آزمون PSA در درجه اول برای غربالگری سرطان پروستات استفاده می شود. تست PSA اندازه گیری میزان آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) در خون شما است PSA پروتئینی است که در پروستات تولید می شود غده های کوچکی که در زیر مثانه یک مرد قرار دارد PSA بیشتر در مایع منی پیدا می شود مقدار کمی از PSA معمولا در خون در گردش است.
تست PSA می تواند سطح بالای PSA را تعیین نماید که ممکن است وجود سرطان پروستات را نشان دهد با این حال، بسیاری از شرایط دیگر، مانند بزرگ شدن پروستات و یا التهاب نیز می توانند سطح PSA را افزایش دهد.
سرطان پروستات شایع ترین سرطان غیر پوستی در مردان است دومین علت مرگ و میر مرتبط با سرطان در مردان پس از سرطان ریه است. تشخیص زود هنگام ممکن است یک ابزار مهم در درمان مناسب و به موقع سرطان باشد.
مردان مبتلا به سرطان پروستات ممکن است سطوح بالای PSA را داشته باشد. بسیاری از شرایط غیر سرطانی نیز می تواند سطح PSA یک مرد را افزایش دهد. اگر چه تست PSA می تواند سطح بالای PSA در خون را تشخیص دهد ولی این تست اطلاعات تشخیصی دقیقی را در مورد وضعیت پروستات را فراهم نمی کند.
آزمون PSA تنها ابزار برای نشانه های اولیه از سرطان پروستات است یکی دیگر از آزمایشات غربالگری معمول، معمولا علاوه بر تست PSA امتحان دیجیتال رکتال است. در این آزمایش پزشک با استفاده از دستکش و و ژل، انگشت را وارد مقعد کرده و سطح پروستات را از توده های غیر طبیعی و یا مناطق سخت بررسی می نماید.
تست PSA و امتحان دیجیتال رکتال، اطلاعات کافی برای تشخیص سرطان پروستات را برای پزشک فراهم نمی کند. نتایج غیر طبیعی این آزمایشات ممکن است پزشک شما را به یک بیوپسی پروستات توصیه نماید.
نتایج آزمون PSA به صورت نانوگرم از PSA در هر میلی لیتر خون ( نانوگرم / میلی لیتر) گزارش می شد هیچ نقطه برش خاص بین سطح PSA طبیعی و غیر طبیعی وجود ندارد. دکتر شما ممکن است یک بیوپسی پروستات بر اساس نتایج حاصل از آزمون PSA و معاینه انگشتی رکتال همراه با عوامل دیگر را توصیه نماید.
مردانی که PSA بین 4 و 10 دارند 25 ٪ احتمال ابتلا به سرطان پروستات دارند و اگر PSA بالاتر از 10 باشد ریسک افزایش دهنده خطر به 67٪ می رسد.
در گذشته، بسیاری از کارشناسان سطح PSA کمتر از 4 نانوگرم / میلی لیتر را به صورت عادی در نظر می گرفتند بعضی از محققان داشتن PSA 2.5 یا 3 نانوگرم / میلی لیتر را به خصوص در افراد جوان طبیعی در نظر می گیرند. بیماران جوان تر تمایل به پروستات کوچکتر و مقادیر PSA کمتر دارند بنابراین هر سطح PSA در مردان جوان بالای 2.5 نانوگرم / میلی لیتر دلیلی برای نگرانی است.
اکثر مردان سطح PSA بالا دارند و بزرگ شدن پروستات غیر سرطانی یک بخش طبیعی از پیری است. در مقابل، سطوح پایین PSA در جریان خون امکان ابتلا به سرطان پروستات را رد نمی کند. با این حال، اغلب موارد سرطان پروستات در مراحل اولیه با یک آزمایش خون PSA مشخص می شود.
عواملی که می تواند روی سطح PSA اثر بگذارد عبارتند از:
سن - PSA شما با سن تغییر می نماید حتی اگر شما دارای مشکل پروستات نباشید.
داروها - برخی از داروها ممکن است روی سطح PSA خون تاثیر بگذارد. برخی داروها مانند فیناستراید یا دوتاستراید (آوودارت) ممکن است سطح PSA را کاهش دهد.
اگر سطح PSA شما بالا است دکتر شما ممکن است بیوپسی پروستات را توصیه نماید.
مطالعات نشان می دهد که اگر نتایج PSA در محدوده مرزی (4 تا 10)، و درصد PSA آزاد ( کمتر از 10٪ ) پایین باشد به این معنی است که احتمال ابتلا به سرطان پروستات حدود 50٪ است و احتمالا شما باید یک بیوپسی انجام دهید.
بسیاری از پزشکان برای مردان که درصد PSA آزاد کمتر از 20 یا کمتر باشد توصیه یه بیوپسی می نمایند.
تست سرعت PSA - یک آزمایش جداگانه نمی باشد. و آن تغییر در سطح PSA در طول زمان است. حتی زمانی که ارزش PSA کل بالاتر از 4 نیست سرعت PSA بالا (افزایش بیش از 0.75 نانوگرم / میلی لیتر در یک سال) نشان می دهد که سرطان ممکن است و نمونه برداری باید در نظر گرفته شود.
تست 3 PCA ادرار - این تست ابزار دیگری برای تعیین اینکه آیا یک مرد با PSA بالا ممکن است به یک بیوپسی داشته باشد.
استفاده از آزمون PSA خون پس از تشخیص سرطان پروستات
اگر چه تست PSA عمدتا برای غربالگری سرطان پروستات استفاده می شود آزمون PSA می تواند به تعیین چگونگی سرطان پروستات پیشرفته کمک کند و این ممکن است روی گزینه های درمان تاثیر بگذارد.
برای تعیین موفقیت درمان پس از جراحی یا اشعه، سطح PSA برای کمک به تعیین میزان موفقیت آمیز بودن درمان اندازه گیری می شود. بعد از عمل اگر همه سلول های سرطان از بین برود سطح PSA به طور معمول به سطح بسیار پایین سقوط می کند افزایش سطح PSA بعد از عمل به این معنی است که سلول های سرطانی پروستات وجود دارند و سرطان باز می گردد.