سینوزیت بیماری شایعی است که در فصل بهار با گرده افشانی گلها و با پخش مواد آلرزن در محیط، افرادی که حساسیت های بهاره دارند علاوه بر علائم آلرژیک ممکن است به سینوزیت هم گرفتار شوند و نیاز به درمان این بیماری هم داشته باشند. لذا این بیماری در این مقاله برایتان توضیح داده شده است تا بهتر بتوانید بیماری خود را درمان کنید.
سینوزیت
انواع سینوزیت
علائم سینوزیت
عوارض سینوزیت حاد
تشخیص سینوزیت
درمان سینوزیت
پیشگیری از سینوزیت
تغذیه در سینوزیت
روش های جدید درمان سینوزیت در کودکان
تاثیر داروهای گیاهی در درمان سینوزیت
سینوزیت
سینوزیت یک بیماری شایع و همان التهاب سینوس و بینی است. سینوس ها حفره های خالی در استخوان جمجمه و صورت هستندکه اگر عواملی مانند سرماخوردگی، حساسیت، شرایط مساعد کننده پزشکی مانند ( بیماری فیبروز کیستیک، ریفلاکس معده، قرار گرفتن در معرض دود سیگار، تب یونجه یا یکی از بیماریهای آلرژیک )، اختلال در سیستم ایمنی ( ایمنوگلوبولین یا کمبود آنتی بادی )، عفونت های دندانی، ناهنجاریهای بینی ( انحراف تیغه بینی، پولیپ بینی یا تومور های بینی ) وجود داشته باشد. احتمال پر شدن سینوس ها وجود دارد و بیماری سینوزیت را بوجود می آورد. التهاب سینوسهای اطراف بینی به علت عفونتهای ( ویروسی، باکتریایی یا قارچی ) می باشد در اکثر موارد به علت یک عفونت ویروسی است و در مدت 10 روز خوب می شود.
انواع سینوزیت
سینوسها فضاهای هوای مرطوب در داخل استخوانهای صورت در اطراف بینی هستند. سینوس های فرونتال در منطقه ای نزدیک به ابروها واقع شده است سینوس فک بالا ( ماگزیلا ) در داخل استخوان های گونه قرار دارد سینوس های غربالی نیز بین چشم ها و سینوس اسفنوئید در پشت سینوس های غربالی قرار دارد. هنگامی که ما سالم هستیم سینوس ما با هوا پر شده است سینوس ها نیز نقش مهمی را در صدای ما ایفا می کنند. عفونت با ویروس ها، باکتری ها یا ترکیبی از هر دو می تواند سبب ایجاد سینوزیت شود. به طور کلی، افرادی که دچار سرماخوردگی می شوند دارای التهاب سینوس ها می شوند این نوع سینوزیت ویروسی است. آلرژی همچنین می تواند یک فرد را مستعد ابتلا به سینوزیت کند. وقتی احتقان بینی ( گرفتگی ) همراه با سرماخوردگی یا آلرژی اجازه نمی دهد که سینوس ها تخلیه مناسب داشته باشند باکتری ها می تواند در داخل سینوس ها به دام افتاده و منجر به سینوزیت باکتریایی می شود . سینوزیت به سه نوع حاد، تحت حاد، مزمن وجود دارد نوع حاد بسیار شایع است و حدود 90 درصد بزرگسالان سینوزیت نوع حاد را دارند و این نوع ممکن است تا 4 هفته طول بکشد سینوزیت تحت حاد عفونتی است که از 4 هفته تا 12 هفته طول می کشد و در نوع مزمن علائم و نشانه های بیماری بیش از 12 هفته طول می کشد هر سه نوع سینوزیت علائمی مشابه دارند و از این جهت تشخیص بین آنها مشکل است.
علائم سینوزیت
علائم سینوزیت حاد معمولا عبارتند از:
ترشحات غلیظ زرد یا مایل به سبز از بینی و پشت حلق مخصوصاً هنگام صبح و یا چرک همراه با خون از بینی، انسداد و یا گرفتگی بینی، اشکال در تنفس از راه بینی، درد، حساسیت به لمس، تورم و فشار اطراف ( چشم ها، گونه ها، بینی یا پیشانی )، درد در فک فوقانی و دندانها، احساس کاهش بو و طعم و مزه، سرفه که شب ها بدتر می شود، درد گوش، سردرد، گلودرد، بوی بد دهان، خستگی، تب، سردرد موقع بیدار شدن از خواب که این سردرد با خم شدن سر به جلو بدتر می شود، ، درد معمولا از یک طرف سر شروع می شود و سپس تمام سر را می گیرد. عفونت سینوس به علت احتقان بینی می تواند مشکلات گوش داخلی ایجاد کند که باعث سرگیجه و سنگینی سر می شود.
هر چهار سینوس صورت دارای منفذی برای زهکشی مخاطی هستند هنگامی که فرایند طبیعی زهکشی مسدود شود التهاب مزمن سینوس رخ می دهد سینوزیت یکسری علائم عمده و یکسری علائم جزعی دارد.
|
علائم ماژور ( عمده ) |
علائم مینور ( جزعی ) |
|
ترشحات زرد رنگ مایل به سبز |
تب |
|
عطسه |
خستگی |
|
کاهش یا از دست دادن حس بویایی |
بوی بد ( بوی بد دهان ) |
|
درد صورت |
سرفه مداوم |
|
فشار یا احساس پری در صورت |
خلقی بد و بیقراری |
|
تب |
درد دندان |
|
چرک در بینی |
شنیدن صدای کلیک در گوش |
|
احتقان معابر بینی |
احساس گرفتگی یا انسداد در گوش |
|
|
فارنژیت یا خشونت صدا |
|
|
سردرد |
عوارض سینوزیت حاد
سینوزیت حاد می تواند سبب حمله آسم شود.
در صورتی که درمان انجام نشود و بیشتر از 12 هفته طول بکشد ممکن است به سینوزیت مزمن تبدیل می شود.
اگر عفونت به پوشش مغز گسترش یابد سبب مننزیت می شود.
اگر عفونت به کاسه چشم برسد سبب مشکلات بینایی ( کاهش دید یا حتی کوری ) می شود که یک اورژانس پزشکی برای درمان است.
ممکن است عفونت گوش همراه آن بوجود آید.
تشخیص سینوزیت
سینوزیت حاد باکتریایی و ویروسی به سختی تشخیص داده می شود اگر علائم کمتر از ده روز طول بکشد سینوزیت ویروسی است ولی اگر بیشتر از ده روز شود 30 – 50 درصد باکتریایی است
پزشک ابتدا یک معاینه بالینی ( دیدن گلو، داخل بینی، لمس محل درد) انجام می دهد.
آندوسکوپی بینی که لوله آندوسکوپ توسط پزشک داخل بینی قرار داده می شود و با استفاده از فیبر نوری داخل سینوس ها دیده می شود.
Xray, CTscan, MRI ( گرافی کالدول و واترز ) جزئیات سینوس ها و سطح بینی را نشان می دهد.
در موارد شک به آلرژیک یک تست پوستی حساسیت، به تشخیص دقیق ماده آلرژن کمک می کند.
درمان سینوزیت
در بیشتر موارد عفونت ویروسی است و نیازی به درمان ندارد و با رعایت تکنیک های مراقبت از خود بهبودی ایجاد می شود
درمان علامتی : شستشوی بینی با سرم نمکی چند بار در روز، گذاشتن پارچه مرطوب و گرم در محل درد چند بار در روز، نوشیدن مایعات کافی ( آب یا آب میوه ) برای رقیق کردن موکوس ترشحات، اجتناب از نوشیدن کافئین یا الکل بخاطر بدتر شدن التهاب مخاط بینی، استنشاق بخار در دمای پایین دو تا چهار بار در روز، یک حوله روی سر انداخته و از یک کاسه آب گرم نفس بکشید، نگه داشتن بخار به سمت صورت، گرفتن یک حمام گرم، تنفس در هوای مرطوب و گرم، کمپرس آب گرم در محل درد ( اطراف بینی، گونه ها و چشم ها ) برای کاهش درد، اسپری های ضد احتقان بینی مانند ( اکسی متازولین oxymetazoline ) و اسپری فنیل افرین ممکن است به کاهش درد کمک کند. اما نمی توان در بیشتر از چند روز از آن استفاده استفاده کرد. استراحت کافی داشته باشید. و هنگام خواب سر خود را بالا بگذارید تا ترشحات به راحتی از سینوس ها تخلیه شود.
تسکین درد: استفاده از ضد درد ها مانند ( آسپیرین، استامینوفن، ایبوبروفن ) و به علت ایجاد سندرم ری در کودکان و نوجوانان آسپیرین با احتیاط مصرف شود. در موارد آبله مرغان و آنفولانزا در کودکان و نوجوان از آسپیرین هرگز استفاده نکنید.
مصرف آنتی بیوتیک: اکثر سینوزیت ها بدون مصرف آنتی بیوتیک بهبود می یابد ولی اگر عفونت باکتریایی باشد مخصوصاً اگر عفونت شدید، راجعه یا مداوم باشد باید از آنتی بیوتیک هایی مانند ( آموکسی سیلین، داکسی سیکلین، ترکیب تری متوپریم سولفا متوکسازول، کو آموکسی کلاو ) بسته به نظر پزشک از آنتی بیوتیک های متفاوتی استفاده می شود. توجه داشته باشید که آنتی بیوتیک را باید حتما به مدت 10 – 14 روز بسته به نظر پزشک مصرف کنید. در بعضی موارد که عفونت قارچی باشد از داروهای ضد قارچ استفاده می شود در مواردی که عامل آلرژن مطرح است باید درمان آلرژی هم انجام شود.
مصرف کورتیکواستروئید: در سینوزیت حاد درمان با کورتن نداریم ولی در رینوسینوزیت مزمن که همراه با پولیپ های بینی باشد از کورتیکواستروئید های بینی fluticasone floconas ), (mometasine ( Nasonex ), budesonide ( Rhinocort Aqua ), triamconolone ( Nasocort AQ ), beclomethasone ( beconase AQ)) استفاده می شود.
جراحی: درمان جراحی برای کسانی انجام می شود که از دارو نتیجه نگرفته اند.
پیشگیری از سینوزیت
با به حداقل رساندن تماس با افرادی که سرماخوردگی دارند و شستن دستها به طور مرتب با آب و صابون مخصوصاً قبل از غذا خوردن از عفونت های تنفسی فوقانی پیشگیری کنید.
آلرژی خود را توسط پزشک درمان کنید.
از دود سیگار و هوای آلوده اجتناب کنید.
اگر هوای منزل شما خشک است از یک مرطوب کننده ( دستگاه بخور ) استفاده کنید
تغذیه در سینوزیت
غذایی که ما می خوریم می تواند تحریک کننده سینوزیت باشد که با اجتناب از محرک های غذایی خاص می توان از بروز علائم جلوگیری کرد.
غذاهای زیر در کاهش گرفتگی سینوس موثر است
غذاهای حاوی امگا 3 مانند ( ماهی آزاد، ساردین، ماهی خال مخالی و ماهی کولی )، ماهی و روغن برزک، آووکادو، دانه ها و تخم مرغ، این اسید های چرب ضروری به عنوان یک ضد التهاب طبیعی عمل می کنند و باعث کاهش تورم و التهاب سینوس می شوند.
سیر سطح ایمنی را بالا برده و بدن را قادر می سازد تا به آسانی با عفونت های سینوس مبارزه کند.
غذاهای حاوی مقادیر بالای ویتامین C مانند ( مرکبات، توت فرنگی ، گوجه فرنگی، کلم بروکلی و زغال اخته ) التهاب را کاهش، سطح ایمنی را بالا برده و به عنوان آنتی هیستامین طبیعی عمل می کند.
آناناس که دارای آنزیم پروملین است خاصیت ضد التهابی و ضد احتقان دارد.
سرکه سیب که سرشار از پتاسیم است باعث شکستن موکوس و ترشحات می شود.
مصرف آب به مقدار زیاد از خشک شدن غشاهای مخاطی جلوگیری می کند.
روغن فشرده سرد ( روغن زیتون ) و اکثر سبزیجات تازه باعث از بین بردن قارچ کاندیدا از روده می شود.
اگر سینوزیت دارید از خوردن غذاهای زیر اجتناب کنبد
فراورده های لبنی مانند ( شکلات بستنی ) باعث تولید خلط و موکوس می شود.
از خوردن قند تصفیه شده ( شکر ) اجتناب کنید.
غذاهای تند بازگشت اسید به مری را زیاد کرده ومی تواند سبب سینوزیت شود.
الکل که سبب از دست رفتن آب بدن و درنتیجه ترشحات مخاطی در غشاهای مخاطی سفت و سخت می شود. و همچنین ممکن است سبب بازگست اسید به مری شود.
کافئین یک دیورتیک است و سبب از دست رفتن آب بدن و خشک شدن ترشحات مخاطی می شود مخصوصاً از خوردن قهوه اجتناب کنید که ممکن است سبب رفکس اسید معده به مری شود.
از خوردن وعده های غذایی در آخر شب اجتناب کنید زیرا سبب برگشت اسید به مری شود.
اگر علائم سینوزیت رو به پیشرفت است یک مطالعه پزشکی لازم است زیرا ممکن است بیماری زمینه ای مطرح باشد.
روش های جدید درمان سینوزیت در کودکان
عفونت هایی باکتریایی سینوس در کودکان شایع است و برای پزشکان و والدین از طرف آکادمی اطفال آمریکا دستورالعمل های جدید درمانی برای درمان سینوزیت حاد باکتریایی منتشر شده است. عفونت سینوس در سینوزیت حاد باکتریایی به وسیله باکتری ایجاد می شود که مسئول 5 – 10 درصد عفونت تنفسی فوقانی کودکان است. و دستورالعمل جدید درمانی دارای 4 تغییر عمده در دستورالعمل های قدیمی ( سال 2001 ) است.
مهمترین تغییر در دستورالعمل های جدید این است که پدر ومادر و پزشکان درمان آنتی بیوتیکی در سینوزیت را به تاخیر اندازند در گذشته اگر علائم آبریزش بینی، سرفه و یا تب بیشتر از 10 روز طول می کشید درمان با آموکسی سیلین شروع می شد. ولی در دستورالعمل جدید اگر علائم بیماری شدید نیست پزشک و والدین کودک در یک تصمیم مشترک قبل از دادن آنتی بیوتیک ابتدا برای سه روز صبر نمایید ممکن است علائم خود بخود برطرف شود. هدف از درمان بهبود وضعیت با حداقل عوارض جانبی است با توجه به اینکه اکثر عفونت های سینوسی معمولاً نسبتاً خفیف است لذا ما اجازه می دهیم تا بدن مخاط آلوده را تخلیه نماید و سپس خودش مسئول رسیدگی به مواد باقی مانده باشد. این دستورالعمل ارتباط بین پدر و مادر و پزشک کودک را کلیدی می داند. برای والدین باید توضیح داد که شایعترین عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها اسهال است و بعضی کودکان راش هایی روی بدن آنها می زند و و دلیل دیگر اینکه درمان را دیرتر شروع کنیم مقاومت دارویی است وقتی والدین و پزشک تصمیم به درمان می گیرند به مدت سه روز آموکسی سیلین را شروع کنند اگر بعد از سه روز درمان موثر نبود دارو تغییر داده شود این روش مشابه درمان عفونت گوش در کودکان دو ساله و مسن تر است در بسیاری از موارد ظرف 2 – 3 روز علائم خود بخود برطرف می شود و نیازی به درمان هم نیست
در هر دو نوع دستورالعمل جدید و قدیم در صورتی که علائم بیماری سینوزیت شدید باشد مانند آبریزش بینی، مخاط تیره و تب بالای 39 درجه برای حداقل 3 روز باید کودک تحت درمان قرار گیرد.
سومین تغییر این است که در گذشته پزشکان برای تشخیص سینوزیت از اشعه ایکس استفاده می کردند و وجود سینوس ابری نشان از سینوزیت باکتریایی بود ولی در تغییرات جدید می گویند در سرماخوردگی هم علامت سینوس ابری دیده می شود و اشعه ایکس نمی تواند تفاوت علائم باکتریایی و ویرسی را مشخص کند. لذا اشعه ایکس نیازی نیست مگر اینکه پزشک به عوارض جدی تر( چشم و سیستم عصبی ) فکر کند. و از سیتی اسکن و یا MRI کمک بگیرد.
در صورتی که هیچ مدرکی دال بر عوارض سینوزیت وجود ندارد پزشک نباید از ( XR ) اشعه ایکس، (computerized tomography) سیتی اسکن، ( MRI ( magnetic resonance imaging استفاده کند.
آخرین تغییر یک دستورالعمل بالینی جدید و به روز شده مربوط به درمان سینوزیت که بر اساس بررسی سیستماتیک از تحقیقاتی که در همان زمان انجام شده می باشد.
تاثیر داروهای گیاهی در درمان سینوزیت
زنجبیل یک گیاه است که خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی است که برای درمان سردرد و سینوزیت موثر است
سیر و پیاز دارای عطر و طعم تند و بهترین درمان برای سینوزیت هستند.
گیاه شیرین بیان سبب کاهش التهاب و تحریک دستگاه ایمنی می شود.
اکیناسه برای درمان بیماریهای تنفسی فوقانی موثر است.
شنبلیله در سینوزیت برای کاهش گرفتگی بینی موثر است.
قرص نعناع در درمان سینوزیت اثر ضد احتقان دارد
مطالب مرتبط
نظرات (34)