همانطوری که می دانید متوسط عمر در کشورهای پیشرفته افزایش یافته است و این به علت پیشرفت درعلم پزشکی و توصیه های بهداشتی می باشد. خوب خوردن درهرسنی مهم است ولی گاهی اوقات مسائل بهداشتی ومحدودیت های فیزیکی برای سالمندان مشکل ایجاد می کند. افراد مسن با پیرشدن به بیماریهای مزمن، حافظه ضعیف، بیماری آلزایمر و کاهش فعالیت بدنی گرفتار می شوند و برای اینکه راحت تر بتوانند حرکت کنند کمتر غذا می خورند تا چاق نشوند و با پیشرفت سن میل به غذاخوردن، نیاز به انرژی و حس چشایی کمتر میشود. بعضی هم به دلیل نداشتن دندان، دندان مصنوعی، درد دندان، زخم دهان، خشکی دهان مشکل در جویدن غذا دارند.
پوکی استخوان نیز یک مشکل عمده در سالمندان است که باعث شکستگی استخوان ها می شود بعضی هم به دلیل ورم مفاصل نمی توانند پخت وپز انجام دهند. کاهش حس بویایی و چشایی باعث می شود که افراد از طعم غذا لذت نبرند. برخی داروها موجب کاهش اشتها ( دیگوکسین، اسپیرونولاکتون، فوروسماید، فنی توئین، پتاسیم ) تهوع ( اوپیوئید، دیگوکسین، ضد درد غیراسترویدی، برخی آنتی بیوتیک ها ) تغییر در احساس طعم غذا ( مترونیدازل، متفورمین، کلاریترومایسین، (ACEIs اختلال بلع (پتاسیم، داروهای ضد درد غیر استروئیدی ) یبوست ( مخدر ها، آهن، دیورتیک) اسهال ( آنتی بیوتیک ها ) احساس سیری ( آنتی کولینرژیک ها ) افزایش متابولیسم ( لوتیروکسین ) می شود و فرد گرسنگی را احساس نمی کند. بعضی از سالمندان به علت از دست دادن همسر دچار مشکلات روحی روانی، تنهایی و افسردگی می شوند. و از طرفی مشکلات مالی ( به دلیل درآمد محدود وثابت ) باعث کاهش قدرت خرید، خرید مواد ارزان قیمت می گردد. سوء تغذیه در سالمندان باعث از دست دادن اشتها، سبکی سر، بی حالی و از دست دادن وزن می شود. که با بیماریها اشتباه می شود. تغذیه نامناسب و سوء تغذیه در15 تا 50 درصد از سالمندان اتفاق می افتد. به دلایل ذکر شده لازم است در سالمندان به رژیم غذایی اهمیت زیادی داده شود. وازغذاهایی استفاده شود. که درعین حال که کالری کمی دارد. مواد مغذی آن بالا باشد. یعنی دانسیته آن بالا باشد. تا سالمندان بتوانند بیشترین بهره را ببرند.
رژیم غذایی سالمندان:
- مصرف شیر و لبنیات در هر روز.
- استفاده از نور خورشید ( نیم ساعت روزانه ) برای تامین ویتامینD
- درسالمندانی که دندان مصنوعی دارند و قادر به جویدن غذا نیستند استفاده از غذاهایی مانند ( برنج نرم به صورت کته، گوشت های نازک قیمه ای آب پز و نرم، سیب زمینی پخته و پوره شده، مرغ پخته با آب آن، شیر، ماست، پنیر، تخم مرغ پخته، سبزیجات پخته، میوه و آب میوه تازه وغلات لازم است.
- مصرف مایعات فراوان 6-8 لیوان روزانه مخصوصا وقتی ازفیبرها استفاده میکنید شیر، چای، قهوه، سوپ و بستنی خوب است در صورت داشتن بی خوابی از دادن چای و قهوه قبل از خواب خودداری کنید و مصرف یک لیوان شیر ولرم خوب است.
- سالمندان از نوشیدن آب بعد از ساعت 8 شب خوداری کنید.
- تا 2 ساعت بعد غذا چای نخورید و در صورت امکان از لیموترش تازه برای جذب بهتر غذا استفاده شود.
- برای کاهش کلسترول خون روزانه یک تا دو عدد سیب بخورید.
- مصرف مایعات کافی ومواد پرفیبر( نان سبوس دار، گلابی آلو، زردالو و سبزیجات مثل اسفناج و سبزی خوردن ) برای یبوست خوب است.
- کاهش مصرف نوشابه های گازدار و کافئین دار.
- تخم مرغ یک روز درمیان استفاده و در صورت کلسترول بالا اصلا مصرف نشود. تخم مرغ را به صورت نیمرو مصرف نکنید.
- میوه های غنی از ویتامین های CوAرا زیاد مصرف کنید.
- تعداد وعده های غذایی را افزایش دهید ولی درهر وعده حجم غذای کمتری بخورید.
- غذاهای چرب و شیرین را محدود کنند.
- کاهش مصرف سبزیجات نفاخ مانند گل کلم و کلم .
- غذاهای دودی و کنسرو شده مصرف نکنید.
- گوشتهای کم چرب مثل ماهی ، گوشت گوساله تازه ، فیله ران و سردست ، مرغ بدون پوست خوب است ازگوشت قرمز کمتر استفاده شود.
- غذاهای چرب سرخ شده، حبوبات نپخته، سبزیهای نفاخ، پیاز، شلغم، تربچه، کلم، تخم مرغ نیمرو و سس ها را مصرف نکنید.
- پودرفندق و بادام را به حریره ها اضافه کنید زیرا منیزیم دارد.
- در صورتی که سالمندی فشارخون دارد از غذای کم نمک استفاده کند.
- همیشه در وعده های غذایی غذای سنگین را در ناهار مصرف نماید.
- به علت کاهش ذخیره پروتئین درسالمندان 16 درصد انرژی روزانه آنها ازپروتئین باشد.
- 55-60 درصد کالری از کربوهیدرات تامین شود.
- چربی ها بیشتر از 20-25 درصد در رژیم غذای سالمند نشود.
- مصرف مولتی ویتامین هرروز خوب است.
- در سالمندانی که پوکی استخوان دارند روزانه 1200 میلی گرم کلسیم و 800-1000 واحد ویتامین Dبرای افراد بالای 50 سال در رژیم غذایی توصیه میشود.
- در برنامه غذایی سالمند گیاهخوار بادام، فندق، سبزیهای برگ سبز، پونه خشک، زیره، لوبیا، نخود، برگ مو، برای تامین کلسیم و مصرف انواع ماهی، مرکبات، ویتامین Cبرای جذب بهتر کلسیم و نور خورشید برای تامین ویتامین Dلازم است.
- سالمندان را به خوردن مواد مغذی ( آجیل ها، روغن زیتون، غلات سبوس دار مانند ( برنج قهوه ای، نان گندم سبوس دار، جو دو سر)، میوه های تازه و سبزیجات، پروتئین غنی از حبوبات، حبوبات، گوشت و محصولات لبنی ) تشویق نمایید. غلات سبوس دار منبع بسیار خوبی از روی ، فولات ، کلسیم ، ویتامین Eو ویتامین B12می باشد. با خوردن این مواد تمام ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز سالمندان تامین می شود.
- از ورزش مناسب استفاده کنید60 دقیقه فعالیت بدنی ( پیاده روی، بالا رفتن از پله ) یا30 دقیقه شنا و راه رفتن سریع و یا حتی 20 دقیقه پیاده روی در هوای آزاد باعث نشاط سالمند می شود.
- به عادات غذایی آنها احترام بگذارید و هرمشکلی را دوستانه حل نمایید.
- در صورتی که پدربزرگ، مادربزرگ یا سالمندی دارید که تنها زندگی میکند آنها را در جمع خود آورده و به وعده های غذایی که تهیه نموده اید مهمان نمایید. سالمندان با فرزندان اشتهای بهتری پیدا می کنند.
امام صادق ( ع )فرمودند: هر که به پدر و مادر خود، گر چه به وی ستم کرده باشند با نگاه غضب آلود بنگرد، خداوند نمازش را نمی پذیرد.
نظرات (1)