عمدتا منشاء ناسازگاريها و اختلافات، خودخواهي و عدم «سعه صدر» است و اکثر اختلافات با گذشت و خطاپوشي و داشتن حسن نيت، رفع مي‌شود.
براي حل اختلافات همچنين مهارتهايي لازم است و با رعايت برخي قوانين، مشکلات را به حداقل رسانده و به همسران کمک مي‌کند تا بر سر مشکلات به توافق دست پيدا کنند.
توصيه هايي براي حل اختلافات
* بحث و مشاجرات خود را در يک مکان کاملا خصوصي انجام دهيد. سعي کنيد با هم ارتباط فيزيکي ملايمي را برقرار کنيد؛ مثلا دست هاي يکديگر را بگيريد.
* در گفتگوهاي خود، فقط بر روي همان مشکل تمرکز کنيد. بر روي اشتباهات گذشته فرد مقابل دست نگذاريد.
* از طعنه زدن به يکديگر و همچنين از جملاتي که در آنها"تو" وجود دارد، خودداري کنيد.
* عکس العمل هاي تند از خود نشان ندهيد و از عباراتي نظير"من ديگه نمي تونم ادامه بدهم" استفاده نکنيد. در مقابل از استراتژي سکوت نيز استفاده نکنيد.
* حرفهاى همسرتان را تأييد کنيد تا دست از عصبانيت بردارد. با او به ظاهر هم عقيده شويد و عوض اينکه با وى يکى به دو، کنيد مشتاقانه به حرفهايش گوش دهيد؛ چرا که بزرگترين مشکل او نياز به حس همدمى و درک شدن از جهت سايرين است.
* پرحرفي نکنيد. بيشتر اوقات خانم ها در مورد مشکلات خود شروع به پر حرفي مي‌کنند. زمانيکه مي‌توان بازگو کردن آنها را در چند جمله خلاصه کرد، ديگر نيازي نيست که شروع به داستان سرايي کنيد. بعضي از خانم ها بحث را خيلي بيشتر از آن چيزي که نياز است، به درازا مي‌کشانند. بهتر است زماني که مي‌خواهيد با همسر خود در مورد کارهاي خانه و مسائل مربوط به زندگي مشترکتان صحبت کنيد، گفتگوي کوتاه و شيريني داشته باشيد تا بتوانيد بهترين نتيجه را دريافت کنيد.
* به حرف هاي همسرتان گوش دهيد. کارى کنيد که بداند وى را درک مىکنيد. به او يادآور شويد که قبولش داريد و متوجه گرفتارىاش هستيد، ولى از وى خواهش کنيد که در صورت امکان يک دفعه ديگر مشکلش را بر زبان آورد تا تنها شما آن را اندکى بهتر دريابيد. لحظهاى که او شروع به واگويى مسئلهاش مىکند، آرام آرام از خشمش کاسته مىشود و در نتيجه عصبانيت پايان مىيابد،
* جرّ و بحثهاى کلامى را به راحتى به پايان برسانيد. انسان هيچگاه نبايد به جر و بحث با فرد خشمناک بپردازد بلکه تا احساس کرد طرف مقابل برافروخته از خشم شده است لازم است موقتا کوتاه بيايد و از هر گونه رويارويى و مباحثه با وى پرهيز کند.
* هرگز تحت تأثير احساسات قرار نگيريد. ممکن است فرد خشمگين با سخنان ناروا احساسات شما را تحريک کند، سعى کنيد آرام باشيد و از فشارهاى احساسى دورى جوييد. چنانچه نسبت به شما بىحرمتى شده است، آن را ناديده انگاريد. توهين فرد خشمگين را با تبسمى بىاثر سازيد. وقتى شما جر و بحث راه نيندازيد، وى ساکت مىشود.
* اظهار نظرهايى را که چون شمشير بر انسان جراحت وارد مىکند، به زبان نياوريد. سخنان طعنه آلود، انتقادى و دلسردکننده نزنيد. مهربان، دلسوز و همدل باشيد. به فرد خشمگين اجازه دهيد گمان کند حق با اوست تا برنده اين نزاع لفظى شود. بعدا مىتوانيد اين مشکل اجتماعى را با تمهيد مقدمه مهار سازيد.
* در حضور شخص غضبناک به نرمى سخن بگوييد. هر چه با وى آهسته تر حرف بزنيد سريعتر مىتوانيد جلوى خشمش را بگيريد و مجبور خواهد شد که آهنگ صدايش را پايين آورد. پس در همه حال، آرام باشيد و هيچگاه صدايتان را بالا نبريد.
* از حکم کردن و بيان تحکمى بپرهيزيد. گاهى مشاهده مىشود که زوجين به جاى درخواست کردن، پيشنهاد دادن و ابراز تقاضاهاى خود، از الزام و يا به عبارتى از جمله هايى «بايددار» استفاده مىکنند. افرادى که با اين نوع بيان ( عبارتهاى تحکمى ) مورد خطاب قرار مى گيرند احساس مىکنند که «قربانى ابدى» هستند و انگيزه مبارزه در آنها تقويت مىشود.
* به جاى استفاده از عبارت «بايد هميشه به من اطلاع بدهى که دير مى آيى.» بهتر است گفته شود: «دوست دارم وقتى دير مى آيى، مرا مطلع کنى.»
* به رفتارهاى مطلوب همسر خود توجه کرده و آنها را تاييد کنيد. تشويق، تأييد و بيان نکات مثبت و رفتارهاى مطلوب همسر در جمع و تذکر نکات منفى و انتقاد به طور محرمانه يکى از نکته هايي است که متأسفانه بسيارى از زوجين به شيوه معکوس آن عمل مىکنند.
* همسرتان را آنچنان که هست بپذيريد و خصوصيات، تجارب گذشته، و همه کساني که به نوعي براي همسرتان اهميت دارند و جزو متعلقات او محسوب مي‌شوند را بپذيريد و نسبت به آن نگرش مثبت داشته باشيد.
* از صحبت غير مستقيم و با گوشه و کنايه، طعنه و زخم زبان و سرزنش خودداري کنيد. نحوة اداي کلمات و حالات چهره، تُن صدا و نوع نگاه ما بر طرف مقابل تاثير گذار است.
* اختلافات و نزاع را حتي الامکان بايد در چارچوب خانه نگاه داشت و اگر چاره اي جز بازگو کردن اختلافات نماند به روشي که قرآن فرموده است عمل نمود: «و إن خفتُم شِقاق بَينهُما فَابعثُوا حَکماً مِن اهله و حکماً من اهلها إن يُريدَ إصلاحاً يُوفّق اللهُ بينهما إنّ الله کان عليماً خبيراً» «چنانکه مي ترسيد که نزاع و اختلاف سخت بين زن و شوهر پديد آيد، از طرف خويشان مرد و نزديکان زن داوري انتخاب کنيد. اگر مقصود اصلاح بين زن و شوهر باشد، خداوند آنها را در آن کار موفق مي کند، بدرستي که خدا بر همه چيز دانا و آگاه است.»
در نتيجه آنچه تا حدّ امکان اختلافات خانوادگي نبايد در بيرون از منزل مطرح شود و حکميّت و داوري هنگامي است که خانواده در آستانه از هم پاشيدن و طلاق قرار بگيرند و ديگر هيچ چاره اي وجود نداشته باشد. بنابراين، مطرح کردن اختلاف و نزاع در بيرون از خانواده در آخرين مراحلي است که منهدم شدن يک نظام خانوادگي و مسئله ي طلاق مطرح شده باشد، نه اين که با کوچکترين اختلاف سليقه و يا نزاع مسئله ي داوري مطرح شود.
* طيبه مهرانپور؛ کارشناس ارشد تعليم و تربيت اسلامي
----------------------------------------------------------------------------
