و آشنایان افراد سیگاری زندگی می کنند که با مشکلات متعددی مواجه هستند و عادات خاصی نسبت به دیگران از خود بروز می دهند. افراد سیگاری عمدتا نامنظم غذا می خورند و میان وعده هم ندارند. تنوع غذایی آنها کم است و گاهی مواقع بعضی از گروه های غذایی را اصلا مصرف نمی کنند و حتی اکثر آنها تمایل به غذای چرب دارند. این متخصص تغذیه معتقد است مصرف چای و قهوه در سیگاری ها زیاد است و مصرف میوه و سبزی در این افراد کمتر از افراد غیرسیگاری است. بعضی از آنها سیگار را با معده خالی حتی قبل از صبحانه استعمال می کنند.
ویتامین C، E و سلنیوم
دکتر رضایی درباره نیازهای تغذیه ای در افراد سیگاری می افزاید: در افراد سیگاری استعمال دخانیات میزان استرس اکسیداتیو، رادیکال های آزاد و فلزات سنگین مثل سرب، آرسنیک و کادمیوم در بدن را بالا می برد که برای کاهش میزان این مواد در بدن نیاز به مواد آنتی اکسیدان نظیر ویتامین C و E و سلنیوم است و این ترکیبات به وفور در میوه و سبزیجات یافت شده و باید در وعده های غذایی افراد سیگاری بیشتر باشد. همچنین لبنیات (شیر، ماست، کشک، دوغ و…) به طور رقابتی مانع جذب فلزات سنگین موجود در سیگار می شود که باز هم توصیه می شود مصرف مواد لبنی در افراد سیگاری نسبت به افراد عادی بیشتر باشد. داشتن الگوی غذایی صحیح شامل میوه و سبزیجات، حبوبات، گوشت سفید (ماهی و مرغ)، لبنیات کم چرب، مغز گردو، بادام، پسته و فندق تازه و بی نمک و همچنین استفاده از میان وعده های مناسب در کنار وعده غذایی صبحانه، ناهار و شام از عوارض کشیدن سیگار می کاهد.
به گفته دکتر رضایی داشتن تنوع غذایی، استفاده کافی از مایعات (به صورت منظم هر ساعت یک استکان)، کاهش مصرف افراطی چای و قهوه جهت کاهش اضطراب پس از ترک سیگار و جایگزین کردن آن با لبنیات کم چرب همواره با مواد نشاسته ای نظیر نان و ماست و یا نان و پنیر، شیر و عسل یا شیر و خرما و افزایش فعالیت فیزیکی روزانه همراه با نفس عمیق در کاهش عوارض سیگار بسیار موثر است.
تغذیه در شرایط ترک سیگار
در این میان، افرادی هم هستند که توانسته اند سیگار را ترک کنند و حتما باید توصیه های تغذیه ای برای جلوگیری از چاقی پس از ترک سیگار را رعایت کنند. این متخصص تغذیه اعتقاد دارد با توجه به این که پس از ترک سیگار، اشتهای فرد افزایش و سوخت و ساز بدن کاهش می یابد، طبیعتا کالری دریافتی بدن زیاد می شود، بنابراین افراد اضافه وزن پیدا می کنند و دچار چاقی می شوند که این مساله بویژه در خانم ها خوشایند نیست. وی پیشنهاد می کند در شرایط ترک و پس از آن مصرف گروه های میوه جات و سبزیجات و لبنیات کم چرب و حبوبات افزایش یابد و خانواده ها این ترکیبات را در وعده های غذایی خود بگنجانند. چرا که استفاده از این مواد غذایی تمایل به مصرف سیگار را کاهش می دهند و از طرفی کم کالری بوده و در نهایت باعث جلوگیری از اضافه وزن و چاقی ناشی از ترک سیگار می شوند.در کنار آن افزایش فعالیت های روزانه مثل پیاده روی تند همراه با تنفس عمیق بسیار موثر است.
منبع:jamejamonline
