شقاق یا فیشر آنال

شقاق

شقاق مقعد یک زخم طولی درمحل تقاطع رینگ مقعد و لوله رکتوم ( کانال آنال ) می باشد که با درد و خونریزی همراه است. شقاق حاد معمولا با درمان محافظتی بهبود می یابد ولی شقاق مزمن اکثرا نیاز به جراحی پیدا می کند.

تعریف شقاق

زخم ناحیه مقعد را شقاق مفعد گویند. شقاق ممکن است در نقاطعی دیگر بجز مقعد نیز دیده شود مثلا در خانمها بعد از زایمان در بستان انها ممکن است ایجاد شود. شقاق در تمام سنین حتی شیرخواران ممکن است مشاهده شود. این پارگی سبب اسپاسم اسفنکتر داخلی مقعد و درد می شود. شقاق طبق مقالات خارجی در مرد وزن مساویست ولی در جامعه ی ایرانی در زنها بیشتر است.

علایم شقاق

درد شدید به هنگام اجابت مزاج و گاهی بعد از اجابت مزاج، وجود رگه های خون روی مدفوع و کاغذ توالت بطور کلی میزان خونریزی در شقاق کم است و سوزش و خارش از علائم بیماری شقاق می باشند. علایم شقاق عود کننده است یعنی ممکن است در زمانهائی هیچ علائمی دیده نشود و پس از چندی مجددا علائم ظاهر شوند.

علل شقاق

مدفوع سفت و حجیم، اسهال طولانی و زمینه های ارثی
عوامل افزایش دهنده ی خطر
یبوست، بیماری کرون، زایمان، معاینه داخلی مقعد، جسم خارجی

پیشگیری از شقاق

جلوگیری از یبوست با غذای پرفیبر و مایعات فراوان، رفع دیگر علل از قبیل اسهال

تشخیص

با دیدن زخم در مقعد تشخیص داده می شود. برای رد علل دیگر خونریزی میتوان معاینه داخلی انجام داد. اگر بیمار درد شدید دارد معاینه داخلی مقعد باید تا بهبودی به تعویق بیفتد. اگرشخص شقاق های متعدد دارد یا در محل غیر معمول مثلا سمت چپ یا راست زخم دارد باید احتمال بیماریهای دیگر بررسی شود، مانند بیماریهای التهابی روده، سیفلیس، نقص سیستم ایمنی، سل، ایدز، کانسر مقعد.

درمان شقاق

در صورتی که از شروع علایم ۶-۳ هفته گذشته باشد به ان شقاق حاد میگوییم.شقاق حاد در موارد بسیاری به درمان داروئی پاسخ  میدهد .اگر بیش از ۶ هفته از شروع علایم گذشته باشد شقاق مزمن اطلاق میشود و۹۵٪ به درمان دارویی جواب نمیدهد.شقاق مرمن اکثرا حاشیه برجسته داشته فیبروتیک شده وزایده پوستی در انتهای ان دیده میشود و باید تحت درمان جراحی قرار گیرد

اصول درمانی شقاق

درمان یبوست با رژیم پر فیبر ومایعات وگاهی ملین،کنترل درد،گرم کردن موضع.بی حس کننده های موضعی همراه با کورتیکوستروییدها برای کنترل درد استفاده میشود.اسپاسم اسفنکتر داخلی معمولا با درمان داروئی از بین نمیرود  نیتروگلیسیرین ودیلتیازم ۲٪ باعث پرخونی محل و در نتیجه منجر به تسریع در بهبودی زخم و نهایتا کاهش یا از بین رفتن اسپاسم میگردد.در مواردی که پماد نیتروگلیسیرین موجب سردرد میشود پماد دیلتیازم بهتر است.از تزریق بوتاکس نیز در درمان شقاق استفاده میشود.نشستن در لگن اب گرم به مدت ۱۵ دقیقه و۳ بار در روز به کاهش اسپاسم اسفنکتر و درد کمک میکند

درمان جراحی شقاق

در مواردی که شقاق به درمان دارویی جواب ندهد یا بعد از درمان مجددا عود کند توصیه به عمل جراحی میشود. عمل ترجیحی، قطع نسبی اسفنکتر داخلی می باشد که در نتیجه ان فشار استراحت اسفنکتر کاهش یافته وزخم ترمیم می شود. در 4 درصد موارد بعد از این عمل بی اختیاری در دفع گاز یا مدفوع پیش می اید که این درصد در افرادی که به روش های دیگر مثلا دارو درمان می شوند مشابه است لذا بهترین روش در درمان شقاق  شل کردن اسفنکتر است.

کاربرد لیزر در درمان شقاق

کاربرد لیزر در درمان شقاق اکثرا در از بین بردن  زوائد اضافی اطراف مقعد بکار می رود و درمان شقاق بمعنی واقع بکار نمی رود. ولی در موارد زوائد اضافی و گاهی زخمهای بیرونی چون بخیه بکار نمی رود باعث کاهش درد می شود و بسیار مفید است.

منبع: دکتر مهرداد رضایی

نوشتن دیدگاه