:) ممنونم کامل بود

بوي نا مطبوع دهان

بوي بد دهان يك علامت شناخته شده با سابقه تاريخي قديمي است. بوي بد دهان مي‌تواند دليل عمومي يا موضعي داشته باشد. مشخص شده كه تقريبا ۸۵ درصد بوي دهان ناشي از عوامل موضعي است، از اين جهت اهميت روشهاي بهداشتي مثل مسواك زدن دندانها و زبان محرز شده است. بايد يادآوري كرد كه بوي بد دهان به تنهايي يك بيماري نيست بلكه علامت بيماريهاي مختلف است.
وجود بوي بد دهان معمولا در اكثر مواقع ناشي از عوامل بيماريزاست و نشان دهنده وجود يك بيماري است كه بايد شناسايي و تصحيح شود همينطور اكثر افراد احساس نگراني درباره بوي بد دهان خود دارند. اين نگراني گاهي به آنجا ميرسد كه فرد از تماس با ديگران پرهيز مي‌كند و هنگام صحبت كردن دست خود را جلوي دهان مي‌گيرد و يا بطور مرتب از آدامس يا از انواع دهان شويه‌ها استفاده مي‌كند. بايد گفت چون گيرنده‌هاي بويايي خيلي سريع خسته مي‌شوند و اين گيرنده‌ها حدود يك ثانيه پس از تحريك به ميزان ۵۰ درصد با محيط سازگاري مي‌يابند و سپس با سرعت كمتري به سازگاري خود ادامه مي‌دهند، از دريافت بوها عاجز مي‌شوند. به همين دليل فرد مبتلا به بوي بد دهان خيلي سريع به آن عادت خواهد كرد، بنابراين شخص نمي‌تواند بوي بد دهان خويش را تشخيص دهد. مطالعات بر روي بزاق انكوبات شده و هواي تنفسي گرفته شده از دهان افراد مورد مطالعه وجود سه تركيب گوگرددار متيل مركاپتان، سولفيد هيدروژن و دي متيل سولفيد را مسئول بيش از ۹۰ درصد بوي بد دهان مي‌داند كه در اين بين نقش دو تركيب اول بيشتر است
بوي بد دهان ناشي از عوامل بيماريزا :
در اين حالت بوي بد دهان به وسيله وضعيت‌هاي موضعي مثل بهداشت ضعيف دهان و عفونت لثه (ژنژيويت) مزمن بوجود مي‌آيد. مخصوصا در ژنژيويت مزمن اگر همراه با خونريزي از لثه‌ها باشد موجب بوي زننده و تنفرآور بخصوص هنگام صبح مي‌شوددر تنفس دهاني (مثلا در وجود لوزه‌هاي بزرگ) بدبويي دهان در نتيجه ممانعت از شسته شدن طبيعي مخاط و دندان‌ها توسط بزاق است. زبان شياردار، زبان مودار و زبان باردار چون به تجمع و نگهداري مواد غذايي كمك مي‌كنند در ايجاد بوي بد دهان دخالت دارند. بيماريهاي سينوس نظير سينوزيت مزمن و فيستول سينوس دهاني و بيماريهاي بيني ازجمله رينيت آتروفيك سل و سيفيليس و رينيت چركي همراه با ترشح و بيماريهاي حلق نيز از علل بوي بد دهان هستند
بوی ناشی از بيماريهای سيستميک از قبيل آبسه های ريه ، ديابت ،ناراحتی های گوارشی و غيره:
چهارمين مورد از منشا بوی دهان بيماری های سيستميک و بيماری های گوناگونی است که به ناحيه دهان مربوط هستند . از جمله اين بيماری ها بيماريهای گوارشی و بيماری های تنفسی است ….. من از ذکر جزئيات علمی اين بيماری ها خودداری ميکنم چون اين يک مقاله کاربردی برای عموم هست و زياد تو بهر جزئيات علمی کار نبايد رفت فقط به دو مورد اشاره ميکنم که يکی عفونت های حاد ريوی و آبسه هائی که در ريه ممکن است وجود داشته باشد . اين آبسه های ريوی بوی بدی را هنگام تنفس ايجاد ميکند و در مان آن توسط متخصصين داخلی بايد صورت گيرد . مورد دوم بيماری ديابت شيرين است که ممکن است بوی بدی را ايجاد بکند .بيماری های مختلف گوارشی و معده از جمله سرطان معده در موارد بسيار نادر باعث بوی دهان ميشود مقوله ای تخصصی است و از عوارض بسيار جزئی اين بيماری ها ميباشد که با درمان اين بيماری ها اين بوی دهان نيز برطرف ميگردد
بوي بد دهان ناشي از بيماريهاي عمومي بدن :
در اين نوع بيماريها، بيماريهاي دستگاه تنفس تحتاني از درجه اول اهميت برخوردارند.آبسه ريه بوي گنديده شبيه به بوي گوشت فاسد دارد كه حتي گاهي اولين علامت بيماري است. علت اين بوي بد بيشتر باكتريهاي بي‌هوازي هستند. سل ريوي در حالت پيشرفته به سبب نكروز كازئوز و زخمي شدن ضايعات سلي باعث بدبويي دهان و بازدم ناشي از تنفس مي‌شود. ساير بيماريهاي ريوي نظير برونشيت مزمن، پنوموني نكروزه و كلا هر حالت بيماري‌زا كه بر روي درخت تنفسي و ناي اثر بگذارد، ممكن است بوهاي قابل اعتراض توليد كند. در اختلالات گوارشي و سوهضم، زخم‌هاي معده‌، سرطان مري و معده‌، يبوست و عفونت‌هاي روده‌اي نيز بوي بد دهان مشاهده مي‌شود. در ديابت بوي استون در هواي بازدم به مشام مي‌رسد. در نارسايي كليه بوي شبيه آمونياك و در سيروز كبدي بوي كيك گنديده به مشام مي‌رسد. كمبود ويتامين و هر بيماري كه سبب تب شود از علل بوي بد دهان مي‌باشند.
بوي بد دهان ناشي از عوامل غيربيماريزا:از اين عوامل سيگار كشيدن را بايد نام برد كه نه تنها به خاطر بوي خود سيگار و توتون، بلكه به سبب ايجاد زبان مودار و كاهش جريان بزاق به بدبويي دهان كمك مي‌كند. همچنين مي‌توان بوي دهان صبحگاهي ناشي از توقف حركت گونه، زبان و لب‌ها و نيز بر اثر كاهش جريان بزاق در طي شب اشاره كرد. به همين دليل مسواك زدن قبل از خواب در كاهش بوي دهان صبحگاهي تاثير زيادي دارد. پروتزهاي ثابت و متحرك دندانپزشكي نيز درصورتيكه بهداشت دهان رعايت نشود سبب بدبويي دهان مي‌شوند
بوي بد دهان ناشي از عوامل عمومي غيربيماري‌زا:
دوران قاعدگي چون با افزايش ميكروب‌هاي بزاق و همچنين افزايش ۳۰۰ درصدي تركيبات سولفوردار همراه است، بوي بد دهان را به دنبال دارد.
در حاملگي، در يائسگي و بلوغ نيز به دليل تغييرات هورموني بوي بد دهان وجود دارد. در گرسنگي به علت فساد شيره پانكرآس بوي بد دهان وجود دارد كه حتي با مسواك زدن ازبين نمي‌رود. در افراد مسن بوي بد دهان به سبب تغييرات متابوليك و ساير علل نظير كم‌آبي بدن‌، كاهش مقاومت به عفونت، كاهش اشتها و غيره است. در خستگي و ضعف كه بدن نمي‌تواند محصولات فرعي زائد را با سرعتي بيش از سرعت توليد آنها دفع كند، امكان بوي بد دهان است. بوي بد دهان در خانم‌ها بيشتر از آقايان وجود دارد
در مورد نقش تغذيه در ايجاد بوي بد دهان بايد گفت كه دهان ما بوي آن چيزي را كه مي‌خوريم مي‌دهد. به همين دليل آنهايي كه برنامه غذايي با فرآورده‌هاي گوشتي دارند، دهانشان بوهاي مختلف زيادي نسبت به گياه‌خواران مي‌دهد. همچنين مشخص شده است كه مصرف رژيم پرچربي منجر به ايجاد اسيدوز مي‌شود و در هواي تنفسي بويي شبيه به آنچه در كماي ديابتي وجود دارد، بوجود مي‌آيد. بطور كلي غذاهايي كه پروتئين زياد و مواد قندي كمي دارند به علت ايجاد مواد سولفوردار باعث بدبوشدن دهان مي‌شود. البته نقش غذاهاي بوداري مثل سير و پياز كاملا معلوم است بوي بد دهان ناشي از داروها
ايزوسوربايد (Isordil) كه محتوي هيدرات كلرايد مي‌باشد مي‌تواند باعث بوي بد دهان شود آنتي‌هيستامين‌ها، آمفتامين‌ها، آرامبخش‌ها، ديورتيك‌ها، فنوتيازين‌ها و داروهاي شبه آتروپين باعث كاهش توليد بزاق و بنابراين كاهش شستشوي خودبخودي حفره دهان و در نتيجه ايجاد بوي بد دهان مي‌شوند. فنوتيازين‌ها سبب ايجاد زبان مودار مي‌شوند
افراط در مصرف دخانيات، كهولت سن، يائسگي، بيماريهاي عمومي با تب بالا، اضطراب، كم‌آبي بدن، مصرف بي‌رويه ادويه‌جات و عدم رعايت بهداشت دهان نيز از علل ديگر ايجاد بوي بد دهان هستند.
لازم به ذکر است بوي نامطبوع دهان يكي از عمده ترين علل مراجعه بيماران به دندانپزشك است. اين عامل، پس ازدرد و مسائل مربوط به زيبايي در مقام سوم قرار ميگيرد. بوي نا خوشايند دهان ميتواند موجب منزوي شدن فرد شود و عوارض اجتماعي و اقتصادي را در پيش داشته باشد.
مسأله بوي بد دهان از بد و خلقت مورد توجه است و تاريخ آن به هزاران سال قبل از ميلاد مسيح برمي گردد. در طول تاريخ بوي بد دهان توسط اقوام يهود، يونانيان ،روميان و سپس مسلمانان مورد بحث قرار گرفته است . نخستين مدارك مكتوب بشر در زمينه مقابله با بوهاي ناخوشايند دهان به عصر يونانيها و روميان باستان ميرسد. از هزاران سال پيش اهالي كشورهاي حوضه مديترانه، سقز (نوعي زرين بدست آمده از درخت پسته وحشي )را تا زمان ابداع آدامس براي خوشبو كردن بوي دهان ميجويدند. در تعاليم مذهبي يهوديان و مسلمانان توجه خاصي نسبت به رفع بوهاي ناخوشايند دهان مبذول شده است. تلمود (كتاب مذهبي يهوديان) حاوي روشهايي براي تهيه دهان شويه ميباشد. تعاليم اسلامي نيز به نوبه خود استفاده از چوب درخت مسواك را به منظور تميز كردن دندانهاي و پيشگيري از بوي ناخوشايند آن ، تأكيد مينمايد. اگر چه با ارايه شيوههاي طبي در بازار، از ميزان اين امر كاسته شده است.
از ديگر شيوههاي قديمي كه براي مقابله با اين معضل مورد استفاده قرار ميگيرند، عبارتند از: جويدن ميخك (عراق)، دانه هاي فلفل (تلمود) و جعفري (ايتاليا).
اولين تحقيق در مورد بوي بد دهان در قرن نوزدهم انجام گرفته است و امروزه كنگرههاي جهاني ويژه براي حل اين مشكل برگزار ميشود و هزينههاي هنگفتي را نيز به خود اختصاص ميدهد. اكثر افراد بالغ حداقل گه گاه از بوي بد دهان رنج بردهاند واغلب افراد از بوي بد دهان خود آگاهي ندارند. علت عدم توانايي در استشام بوي بد دهان توسط خود فرد مربوط ميشود به حسن تطابق ناشي از ادامه استشمام بو. چون گيرندههاي بويايي خيلي سريع خسته ميشوند و اين گيرندهها حدود يك ثانيه پس از تحريك به ميزان ۵۰ درصد با محيط سازگاري مييابند و سپس با سرعت كمتري به سازگاري خود ادامه ميدهند، بنابراين از دريافت بوها عاجز ميشوند. به همين دليل فرد مبتلا به بوي بد دهان خيلي سريع به آن عادت خواهد كرد. ليكن در بررسيها مشخص شده است كه تعدادي از افراد ميتوانند وجود درجه بوي بد دهان خود را تعيين نمايد كه در بين اين فراد تعداد زنان بيشتر است. و نيز لازم به ذكر است كه بوي دهان در خانمها بيشتر از آقايان شايع است.
علل بوی بدن دهان:
بوي بد دهان اغلب از باكتريهاي موجود در دهان ناشي ميشود، اما علتهاي ديگري نيز وجود دارد كه در سالهاي اخير به آن پي بردهاند، تا همين سالهاي اخير دندانپزشكان به بيماران توصيه ميكردند كه دندانها را مرتب مسواك كنند و بهداشت دهان ودندان را رعايت نمايند. اما اين توصيه راه علاج قطعي بوي بد دهان نميباشد.
عموماً بوي بد دهان وقتي پيدا ميشود كه جريان عادي ترشح بزاق كند شده باشد. همان طوريكه ميدانيد دهان انسان پر از باكتريهايي ميباشد كه همراه با صرف غذا بلعيده ميشود. اين باكتريها گازهاي بد بو از خود خارج ميسازند.
مطالعات انجام شده بر روي بزاق انكوبات شده و هواي تنفسي گرفته شده از دهان افراد مورد مطالعه وجود سه تركيب گوگردار، متيل مركاپتان، سولفيد ئيدروژن و ديمتيل سولفيد را مسوول بيش از ۹۰ درصد بوي بد دهان ميداندكه در اين بين نقش دو تركيب اول بيشتر است . بدترين اين گازها گاز سولفيد ئيدروژن است كه بوي شبيه تخم مرغ گنديده دارد و همچنين متيل مركاپتان كه بوي تعفن اصطبل را ميدهد .
در بررسيهاي متعددي كه در اين زمينه انجام شده، مشخص گرديده كه اندول، اسكاتول و متيل آمين به عنوان تركيبات بد بوي موجود در بزاق دهان در متعفن ساختن فضاي دهان مؤثرند. با اين حال سهم اين گازها در ايجاد بوهاي ناخوشايند معلوم نشده است.
باكتريهاي موجود در دهان غير هوازي هستند. بزاق دهان غني از اكسيژن ميباشد، به همين دليل جمعيت آنها را به شكل قابل ملاحظهأي كاهش ميدهد، وقتي اشخاص سالم و معمولي شب ميخوابند، جريان ترشح بزاق كند ميشود و گاز سولفور متصاعد شده از باكتريها موجب بوي بد بامدادي دهان ميگردد.
خوردن مسكرات، گرسنگي، زياد حرف زدن، تنفس از طريق دهان بهنگام ورزش و هر عامل ديگري كه سبب خشكي دهان گردد، عامل توليد بوي نامطبوع در دهان ميشود. البته هنوز معلوم نشده به چه دليل، اما استرس هم سبب بد بو شدن دهان ميگردد. بسيار ديده شده كه اشخاص وقتي در آزمايش شركت ميكنند و يا براي مصاحبه ميروند، بعد از پايان جلسه، دهانشان خشك و نفس آنها بدبو ميگردد.
منشا بوی دهان که تحت هر شرايطی آزار دهنده است عبارتند از:
بوی موادی که احتمالا در طی روز مصرف کرده باشيم از قبيل سير، پياز، الکل ، سيگار و……
بوی نامطبوع ناشی از بهداشت دهان و دندان ضعيف …..
بوی ناشی از حلق و لوزه ها و سينوس های فکی که در کل تحت نام مجاورات دهان و دندان از آنها ياد ميشود ….
بوی ناشی از بيماريهای سيستميک از قبيل آبسه های ريه ، ديابت ،ناراحتی های گوارشی و غيره
در يک ديد کلی بوی دهان حتما يک علتی دارد و اينطور نيست که بگوئيم دهان فلانی بد بو است و نميشود کاری کرد؟! دهان هر فردی با هر نژاد و مليتی در شرايط سالم نبايد بوئی داشته باشد .آگر بوئی مشاهده ميشود صد در صد علتی دارد که خارج از اين چهار موردی که ذکر شد نميتواند باشد. اين اصل مهمی است که خيلی به آن بی توجه هستند (علی رغم سادگی موضوع) مثلا من افراد زيادی را ديده ام که در مطب به من ميگويد … دکتر هر کاری ميکنم بوی دهانم خوب نميشود؟! مواردی هم که ميشود علت بوی دهان را تشخيص داد و عملا نميشود کاری کرد بسيار نادر است و تنها در يک مورد که بيماران ديابتی آن هم بعضی از موارد ممکن است دهانشان بوی استون مانندی بدهد که عملا نميشود کاری کرد…. بقيه قابل درمان هستند و حداقل قابل کنترل ……
منشاء بوی نامطبوع دهان
آنچه شما مي خوريد جذب رگهاي خوني مي شود و به ششها منتقل مي شود.بوي بد دهان تا وقتي که ذرات غذايي از خون پاک نشده ادامه دارد و اگر هر روز از مسواک و نخ دندان استفاده نشود، ذرات غذا در دهان باقي مي ماند و باعث تجمع باکتريها مي شود که از ديگر علل بوي بد دهان است.همچنين دندانهاي مصنوعي کاملا” تميز نشده نيز محل مناسبي براي باکتريهاي ايجاد کننده بوي بد دهان هستند.اين باکتريها سمومي توليد مي کنند که به لثه ها آسيب رسانده و در مراحل پيشرفته تر به استخوان هاي فک و صورت و ساير اجزاي نگهدارنده دهان صدمه جدي خواهند زد.
سطح زبان يکي از قسمتهاي اصلي تکثير باکتريهايي است که بوي بد دهان و پلاک را ميسازد.امروزه بسياري از متخصصين دندانپزشکي اعتقاد دارند که عامل اصلي بوي بد دهان فعل و انفعالات شيميايي روي سطح زبان است.
بوي بد دهان همچنين توسط بيماري خشکي دهان به علت کاهش ترشح بزاق نيز ايجاد مي شود.اين بيماري در اثر داروهاي مختلف، مشکلات غدد بزاقي و يا تنفس مداوم از راه دهان ايجاد ميشود و اگر شخصي از خشکي دهان رنج مي برد، دندانپزشک يا بزاق مصنوع تجويز و يا استفاده از آبنبات بدون قند و مايعات فراوان را توصيه مي کند.
از ديگر علل مهم بوي بد دهان دخانيات مي باشد.دخانيات موجب لکه دار شدن دندانها، کاهش حس چشايي و ذائقه و صدمه ديدن لثه مي شود.افرادي که از تنباکو استفاده مي کنند بيشتر در معرض بيماريهاي دندان و سرطان دهان قرار دارند.اگر از تنباکو استفاده مي کنند بايد از پزشک خود روشي براي ترک اين عادت بخواهند.
بوي بد دهان ممکن است نشانه بي نظمي استفاده دارو در بيماريهايي مانند عفونت موضعي در اندام تنفسي(مجراي بيني-ناي-شش)، سينوزيت مزمن، آبريزش بيني، برونشيت مزمن، ديابت، اختلالات معده و ناراحتي مزمن کليه يا کبد باشد.بنابراين اگر دندانپزشک سلامت دهان و دندان فرد را تأ ييد کرد، براي تشخيص علت بوي بد دهان به پزشک خانوادگي و يا متخصص داخلي و گوارش مراجعه کند.
منشاء بوي نامطبوع دهان ميتواند خود دهان يا نواحي ديگر باشد در ۸۵ درصد موارد بوي بد دهان منشاء دهاني دارد.
يكي از شايعترين منابع بوي ناخوشايند داخل حفره دهاني، خط لثه به ويژه مناطقي از لثه كه در فواصل بين دندانها قرار گرفته و محل تجمع باكتريها هستند، ميباشد. بررسيهاي كلينيكي كه تا كنون انجام شده، اين نكته را آشكار ميكند كه افراد مبتلا به بيماريهاي نسوج اطراف دندان، بيش از افراد سالم، دچار بوي ناخوشايند دهان هستند. در اشخاص مبتلا به اين بيماريها، تجمع بيشتري از ميكروبها و بقاياي مواد غذايي همچنين اجزاي گوگردي فرار، روي زبانشان (در مقايسه با افراد سالم) ديده ميشود. اين افراد ميتوانند پس از عبور نخ و يا خلال دندان از فاصله بين دندانها و استنشاق آن، به شدت اين عارضه پيببرند و منشاء آن را مشخص نمايند. بنابراين با پاك نگهداشتن دندانها (بويژه مسواك زدن و نخ كشيدن) ميتوان بوي ناخوشايند آن را برطرف كرد.
در صورتيكه دندانها سالم، بهداشت خوب و بافتهاي نگهدارنده دندانها سالم باشد بوي دهان ميتواند مربوط به قست خلفي سطح پيش زبان باشد كه مكاني بسيار مساعد براي رشد ميكروبهاست. بوي نامطبوع برخاسته از سطح پشتي زبان معمولاً تفاوت آشكاري با بوي متصاعد شده از لثهها دارد. بنابراين، شيوة سادهاي براي ارزيابي بوي نامطبوع زبان موجود است. در اين روش از شخص مورد نظر بخواهيد تا مچ دست خود را بليسد و پس از چند ثانيه، بوي دست او را استنشاق كنيد. با وجود اين، منبع اصلي بوي ناخوشايند معمولاً در انتهاي سطح پشتي زبان و در نزديكي حلق قرار دارد. بنابراين براي نمونهگيري بهينه از اين منطقه، ميتوانيد سطح پشتي زبان را با يك قاشقك پلاستيكي بخراشيد. در موارد بسياري، با خراشيدن اين ناحيه ترشحات زرد رنگي بدست ميآيد. اين ماده از ترشحات بخش پشتي حفرهبيني تشكيل شده كه در سطح فوقاني زبان انباشته ميشود و سپس تجزيه ميگردد. بنابراين با توجه به كيفيت بلغمي اين ترشحات و موقعيت مكاني آن روي زبان همچنين رژيم غذايي خاص جوامع غربي، ترشحات ياد شده با جويدن و بلعيدن مواد غذايي از سطح زبان زودوره نميشود.
بوي بد دهان ممكن است حتي در بچه هاي قبل از دبستاني هم وجود داشته باشد. اين بو مثل بوهاي ساير قسمتهاي بدن ميتواند به واسطه فساد هوازي باكتريها باشد. علاوه بر نواحي معمول داخل دهان (زبان ،زير لثه، لثه بين دندانها) كه ميتواند منشاء بوهاي بد دهان باشد عوامل ديگري از جمله پركردگيهاي غلط، روكشهاي نا مناسب دنداني، گير غذايي در بين دندانها و آبسه ها نيز ميتوانند موجب بوي بوي بد دهان شوند.
پوسيدگي دنداني در صورت وسيع بودن با به دام انداختن مواد غذايي ميتوانند دهان را بدبو نمايند. دندانهاي مصنوعي نيز از علل مهم بوي بد دهان هستند. به خصوصي اگر در طول شب در دهان باشند. هرگاه جريان بزاق در پايينترين سطح خود باشد (مثلا هنگام خواب يا قبل از صرف وعده غذايي)، بوي دهان افزايش مييابد. برعكس، عمل جويدن كه موجب افزايش بزاق ميشود با شستشوي حفره دهان موجب كاهش بوي بد ميشود.
هرگاه علت دهاني بوي بد مشخص نشود ميتوان به بيمار توصيه كرد كه يك هفته از دهان شويه ضد ميكروبي براي شستشو و قرقره كردن در دهان استفاده نمايند در صورتيكه بوي بد تا حد قابل توجهي كاهش يافته ميتوان براي آن منشاء دهاني در نظر گرفت.
منابع خارج دهاني نيز براي بوي بد دهان شناخته شده است از جمله مشكلات مربوط به مجراي بيني كه در اينصورت بوي بد بطور بارزتري از بيني به مشام ميرسد. بوي بيني ميتواند نشانه عفونت واضح بيني باشد مانند سينوزيت يا مشكلي كه مجراي عبور هوا و ترشحات مخاطي را درگير كرده باشد مثل پوليپ بيني، ناهنجاريهاي فكي جمجمه اي مثل شكاف كام نيز ممكن است از عوامل مؤثر باشد. تمايل زياد بچهها براي قرار دادن جسم خارجي در سوراخ بيني نيز يكي از علل شايع بوي بد يا تنفرانگيز از بيني است.
نقش لوزهها در بوي بد مزمن روشن نيست اما در بچهها بوي بد موقت همراه با عفونت لوزه معمول است. گاهي در شكافهاي لوزه موادي ايجاد ميشود كه ميتواند نقش كمي در بروز بوي بد دهان داشته باشد.
بسياري از بيماريهاي خارج دهاني ميتواند منجر به بوي بد دهان شود. از ميان اين بيماريها، بيماريهاي دستگاه تنفسي تحتاني از درجه اول اهميت برخوردارند. آبسه ريوي بوي گنديده شبيه به بوي گوشت فاسد دارد كه حتي گاهي اولين علامت بيماري است. علت اين بوي بد بيشتر باكتريهاي بي هوازي هستند. سل ريوي در حالت پيشرفته به سبب نكروز كازئوز و زخمي شدن ضايعات سلي باعث بدبويي دهان و بازدم ناشي از تنفس ميشود. ساير بيماريهاي ريوي نظير برونشيت مزمن، پنوموني نكروزه و… كه حالت بيماري را برروي درخت تنفسي و ناي ايجاد نمايد بوهاي نامطبوع ايجاد ميكند.
در اختلالات گوارشي و سوء هضم، زخمهاي معده، سرطان مري، عفونتهاي رودهاي نيز بوي بد دهان مشاهده ميشود. در ديابتهاي كنترل نشده بوي استون در هواي بازدم به مشام ميرسد. در نارسايي كليه بوي شبيه آمونياك و در سيروز كبدي بوي كيك گنديده به مشام ميرسد . در اشخاصي با اختلال بسيار نادر نارساييهاي متابوليكي نيز بوي نامطبوع دهان ديده ميشود. نمونه چنين نارسايي تري متيل آمنيوري است كه بوي بسيار ناخوشايندي شبيه بوي ماهي گنديده از دهان فرد مبتلا به مشام ميرسد. در چنين بيماراني مواد غذايي مثل تخم مرغ، برخي از لوبياها و هم چنين مواد غذايي غني از تركيبات كلر، سبب ايجاد بوي نامطبوع دهان ميشوند. در روده بزرگ انسان يك آنزيم، كلر را به تري متيل آمين تبديل ميكند كه يك ماده بدبو ميباشد اما در معده شخص مبتلا به سندرم ماهي، مقدار زيادي تري متيل آمين دست نخورده باقي ميماند و لذا دهان آنها بدبو و بويي شبيه بوي ماهي گنديده از نفس آنها به مشام ميرسد .
برخي از داروها هم ميتوانند عامل بوي بد دهان باشند. آنتي هيستامينها، آمفتامينها، آرام بخشها، ديورتيكها، فتوتيازينها و داروهاي شبيه آتروپين جريان توليد بزاق را كند ميسازد و بنابراين شستشوي خود به خود حفره دهان كاهش مييابد و امكان ميدهد كه باكتريها تكثير يابند.
در رابطه با سيگار و دخانيات بايد متذكر شد كه بوي آن تا يك روز بعد از كشيدن از دهان قابل استشمام است و جالب اينكه در گذشته، پيش از صدها سال مردم براي پنهان كردن بوي بد دهان از سيگار استفاده ميكردهاند . سيگار كشيدن نه تنها به خاطر بوي خود سيگار و توتون بلكه به سبب ايجاد زبان مودار و كاهش جريان بزاق به بدبويي دهان كمك ميكند.
عامل ديگر بوي دهان مواد غذايي ميباشند كه ما مصرف ميكنيم. دهان ما بوي آن چيزي را ميدهد كه ميخوريم، به همين دليل آنهايي كه برنامه غذايي با فرآوردههاي گوشتي دارند،دهانشان بوي مختلف نسبت به گياهخواران ميدهد. همچنين مشخص شده است مصرف رژيم پر چربي منجر به ايجاد اسيدوز ميشود و در هواي تنفسي بويي شبيه به آنچه در كماي ديابتي وجود دارد، بوجود ميآيد. بطور كلي غذاهايي كه پروتئين زياد و مواد قندي كمي دارند به علت ايجاد مواد سولفوردار باعث بد بو شدن دهان ميشود. البته نقش غذاهاي بودار مثل سير و پياز كاملاً معلوم است. با همه خواصي كه دارد، بوي تند و زنندهاي ايجاد ميكند. اينكه گفته ميشود بوي سير از معده بر ميگردد و از دهان منتشر ميشود، صحيح نميباشد. بوي سير در واقع بلافاصله بعد از خوردن پيدا ميشود. تركيبات گوگردي سير دارد شريانهاي خوني ميشود، از آنجا به ششها ميرود و سپس بوي نامطبوع با بازدم خارج ميشود. سير حتي بدون اينكه خورده شود و وارد معده بگردد، ميتواند نفس را آلوده كند. در يك آزمايش، يك دانه سير را به پاهاي يك پسر بچه ۱۲ ساله ماليدند، بوي سير از طريق منقدهاي زير پوست وارد بدن، از آنجا به ريهها و نهايتاً با بازدم از دهان پسر بچه خارج شد.
پياز، بخصوص پياز خام، ادويه جات هندي و كاري و الكل هم از طريق شريانهاي خوني، روي نفس انسان تأثير ميگذارند. راه درمان مطمئني براي بوي بد دهان ناشي از غذا، هنوز شناخته نشده است، مگر آنكه صبر كنيم تا بوي نامطبوع بتدريج از ميان برود. نوشيدن مايعات، آب وچاي همراه غذا ميتواند به از بين رفتن بوي بد حاصل از مواد غذايي سرعت بخشد.
اگر نفس شما در مقابل سير و ديگر مواد بودار، واكنش شديد نشان ميدهد، بهتر است از آنها كمتر مصرف كنيد. تأثير تلاش دفع بوي نامطبوع دهان با موادي مثل نعناع و جعفري بسيار اندك است. در واقع درمان از اين نوع ميتواند به بوي بد دهان شدت بخشد، چرا كه تركيب دو بو، ميتواند بوي نامطبوعتري را بوجود بياورد.
افرادي كه رژيم غذايي ميگيرند، در مقابل بوي بد دهان آسيب پذير ميشوند. اين اشخاص چربيهاي ذخيره شده را ميسوزانند و استين توليد ميكنند كه بوي نامطبوعي دارد. بنابراين به هنگام وزن كم كردن توجه خاصي بايستي به بهداشت دهان و دندان مبذول گرد و مايعات فراوان بخصوص آب ساده صرف كنند.
بالاخره، برخي از خانمها در دوران قاعدگي احساس ميكنند كه بوي دهانشان نامطبوع شده است. علت اين امر افزايش ميكروبهاي بزاق و همچنين افزايش تركيبات سولفوردار است. تغييرات هورموني در دوران قاعدگي و نيز حاملگي، يائسگي و بلوغ ميتواند بوي بد دهان را ايجاد نمايد. در گرسنگي به علت فساد شيره پانكراس بوي بد دهان وجود دارد كه حتي با مسواك زدن هم از بين نميرود . در افراد مسن بوي نامطبوع دهان به سبب تغييرات متابوليك و ساير علل نظيركم آبي بدن، كاهش مقاومت به عفونت، كاهش اشتهاء و … است. در حالات خستگي و ضعف نيز كه بدن قادر نميباشد محصولات فرعي زائد را با سرعتي بيشتر از سرعت توليد آنها دفع نمايد، امكان بوي بد دهان است . درمان بوی بد دهان
چون اغلب بوهاي بد دهان به علت عوامل موضعي است، بنابراين حذف اين عوامل و اصلاح ناهنجاري‌هاي موجود در دهان اولين قدم درمان است. رعايت بهداشت دهان شامل مسواك زدن دندان‌ها، لثه، زبان و استفاده از نخ دندان در كاهش بوي بد دهان با منشا دهاني بسيار موثر است. مسواك زدن دندان‌ها و زبان تركيبات سولفوردار را براي مدت يك ساعت به ميزان ۷۰ تا ۸۵ درصد كاهش مي‌دهد. بايد توجه كرد كه زبان يكي از جايگاه‌هاي اصلي ميكروبها در دهان است و اين به دليل جمع شدن عوامل ميكروبي در سطح پشتي زبان است و بايد يك قسمت ضروري از بهداشت دهان معطوف به زبان شود.
در بيماراني كه به سبب خشكي دهان (به دنبال مصرف داروهايي كه قبلا ذكر شد و يا بر اثر بيماري) بوي بد دهان دارند مي‌توانند از آدامس‌هاي بدون شكر استفاده كنند
بطور كلي بوي بد دهان ناشي از عوامل موضعي بيماري‌زا زماني ازبين مي‌رود كه بيماري درمان شود و بهداشت دهان رعايت گردد. استفاده از دهان‌شويه‌ها اثر موقتي در كاهش بوي بد دهان دارد. در حقيقت كوشش براي حذف بوي بد دهان با استفاده از دهان‌شويه‌ها علاوه بر اينكه موقتي است، حتي ممكن است بيماري عمومي را نيز از ديد دندانپزشك مخفي نگه دارد بطور كلي پوشاندن بوي دهان با يك بوي معطر و قوي‌تر مناسب نيست و درمان بايد بيشتر معطوف درمان علت اصلي باشد.
بطور كلي جهت كاهش بوي دهان بايد از سيگار كشيدن، نوشيدن نوشابه‌هاي بودار، خوردن غذاهاي با ادويه زياد، غذاهاي گوشتي زياد، غذاهاي معطر شده با پياز و سير، افراط در مصرف مواد چربي‌دار مخصوصا كره و روغن‌هاي مختلف اجتناب شود. در حالي كه خوردن ميوه‌هاي تازه و سبزيجات و بطور كلي رژيم غذايي غني از فيبر ارجحيت دارد. همين طور نوشيدن آب زياد در كاهش بوي بد دهان تاثير بسزايي دارد
بوي نامطبوع دهان را ميتوان به روشهاي مكانيكي، شيميايي و يا تلفيقي از دو روش ياد شده درمان نمود. از جمله شيوههاي مكانيكي درمان اين عارضه ميتوان به مسواك زدن، برس زدن عميق زبان، پاك كردن فضاهاي بين دنداني (با استفاداه از نخ دندان و يا برسهاي مخصوص فضاهاي بين دنداني)، جويدن سبزيهاي پرالياف، آدامس يا قرصهاي جويدني، زدودن ادواري جرم دندان اشاره نمود.
مصرف كنندگان، بيشتر از دهان شويه شيميايي براي بر طرف كردن بوي ناخوشايند دهان استفاده ميكنند. در ميان عوامل ضد باكتريايي كه در اين رابطه مورد استفاده قرار ميگيرند. «كلروهگزيدين» يكي از مؤثرترين فرآوردهها ميباشد. طيف ضد باكتريايي گسترده اين ماده و تأثير طولاني آن در محيط دهان، امكان كاهش دراز مدت بوي ناخوشايند دهان را فراهم ميكند. گرچه دندانپزشكان استفاده ممتد از اين فرآورده را توصيه نميكنند. با وجود اين دهان شويه حاوي كلرو هگزيدين ميتواند به تشخيص زود هنگام اين نكته كه آيا بوي ناخوشايند از حفره دهان سرچشمه ميگيرد يا نه، كمك نمايد.
«ليسترين» دهان شويهاي است كه با استقبال فراواني مواجه شده و حاوي انواع اسانسهاي روغني و الكل است.چنانچه اين فرآورده روزي دوبار و هر مرتبه به مدت ۳۰ ثانيه در ۶ هفته مورد استفاده قرار گيرد. موجب كاهش دراز مدت بوي ناخوشايند دهان ميشود. با وجود اين بيشترمصرف كنندگان اين فرآورده، تنها به مدت چند ثانيه آن را غرغره ميكنند.
توليد كنندگان دهان شويه به كاهش غلظت الكل اتيليك در فرمولاسيونهاي ابداعي خود گرايش دارند. گنجانيدن الكل در فرمولاسيون دهان شويه موجب بهبود طعم آن ميشود. همچنين اسانسهاي روغني را انحلال پذير مي كند و داراي خاصيت ضدميكروبي است. اگر چه افزودن الكل در فرمولاسيون دهان شويهها معايبي از جنبه سلامت مصرف كننده نيز در بر دارد. زيرا الكل با خاصيت قابض خود عملاً موجب وخامت و تشديد بوي ناخوشايند دهان ميشود. از ديگر تأثيرات اين ماده كه تاكنون به ميزان كافي مورد بررسي قرار نگرفته است عبارتند از:
احتمال متابوليزه شدن الكل در دهان كه تشكيل مواد بودار را در پيدارد، ضمن آنكه بقاياي الكل موجود در دهان سبب آشكار شدن بيشتر اجزاي بدبو ميشوند به همان ترتيبي كه وجود الكل در فرمولاسيون عطر موجب آشكار شدن پيش رايحه ميگردد.
درمان بيماريهاي دندان و حفظ سلامتي دهان براي از بين بردن بوي بد دهان ضروري است.برنامه منظمي براي معاينه دندانپزشکي و تميز کردن دهان بايد تهيه کرد.با معاينات منظم و دوره اي و مداوم دندانها ، دندانپزشک شما به راحتي قادر به تشخيص و درمان بيماري خواهد بود.اگر شخصي فکر ميکند بوي بد دهانش ادامه دارد بايد ليستي از غذاها و داروهايي که مصرف مي کند تهيه کند چون بعضي داروها ممکن است در توليد بوي بد دهان نقش داشته باشند.از طرفي ديگر يکي از مهمترين علايم هشدار دهنده بيماريهاي لثه تداوم بوي بد دهان يا طعم بد آن است.اگر عمل جراحي يا هر بيماري ديگر داشته باشد بايد دندانپزشک خود را در جريان قرار دهد.بايد بطور روزانه از مسواک و زبان پاک کن براي از بين بردن باقي مانده غذا و پلاک استفاده کرد، زبان را شست و يک بار در روز نخ دندان براي تميز کردن بين دندانها استفاده کرد و اگر از دندان مصنوعي استفاده مي شود بايد آن را شبها در آورد و قبل از استفاده مجدد کاملا” تميز کرد
تا به حال عمدتا” مسواک و نخ دندان به عنوان وسيله اصلي بهداشت دهان و دندان توصيه و از مسواک براي پاک کردن سطح زبان استفاده مي شد.امروزه براي اين امر وسيله اي به عنوان زبان پاک کن طراحي شده است که علاوه بر تميز کردن سطح زبان و رفع بوي بد دهان در سلامت دندانها و لثه نيز بسيار مفيد است.
در مجموع باکتري هايي که به آساني توسط زبان پاک کن برداشته مي شوند، از همان دسته اي هستند که باعث گلودرد ميکروبي مي شوند.بيشتر مردم عقيده دارند، حس چشايي آنها بعد از استفاده از زبان پاک کن بهتر مي شود.بر اساس پژوهشهاي انجام شده، زبان پاک کن عاملي براي افزايش ميل و اشتها به غذا در افراد مسن مرفي شده است.
مهمترين نکته قابل توجه، تحقيقات جديد و اميدوارکننده اي است که ارتباط سلامتي و بهداشت دهان و زبان را با تندرستي عمومي بدن نشان ميدهد.پژوهشگران عقيده دارند باکتريهاي موجود در پلاکها در بيماريهاي قلبي شرکت مي کنند.اين باکتريها سبب تشکيل لخته خون و در مرحله بعد موجب انسداد شرايين و تنگي عروق مي شوند.نهايتا” در بهار سال ۲۰۰۰ متخصصين فرضطه ارتباط ميان سلامت حفره دهان و سلامت عمومي بدن را به اثبات رساندند.همچنين در ماه مارس ۲۰۰۱ ارتباط ميان باکتريهاي اشاره شده و بيماريهاي ريوي مطرح گرديد و در مقالات اخير مجله انجمن دندانپزشکي آمريکا استفاده از زبان پاک کن به عنوان اقدامي مفيد در پيشگيري از موارد فوق مطرح شده است
حال به توضيح موارد بالا میپردازيم
بوی موادی که احتمالا در طی روز مصرف کرده باشيم
بوی مواد مصرفی با کاهش مصرف و يا عدم مصرف برطرف شده و اثر پايداری ندارد حتی افراد سيگاری هم بعد از اينکه مدتی از ترک سيگارشان گذشته باشد بدون اينکه احتياج به کار خاصی داشته باشد بوی بد آن بمرور از بين ميرود مواد تندی مثل سير غير از اينکه در محيط دهان خورده ريزه های آن باقی ميماند از طريق سيستم گوارشی هم برای مدتی باعث انتشار بو ميشود .جويدن آدامس و خوب مسواک زدن در کاهش بو موثر خواهد بود .
بوی نامطبوع ناشی از بهداشت دهان و دندان ضعيف
بوی ناشی از عدم رعايت بهداشت دهان و دندان شايعترين نوع بوی بد دهان ميباشد .بخوبی ميدانيد که محيط دهان پر از ميکروارگانيزم های مختلف است که به طور طبيعی در محيط دهان بدون ايجاد مشکل خاصی وجود دارند …. مصرف مواد غذائی اگر منجر به اين شود که خرده ريزه های اين مواد مصرفی در محيط دهان باقی بمانند اين ميکروارگانيسم ها شروع به تجزيه اين مواد کرده و حاصل آن محصولات گازدار مختلف است که بسته به نوع مواد تجزيه شده دارای بوهای متفاوت ميباشد .رسالت اصلی مسواک زدن و استفاده از نخ دندان اين است که محيط دهان را از هر نوع مواد باقی مانده پاک کرده و اين روند را مختل سازد ( روند تجزيه مواد باقی مانده) حال به هر علتی نتوانيم در تميز کردن اين محيط موفق شويم غير از مشکلات دندانی و لثه ای که ممکن است بوجود آيد از عوارض طبيعی آن بوی بد دهان خواهد بود . نواحی که من به تجربه دريافته ام که شکست در تميز کردن آنها منجر به بو گرفتن محيط دهان ميشود را برای شما مطرح ميکنم:
۱- دندانهای پوسيده :
پوسيدگی دندانها با توجه به اينکه ايجاد حفره هائی را در داخل دندان ايجاد ميکند عملا مانع تميزکردن اين محيط توسط مسواک گشته علاوه بر اينکه روند پوسيدگی را تسريع ميکند باعث ايجاد محيطی برای رشد ميروارگانيسم هاشده و غذا های مصرفی هم که در اين حفره ها باقی ميماند دست به دست هم داده و باعث بوی دهان ميشود …. اين پوسيدگی ها ممکن است از بين دندانها باشد و يا احتمالا در زير پرگردگی های قبلی بوجود آيد . و شما با ديد مستقيم نبينيد ….. لذا معاينه توسط دندانپزشک و متعاقب آن پر کردن دندانهای پوسيده در رفع بوی دهان موثر خواهد بود
۲- انواع بيماری های لثه :
ه هائی که ملتهب و متورم هستند محيط مناسبی برای تجمغ غذائی و ميکروارگانيسم ها هستند .در ضمن در يک لثه بيمار پاکت هائی بين لثه و دندان ايجاد ميشود که از يک ميليمتر تا چندين ميليمتر ممکن است که عمق داشته باشد و عملا مسواک قدرت تميز کردن اين فضا ها را ندارد و همين امر باعث ايجاد محيط های مناسبی برای توليد گاز های نامطبوع که حاصل عملکرد ميکروارگانيسم ها بر روی غذا های باقی مانده است ميشود …… درمان بيماری های لثه در هر حدی که باشد صددرصد در رفع اين بوها موثر خواهد بود ….. در بعضی بيماری های پيشرفته لثه خود لثه عفونی هم بوی شديدی دارد و ميکروبها شروع به تخريب لثه ميکنند که همراه با بوی تعفن شديد است
* نواحی که تميز کردن آن با مسواک و نخ دندان مشکل است:
اين نواحی عبارت است از:
۱- ناحيه ديواره پشتی دندان عقل که به خاطر دسترسی مشکل …..تميز کردن آن خوب صورت نميگيرد و حالت تهوع و نبودن فضای کافی برای رشد دندان عقل هم اين وضعيت را تشديد ميکند و همين ناحيه محلی برای تجمع ميکروبی ميگردد
۲- ناحيه سطح زبان بخصوص قسمت خلفی آن که پرز های درازتر و بزرگتری دارد و بعد از غذا خودن در اين نواهی خورده غذائی مانده متعفن شده و باعث بوی دهان ميگردد. مسواک زدن سطح زبان در رفع بوهائی که از اين ناحيه منشا گرفته خيلی موثر خواهد بود
۳- زير پر کردگی های نامناسب و پروتز های ثابتی که در دهان داريد: پروتز هائی که در دهان داريد از هر نوعی که باشد نحوه تميز کردن خاص خودش را دارد که حتما بايد از دندانپزشک خو بپرسيد .پروتز های ثابت هم تکنيک های خاصی را برای تميز کردن لازم دارد که عدم تميز بودن زير آن باعث گير غذائی و آغاز ايجاد بوهای نامطبوع است . اگر پروتز ثابت به طور مناسب ساخته نشود به طوری که غير قابل تميز کردن باشد با هيچ راهی نميشود آنها را تميز کرد و بايد تعويض کردد. پر کردگی های نامناسب بخصوص پر کردگی هائی که با آمالگام صورت گرفته و از ديواره دندان بيرون زده تر پر ميشود را هم نميشود با مسواک و نخ دندان تميز کرد و بايستی تعويض گردد .
در صورتی که تمامی اين مشکلات در محيط دهان و دندان رفع شده باشد ديگر امکان اينکه بوی دهان داشته باشيم نخواهد بود به شرطی که اين بو از ناحيه دهان و دندان باشد …..اکثرا افرادی که از بهداشت خوبی برخوردارند و لی باز از بوی دهان رنج ميبرند به مجاورات دهان که عبارت است از چين های مختلفی که در حلق وجود دارد لوزه ها ،سينوسهای فکی .غافل هستند.
پس ميرسيم به قسمت سوم مبحث:
بوی ناشی از حلق و لوزه ها و سينوس های فکی که در کل تحت نام مجاورات دهان و دندان از آنها ياد ميشود
مجاورات دهان و دندان:
اگ ته گلوی خود را بخوبی در آينه نگاه کنيد متوجه ميشويد که بعد از اتمام دندانها و هنوز به لوزه ها نرسيده چين های مختلفی وجود دارد که تمامی آنها محيط مناسبی برای گير غذائی ميباشد در ضمن خود لوزه ها بخصوص در افرادی که سابقه عفونت های متعدد در ناحيه لوزه دارند لوزه ها به صورت نمای گل کلمی در ميايد که همراه با شيار های گاهاً عميق است و اين شيار های روی لوزه ها هم باعث تجمع غذائی در اين نواحی ميشود که همه اين محيط ها ميتواند باعث بوهای وحشت ناکی در محيط دهان شود بدون اينکه مشکلی به لحاظ دهان و دندان داشته باشيد .رسيدگی به اين نواحی از مسئوليت های دندانپزشک خارج است و بايد توسط متخصص گوش و حلق و بينی رسيدگی گردد. ما معمولا بعد از اطمينان از نبودن مسئله ای در محيط دهان بيماران را برای چک کردن مجاورات دهان بخصوص لوزه ها و سينوسها به اين متخصصين ارجاع ميدهيم .
بعضی مواقع بيمارانی که لوزه های بزرگ و شيار دار دارند مواد مصرفی مانند آجيل و پسته . تخمه و… در اين شيار ها جايگزين ميشوند.و بوی بدی ايجاد ميکنند که حتی با قرقره کردن معمولی هم برطرف نميشود .معمولا متخصصين گوش و حلق و بينی با دوشيدن اين لوزه ها ( فشار لوزه ها و تخليه و شستشوی آن ) نسبت به اين مشکل اقدام ميکنند . من چند مورد را ديده ام که بعد از اين کار بوی نامطبوع دهان نيز رفع شده است.
از ديگر مجاورات دهان که ميتواند باعث بوی بد دهان شود سينوس های فکی ميباشد. سينوسها حفره هائی در داخل استخوان های مختلف جمجمه واقع شده و توسط مجراهائی به حفره بينی و از آنجا به ناحيه حلق و دهان به طريقی مربوط هستند اين حفره ها در صورت عفونی شدن که در کل به سينوزيت مشهور است با بوی نامطبوعی همراه است که همراه با تنفس بيمار ما متوجه اين بو ميشويم و در صورتی که اين سينوزيت به صورت مزمن در آيد دائما ترشحاتی خواهد داست که اين ترشحات همراه با بوی زننده است و در مواردی از بيماران که از بوی بد دهان رنج ميبرند اين موارد را مشاهده کرده ام که باز اين موارد بايد توسط متخصصين گوش و حلق و بينی درمان گردد.
چند نکته در مورد درمان بوی دهان :
۱- هر فردی بوی بد دهان را در مورد خودش و سايرين تجربه کرده است .بوی دهان ممکن است مقطعی باشد بخصوص بوهائی که صبح موقع بيدار شدن ازخواب مشاهده ميشود و بعد از خوردن صبحانه و مسواک زدن برطرف ميشود . اين بوی صبحگاهی طبيعی است و و به علت کاهش بزاق در طی شب و در ضمن عدم فعاليت محيط دهان در کل زمينه ای برای فعاليت ميکرو ارگانيسم ها فراهم ميکند که بعد از يک وعده غذا خوردن رفع ميشود . لذا در صورتی که صبح صبحانه نخورده ايد مواظب صحبت کردن خود باشيد
۲- از اطرافيان نزديک خود بخواهيد که اگر بوی بدی از دهان شما متوجه شدن حتما تذکر دهند چون افراد جامعه وقتی متوجه بو ميشوند هيچ وقت به زبان نمی آورند ولی اثر بد شخصيتی خود را ميگذارد…. آشنايان نزديک اين لطف را در حق ما بکنند و تذکر دهند از اين ضربه شديد به شخصيت مان جلو گيری ميکنند.
۳- اگر در فردی متوجه بوی بد شديم بايد سعی کنيم به طور غير مستقيم مطرح کنيم طرح مستقيم ممکن است ضربه روحی شديدی ايجاد کند بخصوص که ارتباط عاطفی با هم داشته باشيم …. اگر هم متذکر نشويم باز رفتار مسئولانه ای نکرده ايم طرح غير مستقيم بهترين وسيله است ….
۴- در صورتی که متوجه شديم که دهانمان بو ميدهد برای درمان اولين مرحله مراجعه به دندانپزشک و مشورت با آن است .دندانپزشک با يک معاينه کامل ميتواند علت بوی دهان شما را تشخيص و درمان کند اين درمان ميتواند شامل جرم گيری آموزش مسواک زدن و استفاده از نخ دندان …. ترميم دندانهای پوسيده و….. باشد ….. در صورت اطمينان از ناحيه دهان و دندان اگر مشکل بوی دهان رفع نگرديد حتما بايد به يک متخصص گوش و حلق و بينی مراجعه کنيد و لوزه ها و حلق و سينوسها ی فکی را چک کنيد حتما مشکل شما حل خواهد شد ساير مواردی که ميتواند باعث بوی دهان شود آنقدر نادر است که طرح آنها اصلا کاربرد عملی ندارد …..
۵- افرادی هستند که دچار توهم بوی بد دهان هستند …. به اين صورت که دهانشان بو نميدهد ولی هميشه از اين وحشت دارند که دهانشان بو ميدهد …. اين توهم بعضی مواقع آنقدر شديد است که در روابط اجتماعی فرد اثر نامطلوب ميگذارد …. من اين بيماران را در چندين مورد مشاهده کرده ام و بارها بهشون گفته ام که بوی بدی ندارند ولی باز اين وسواس را دارند….. مشاوره با روانپزشک و علت يابی آن بسیار موثر خواهد بود.
۶- غرغره کردن با دهانشويه های مختلف را حتما در دستور کار روزانه بهداشتی خود قرار دهيد ….. من دهانشويه ماتريکا که وطنی است و کاملا گياهی است و از عصاره مايع گل بابونه تهيه شده را تجربه کرده ام و برای بيماران هم توصيه ميکنم.