پیشگیری از سرطان, تغذیه در دوران شیمی درمانی
امان از بیماری؛ بی‌خبر و آرام می‌آید، اما آرام نمی‌گیرد. وقتی می‌آید زندگی را به هم می‌ریزد. هرقدر هم كه جزئی و ساده باشد، باز هم دردسرساز می‌شود
و امان از وقتی كه بیماری‌های شدید و مزمن، پای‌شان به خانه‌ای باز شود. آن وقت عوارضی برجامی‌گذارد كه گاهی از خود بیماری هم سخت‌تر و تحمل آنها دشوارتر است.
سرطان هم یكی از این بیماری‌هاست كه این روزها بیشتر از گذشته خودنمایی میكند و افراد زیادی را درگیر كرده است.بیماری‌ای كه نامش هم می‌تواند انسانی را از پادرآورد، چه رسد به عوارض و مشكلات حین درمان كه بیمار و خانواده‌اش را حسابی خسته میكند، اما خوب است بدانید با تغذیه مناسب می‌توان با این مشكلات هم مقابله كرد.
هم پیشگیری، هم درمان
با توجه به افزایش میزان شیوع سرطان و ترس از این بیماری، خیلی هم عجیب نیست كه در بیشتر جمع‌ها بحث رژیم‌های غذایی ضدسرطان حسابی داغ و پرطرفدار باشد البته متخصصان هم تائید كرده‌اند كه با تغذیه صحیح نه تنها از ایجاد سرطان پیشگیری می‌شود، بلكه در طول درمان هم می‌توان برای كاهش عوارض از آن كمك گرفت و پس از بهبود نیز احتمال عود را كاهش داد.تحقیقات نشان داده است رژیم‌های غذایی سرشار از آنتی‌اكسیدان كه در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود، می‌تواند از بروز سرطان پیشگیری كند و روند درمان را بهبود بخشد.
هنگام بروز زخم‌های دهانی، مصرف تركیبات اسیدی ممنوع!
سرطان بیماری سختی است كه در كنار تمام مشكلاتش، شیوه‌های درمانی مختلف هم عوارض خاصی برای بیمار ایجاد میكند. خشكی دهان، بی‌اشتهایی، تهوع، استفراغ، یبوست و اسهال نمونه‌ای از این مشكلات است، اما نكته مهمی كه باید به آن توجه شود، نقش تغذیه در كاهش این عوارض است.
میترا زراتی، كارشناس ارشد تغذیه، ضمن تاكید بر این كه تغذیه و رژیم درمانی نقش موثری در پیشگیری از عوارض ناشی از روش‌های درمانی سرطان ایفا میكند، در این‌باره توضیح می‌دهد: تغذیه نه تنها می‌تواند از ایجاد این مشكلات پیشگیری كند، بلكه تا حدی برای كاهش شدت آنها نیز موثر است.
به‌عنوان نمونه بیمارانی كه در حال شیمی درمانی یا رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن هستند، دائم دچار خشكی دهان می‌شوند. این افراد مستعد بروز زخم‌های دهانی نیز هستند كه در صورت ایجاد چنین زخم‌ها یا التهاب‌هایی باید به رژیم غذایی‌شان توجه ویژه‌ای شود.
به گفته این كارشناس ارشد تغذیه، بهتر است این افراد برای پیشگیری از خشكی دهان زمانی كه خارج از خانه هستند یك بطری آب همراه داشته باشند و حتی وقتی تشنه نیستند، آب بنوشند تا دهان‌شان به كمك آب مرطوب بماند.
وی می‌افزاید: این افراد می‌توانند از تركیباتی كه تحریك‌كننده ترشحات بزاق است، مانند آبنبات ترش كمك بگیرند. مكیدن یخ نیز شیوه‌ای موثر برای این گروه از بیماران است.همان‌طور كه گفته شد، خشكی دهان فرد را مستعد ابتلا به زخم‌های دهان میكند. زراتی با اشاره به این موضوع خاطرنشان میكند: در صورتی كه فرد به‌دلیل خشكی دهان دچار زخم دهان شده است، به هیچ وجه نباید از آدامس یا آبنبات ترش استفاده كند. این كار نه تنها كمكی به بیمار نمی‌كند، بلكه موجب تشدید زخم دهان هم خواهد شد.
وی تاكید میكند: كسانی كه به دلیل درمان‌های سرطان دچار زخم‌های دهان یا آفت دهان شده‌اند، اصلا نباید از تركیبات اسیدی مانند نوشابه‌های گازدار، گوجه‌فرنگی، رب یا سس گوجه‌فرنگی، مركبات و كیوی استفاده كنند چون این تركیبات با تشدید زخم‌های دهانی به بروز عوارض دیگری منجر می‌شود. همچنین بهتر است غذاهای خشك و جامد را نیز مصرف نكنند و بیشتر به شكل پوره یا سوپ غذایشان را میل كنند.
آنتی‌اكسیدان‌ها در روزهای شیمی‌درمانی
زراتی می‌گوید: افرادی كه در حال شیمی‌درمانی هستند یا حتی كسانی كه اشعه درمانی در ناحیه شكم انجام می‌دهند، ممكن است با مشكلی به نام «ناتوانی در تحمل لاكتوز» روبه‌رو شوند. این افراد زمانی كه شیر می‌نوشند، دچار اسهال و نفخ شدید خواهند شد.
به همین دلیل توصیه می‌شود هنگام شیمی‌درمانی، زمانی كه فرد دچار اسهال می‌شود، مصرف شیر را كنار گذاشته و به جای آن از ماست و بویژه ماست پروبیوتیك استفاده كند.به گفته وی، در طول دوره درمان سرطان و شیمی درمانی بویژه در روزهای اول، ممكن است فرد دچار اسهال یا یبوست شود. برای پیشگیری از یبوست، بیماران حتما باید آب كافی بنوشند و توصیه می‌شود در رژیم غذایی روزانه‌شان از آلو یا انجیر خشكی كه در آب خیس داده شده نیز استفاده كنند.
آنتی‌اكسیدان‌ها كه در میوه‌ها و سبزیجات رنگی به وفور یافت می‌شود، یكی از بهترین منابع غذایی برای كاهش احتمال بروز سرطان به حساب می‌آید، اما این مطلب به این معنی نیست كه فقط برای پیشگیری از سرطان باید از این مواد غذایی كمك گرفت. به گفته زراتی بیماران باید در روزهای شیمی‌درمانی از آنتی‌اكسیدان‌ها مانند لبو، خرمالو، كیوی، پرتقال‌های توسرخ، هویج و آب هویج به مقدار زیاد استفاده كنند؛ البته فراموش نكنید مصرف مركبات در صورتی توصیه می‌شود كه فرد دچار زخم‌های دهانی نشده باشد.
فرنی و شیربرنج؛ غذایی مناسب در دوران بی‌اشتهایی
عوارض و مشكلات ناشی از درمان سرطان به همین موارد ختم نمی‌شود. احساس تهوع و بی‌اشتهایی هم یكی از مشكلات شایعی است كه بیماران را حسابی كلافه میكند، اما این مشكل هم راه‌حل دارد.زراتی در این‌باره توضیح می‌دهد: بسیاری از بیماران بویژه در طول چهار تا پنج روز اول پس از شیمی درمانی دچار تهوع و بی‌اشتهایی می‌شوند بنابراین توصیه می‌شود به هیچ عنوان در سه روز اول از گوشت قرمز استفاده نكنند و به جای آن گوشت‌های سفید را مصرف كنند.
این كارشناس ارشد تغذیه می‌گوید: در این مدت بهتر است غذاهایی استفاده شود كه خیلی به جویدن نیاز ندارد به‌عنوان نمونه مصرف ژله‌ای كه در خانه تهیه شده و حاوی تكه‌های میوه است، به دلیل پروتئین مناسبی كه دارد بسیار مفید خواهد بود. علاوه بر این، شیربرنج، فرنی‌ای كه حاوی پودر گردوی آسیاب شده است، ماستی كه داخل آن تكه‌های میوه، هویج رنده شده و كشمش وجود دارد نیز فوق‌العاده مناسب خواهد بود.
خیلی از بیماران علاوه بر كم‌اشتهایی از حالت تهوع نیز رنج می‌برند. زراتی به این گروه از افراد توصیه میكند، بهتر است جایی كه بوی غذا در آن حس می‌شود، حضور نداشته باشید چون بوی غذا حالت تهوع را تشدید میكند. در مقابل بوییدن پوست لیمو ترش تازه می‌تواند به كاهش این حس كمك كند. مواد غذایی خیلی شیرین یا گرم نیز می‌تواند موجب ایجاد حالت تهوع شود.علاوه بر این موارد توصیه می‌شود بیماران در روند شیمی درمانی حتما از پروتئین‌های گیاهی و حیوانی به مقدار لازم استفاده كنند و مقدار نمك را در رژیم‌غذایی‌شان محدود كنند.
صبحانه را كامل میل كنید
زراتی درباره رژیم غذایی قبل از شیمی درمانی یادآور می‌شود: وعده غذایی كه قبل از شیمی درمانی مصرف می‌شود باید حاوی كربوهیدارت‌ها باشد به‌عنوان مثال نان، برنج یا ماكارونی‌ای كه همراه با سبزیجات مانند قارچ، فلفل دلمه‌ای، هویج و... تهیه می‌شود برای شب قبل از شیمی‌درمانی مناسب خواهد بود.
وی می‌افزاید: معمولا حدود دو روز پس از شیمی‌درمانی بیماران بی‌اشتها هستند و به همین دلیل توصیه می‌شود، صبحانه را قبل از شیمی‌درمانی به‌طور كامل میل كنند. بویژه خوب است از نان‌های سبوس‌دار، مواد غذایی حاوی پروتئین مانند پنیر و گردوی آسیاب شده استفاده شود.
منبع:salamatnews.com
