مسئوليت پذيري:
مسئوليت هاي مرد، تنها در رسيدگي به بعد مادي خانواده محدود نمي شود بلکه هدايت افراد خانواده، نظارت هميشگي در تربيت آنها، امر به معروف و جلوگيري از انحرافات اخلاقي آنها و … از وظائف خطير مرد است. البته بايد توجه داشت که موفقيت مرد در مديريت خانواده تنها با حکومت بر دل افراد خانواده ميسر است.
پرهيز از استبداد رأي:
مرد اگر چه رئيس و سرپرست خانواده است اما نبايد به امر و نهي بپردازد بلکه بايد به نظرات همسر و فرزندان خود توجه نمايد و از خودخواهي و سخت گيري بيجا، و بکارگيري روشهاي مستبدانه خودداري کند. اين نکته به اندازه‌اي اهميت دارد که يکي از علائم ايمان شمرده شده است. رسول خد ا(ص) مي‌فرمايد: مؤمن به ميل خانواده اش غذا مي‌خورد ولي منافق، خانواده اش به ميل او غذا مي‌خورند.
نداشتن تعصب بيجا به زن:
متأسفانه برخي از مردان نسبت به همسر خود سوء ظن دارند و دنبال بهانه براي ايجاد اختلاف و درگيري مي باشند اما چنين خصلتي، بدترين اخلاق در زندگي زناشويي مي باشد. سوء ظن به طور طبيعي زن را به سوي فاسد شدن گرايش مي‌دهد. امام علي(ع) به فرزندش مي‌فرمايد: «پسرم! از اظهار غيرت بيجا بپرهيز، زيرا زنهاي خوب و صالح را هم به مريضي و انحراف سوق مي‌دهد!» نهج البلاغه، نامه 31. بدگماني بيجا به همسر و سخت گيري‌هاي غير‌منطقي بر او، برخلاف آموزه‌هاي دين است؛ چرا که چنين رفتارهايي زن سالم را به سوي آلودگي مي‌برد. در واقع روحيه انسان چنين است که در برابر فشار واکنش نشان مي‌دهد و شانه خالي ميکند.
توجه به نيازهاي زنان
ابراز محبت به زن:
در تمام زنها، علايق مشترکي وجود دارد که مهمترين آنها، توجه، محبت و قدرداني است. الکساندر دوما ميگويد: «قلب زن، پارچه هاي است که زود پاره مي شود و زود هم رفو مي شود». نشاط و سرزندگي زن، به محبت مرد وابسته است. زن، عشق و احساساتش را با کلمات بيان مي کند و نياز دارد که با شنيدن کلمات، عشق و احساسات را از ديگران دريافت کند. ولي مردان کمتر احساسات و عواطف خود را بروز ميدهند و بنابراين، در ابراز محبت خود به همسرشان، کمي با مشکل مواجه ميشوند؛ ولي اگر بدانند که با کمي ابراز محبت، به گرماي زندگي خود ميافزايند، با کمي تلاش، احساسات خود را بروز خواهند داد. پيامبر اکرم(ص) مي‌فرمايد: «اين که مرد به زن بگويد دوستت دارم، هرگز از قلب زن بيرون نميرود».کليني، کافي، ج 5، ص 569 بسياري از رفتارها با پيام منتقل مي‌شود، بنابراين نبايد گفت«دوستي من در قلبم است!». بزرگترين رمز زن دارى و بهترين کليد حل مشکلات زناشويى اظهار عشق و علاقه است. پيامبر(ص) مي فرمايد: «هر گاه مرد به زن خود آبي بنوشاند، پاداش بَرَد» و نيز مي فرمايد: «مردي که به طرف دهان همسرش لقمه اي بالا برد، پاداش مي برد». رسول خدا(ص) فرمود: هر چه ايمان انسان کاملتر باشد به همسرش بيشتر اظهار محبت مي نمايد. بحار جلد 103 ص 228 حضرت رسول (ص) فرموده اند: دوست داشتن زنان و آگاه کردن آنها از اين محبت مستحب است. وسائل الشيعه، ج 14،ص اگر زن بداند محبوب شوهر نيست از خانه و زندگى بيزار و پژمرده و افسرده خواهد شد، به خانه دارى و بچه دارى بىعلاقه مي گردد، و وضع منزل هميشه نامنظم خواهد بود و پيش خود فکر ميکند چرا براى شوهرى جان بکنم که دوستم ندارد. در همين راستا امام سجاد (ع) در رسالة الحقوق در مورد حق همسر فرموده اند: حق همسري که با پيوند ازدواج در اختيار تو قرار گرفته اين است که بداني خدا او را مايه آرامش و راحتي و انيس تو ساخته و هر کدام بايد نعمت وجود ديگري را به درگاه خدا شکر گوييد و بدانيد اين نعمتي است که خدا به شما داده و بايد با نعمت وي هم نشيني نيکويي داشته باشيد و احترامش کنيد و با رفق و مدارا با وي رفتار کنيد هر چند که حق تو بر وي بيشتر از حق او بر تو باشد..... حق او اين است که با او مهرباني کني و همدم و آرام بخش وي باشي. تحف العقول، ص 415 ابراز محبت با کارهايي از قبيل الفاظ عاطفي، اهداء چند وقت يکبار گل، يادداشت هاي کوتاه عاشقانه، با خاطر داشتن سالروز تولد و ازدواج، تعريف از وي در برابر ديگران و... ميسر است.
تعريف و تمجيد:
زن بايد احساس کند که دوستش دارند و همان شخصيتي که دارد، مورد نياز و پذيرش است و بايد براي آن چه ميکند، مورد قدرداني واقع شود. اين هدايا را به فراواني به او بدهيد؛ خواهيد ديد که عشق، احترام، تحسين و فداکاري او را باز پس ميگيرد. به او بگوييد که کيست و شخصيتش همان چيزي است که شما با تمام قبلتان از آن ستايش و قدرداني ميکنيد. اين احساس را به او بدهيد که براي شما اهميت دارد و اين که او به زندگيتان بهبود بخشيده است و اين که بدون او، شما نمي توانستيد مانند آن چه اکنون هستيد، شاد و راضي باشيد.
احترام به زن:
امام صادق(ع) فرمود: «هر کس زني بگيرد، بايد احترامش کند».
آراستگي براي زن:
امام باقر (ع) در رابطه با اين موضوع مي فرمايد: « همان طور که شوهران دوست دارند زن خود را زينت شده ببينند زنها دوست دارند شوهر خود را آراسته ببينند. » در رابطه با امام باقر(ع) نقل شده است: « گروهي نزد امام باقر (ع)آمدند و مشاهده کردند که ايشان خضاب کرده اند ( موي سر خود را رنگ کرده اند.) از امام (ع) در آن مورد سوال کردند، امام باقر (ع) فرمود: من مردي هستم که همسرم را دوست دارم و براي همسرم، خود را آراسته مي کنم. » همچنين از مالک بن اعبين نقل شده است که: « روزي نزد امام باقر (ع) رفتم و ايشان را ملاقات نمودم در حالي که پوششي به رنگ قرمز به تن داشت. هنگام ورود خنده ام گرفت. آن حضرت فرمود: گمان مي کني نمي دانم چرا مي خندي ؟ تو از اين لباسي که بر تن دارم خنده ات گرفته است. همانا همسرم از من تقاضا کرد آن را بپوشم و من به دليل آنکه همسرم را دوست دارم عليرغم عدم تمايل خود آنرا پوشيدم. » بي ترديد توصيه دين اسلام به آراستگي شوهر براي زنان نتيجه اثرات اين عامل بر تحکيم بنيان خانواده و افزايش مهر و محبت بين زن و شوهر است. در خصوص لزوم آراستگي شوهر براي زن از ابي الحسين (ع) نقل شده است که فرمودند: « آراستگي شوهر براي زن، عفت زن را زياد مي کند. » امام صادق(ع) نيز در اين مورد فرمودند: «... مرد به رنگ سياه خضاب کند که پيامبر فرمود:... اين کار باعث محبت و مهرباني در نزد زنانتان مي گردد... »
کمک به زن در کار خانه:
يکرنگي و صميميت ميان زن و شوهر بسيار عميق تر، بادوام‌تر و زيباتر از دوستي ميان دو رفيق است. بنابراين، شوهر بايد تا حد توان به همسرش در انجام کارهاي خانه، به ويژه کارهاي سخت و سنگين کمک کند. لذت زندگي در اين است که مرد بدون تقاضاي زن در امور خانه به او کمک کند و از او تشکر کند. * طيبه مهرانپور؛ کارشناس ارشد تعليم و تربيت اسلامي ----------------------------------------------------------------------------
