بادام ( Almond )
کليات گياه شناسي:
درخت بادام به بلندي 8 متر مي رسد. درختي است زيبا که از زمانهاي قديم در نواحي مرکزي و غربي آسيا مخصوصا افغانستان و ايران، سوريه و فلسطين پرورش مي يافته است.
ريشه درخت بادام بسيار قوي است. اين درخت مي تواند حتي با کمي رطوبت نيز رشد کند. برگهاي آن بيضي، باريک، نوک تيز و برنگ سبز مي باشد. گلهاي آن بسيار زيبا و برنگ صورتي است. در اوائل بهار شکوفه هاي بادام ظاهر مي شود. بطور کلي دو نوع بادام وجود دارد:
1- بادام شيرين Sweet Almond
2- بادام تلخ Bitter Almond
ميوه درخت بادام بصورت سفت مي باشد که قشر خارجي آن سبز رنگ و پوشيده از کرک است که در داخل آن بادام با پوست سخت وجود دارد. در ابتداي تشکيل ميوه پوشش خارجي سبز رنگ و گوشت دار است که پوشيده از کرک است و هنوز به درستي رشد نکرده که آنرا چغاله بادام Amandon مي نامند که داراي خواص مخصوص مي باشد. پس از رسيدن بادام بتدريج پوشش خارجي سبز رنگ خشک شده و پوست آن نيز سفت و سخت مي شود و مغز بادام در داخل آن رشد کرده و آماده استفاده مي شود.
مغز بادام بيضي شکل و مسطح بوده که يکطرف آن نوک تيز است. مغز بادام در داخل پوسته نارک قهوه اي رنگي مي باشد که مي توان آنرا به کمک آب گرم از آن جدا کرد که مغز بادام سفيدرنگ در داخل آن است.
مغز بادام شيرين و طعم ملايم و خوشمزه اي دارد و بسهولت از بادام تلخ تشخيص داده مي شود.
از کليه قسمت هاي درخت بادام شيرين مانند شکوفه، برگ و ميوه آن استفاده طبي مي شود.
خواص داروئي بادام
بادام شيرين از نظر طب قديم ايران کمي گرم و تر است.
1) بادام ملين بوده و روغن بادام ضد يبوست است مخصوصا از روغن بادام مي توان براي رفع يبوست بچه ها استفاده کرد.
2) بادام سينه را نرم مي کند.
3) شير بادام براي رفع سرفه، ناراحتي حنجره و تنگي نفس مفيد بوده و خلط آور است.
4) بادام براي درمان زخم روده ها و مثانه و اسهال مفيد است.
5) بادام بو داده مقوي معده بوده و قابض است.
6) بادام تقويت کننده نيروي جنسي است و توليد اسپرم را زياد مي کند.
7) بادام را آسياب کرده و با عسل مخلوط کنيد براي درد کبد و سرفه مفيد است.
8) چغاله بادام لثه و ريشه دندان را تقويت مي کند.
9) چغاله بادام براي خشکي دهان مفيد است.
10) شکوفه بادام را دم کنيد و بعنوان مسهل براي اطفال استفاده کنيد.
11) دم کرده پوست قهوه اي رنگ مغز بادام بهترين دارو براي تسکين درد و التهاب مجاري تنفسي است.(مقدر مصرف 5 گرم در 100 گرم آب )
12) جوشانده برگ درخت بادام براي نارسائي کبد و کيسه صفرا مفيد است.
13) روغن بادام خواب آور است و بيخوابي را از بين مي برد.
14) براي صاف کردن سينه و نرم شدن روده ها و از بين بردن سرفه خشک بايد روغن بادام را با شکر و کتيرا مخلوط کرده و بخوريد.
15) روغن بادام را با آب گرم مخلوط کنيد داروي خوبي براي رفع اسهال و دل پيچه بچه ها خواهد بود. ضمنا اين مخلوط سنگ مثانه را خارج کرده و ادرار کردن را آسان مي کند.
16) براي درمان نقرس و رفع خميدگي پيران، مهره هاي پشت را با روغن بادام چرب کنيد.
17) برگ تازه درخت بادام مسهل و ضد کرم است.
18) برگ خشک شده درخت بادام قابض بوده و اسهال را از بين مي برد.
19) روغن بادام شيرين بدليل خاصيت نرم کنندگي و ضد التهاب در کرم ها و پمادها بکار مي رود.
20) براي رفع بيماريهاي سينه، روغن بادام شيرين را با هم وزن آن عسل و يک زرده تخم مرغ مخلوط کنيد که بصورت خمير يکنواختي دارايد سپس به آن جوشانده گل ختمي اضافه کرده و يک قاشق چايخوري از آنرا بفاصله هر سه ساعت بخوريد.
21) براي رفع خارش پوست بچه هائيکه که سرخک و مخملک دارند روغن بادام را در تمام سطوح بدن آنها بماليد خارش را تسکين مي دهد.
22) ماليدن روغن بادام بر روي پوست التهاب را رفع کرده و سوختگي را درمان مي کند.
23) روغن بادام اگزما را رفع مي کند.
خواص بادام تلخ
چون بادام تلخ داراي اسيد سيانيدريک است در مصرف آن بايد نهايت دقت را بعمل آورد.
مغز بادام تلخ ازنظر طب قديم ايران خيلي گرم و خشک است.
1) بادام تلخ را آسياب کرده و با سرکه مخلوط کنيد ضماد خوبي براي سر درد مي باشد همچنين ماليدن آن بر دور چشم براي تقويت بينايي مفيد است.
2) خوردن بادام تلخ براي تنگي نفس، سرفه و ورم ريه مفيد است.
3) بادام تلخ را با عسل بخوريد کبد و طحال را تميز مي کند.
4) براي رفع درد کليه ها بادام تلخ را با نشاسته و نعناع بخوريد.
5) بادام تلخ با عسل براي قولنج مفيد است.
6) براي از بين بردن سنگ کليه و ناراحتي هاي کليه، بادام تلخ را با شيره انگور مخلوط کرده و بخوريد.
7) اگر عادت ماهيانه خانم ها عقب مي افتد بهترين طرز درمان آن قرار دادن شياف بادام تلخ در مهبل است.
8) براي ازبين بردن لکه هاي صورت، بادام تلخ را پودر کنيد و با سرکه مخلوط کرده و ضمادي از آن درست کنيد و روي پوست بماليد.
9) ضماد بادام تلخ براي درمان زخم هاي کهنه خارش و مخملک بکار ميرود.
10) ضماد ريشه درخت بادام تلخ براي درمان انواع دردها مفيد است.
11) ضماد ريشه درخت بادام براي پاک کردن طحال، کليه و دفع کرم روده بکار مي رود.
12) دم کرده ريشه درخت بادام تلخ براي پاک کردن طحال، و دفع کرم روده بکار مي رود.
13) روغن بادام تلخ خاصيت مسهلي دارد.
14) روغن بادام تلخ براي تنگي نفس، درد کليه و خارج کردن سنگ مثانه مفيد است.
15) براي رفع زنگ زدن و صدا در گوش يک قطره از روغن بادام تلخ را در گوش بريزيد.
16) ماليدن روغن بادام تلخ روي صورت، لکه ها و چين و چروک را از بين مي برد.
17) رغن بادام تلخ ترک دست و پا را که از سرما ايجاد شده از بين مي برد.
18) آنهايي که مبتلا به اگزما هستند اگر از بادام تلخ خميري درست کنند و از آن بجاي صابون براي شستن نقاطي که مبتلا به اگزما است استفاده کنند بزودي بهبود مي يابند.
19) خمير بادام تلخ براي رفع بوي بد پا و زير بغل مفيد است.
20) روغن بادام تلخ براي درمان سياه سرفه مفيد است.
طرز استفاده بادام تلخ
روغن بادام: براي بدست آوردن روغن بادام، مغز بادام را پس از تميز کردن و خشک کردن خرد مي کنند و بصورت خمير در مي آورند و سپس آنرا تحت فشار قرار داده و روغن آن را استخراج مي کنند. اين روغن را فشار اول مي نامند.
تفاله بادام را که از فشار اول باقيمانده تحت اثر حرارت و مواد شيميايي قرار داده و روفن فشار دوم را بدست مي آورند. بدليل اينکه روغن بادام گران است معمولا تقلب کرده و آنرا با روغن هاي ديگر مانند روغن مغز هسته زردآلو و هلو مخلوط کرده و به اسم روغن بادام مي فروشند.
همانطور که گفته شد اگر روغن بادام تلخ يا مغز زردآلو و يا هلو تحت اثر آّب قرار گيرند اسيد سيانيدريک و آلدئيد بنزوئيک توليد مي شود که سمي است بنابراين براي گرفتن روغن از اين هسته ها نبايد از آب استفاده کرد.
اسانس بادام تلخ
اين اسانس مايعي زلال و بيرنگ است که در اثر کهنه شدن برنگ زرد کمرنگ در مي آيد. بوي آن قوي، طعمش سوزاننده و تلخ و بسيار سمي است. اسانس بادام تلخ بسهولت با اکسيژن هوا ترکيب و اکسيد مي شود. بنابراين بايد هميشه محتوي آن کاملا پر و در بسته بوده و در جاي تاريک و سرد نگاهداري شود.
شکوفه و گل بادام: گل و شکوفه درخت بادام داراي بوي مطبوعي و طعم تلخ مي باشد.
پوست ميوه بادام: بصورت جوشانده مصرف مي شود. طرز تهيه آن به اين صورت است که 50 گرم پوست بادام شيرين را در يک ليتر آب ريخته و مدت چند دقيقه آنرا مي جوشانند سپس آنرا صاف کرده و مصرف مي کنند.
برگ درخت بادام: براي تهيه جوشانده برگ درخت بادام 50 گرم برگ درخت را در يک ليتر آب مي جوشانند و سپس صاف مي کنند.
مغز بادام: معمولا بصورت خشک شده و خام و يا بو داده مصرف مي شود.
شير بادام: شير بادام را از مغز بادام بو نداده و خام تهيه مي کنند. براي تهيه آن 50 گرم مغز بادام را کاملا آسياب کرده که بصورت پودر درآيد. سپس مقدار 50 گرم شکر يا قند به آن اضافه کرده و با يک ليتر آب مخلوط مي کنند مايعي مانند شير بدست مي آيد.
نوع ديگر شير بادام براي کودکان شير خوار و اطفال بسيار مفيد است و مي تواند جانشين شير مادر و يا مکمل آن باشد بدين ترتيب بدست مي آيد که مقدر 50 گرم بادام را بمدت چند دقيقه در آب گرم قرار مي دهند تا پوست آن کنده شود سپس آنرا آسياب کرده و بصورت پودر در مي آيند و مقدار کمي آب را به آن اضافه مي کنند و بهم مي زنند تا بشکل خمير در آيد سپس خمير حاصل را با يک ليتر آب مخلوط و بهم مي زنند و سپس مقدر 50 گرم عسل بآن اضافه مي کنند تا کاملا حل شود. اين مايع را از پارچه ململ مي گذرانند تا مايعي مانند شير از آن باقي بماند.
البته اگر اشخاص بالغ بخواهند از شير بادام استفاده کنند احتياجي به صاف کردن آن نخواهد بود.
طريقه ديگري که آسان تر است بدين صورت مي باشد که مقدر 50 گرم بادام پوست کنده يک ليتر آب و 50 گرم عسل يا شکر را در داخل مخلوط کن برقي بريزيد و تا مايعي مانند شير بدست آيد.
مضرات بادام
بادام از نظر اينکه داراي مواد مغذي بسياري است بنابراين غذاي بسيار خوبي است ولي چون سنگين و ثقيل الهضم مي باشد نبايد در خوردن آن افراط کرد و مقدر آن نبايد در روز بيش از ده دانه باشد. بادام همچنين براي معده هاي ضعيف و سرد خوب نيست و اشخاصي که معده ضعيف دارند بهتر است بادام را با شکر بخورند.
