زخم ها بر دو نوع هستند حاد و مزمن زخم مزمن زخمی است که بیش از 4 هفته ادامه یابد یک سری عوامل هستند که باعث مزمن شدن زخم می شوند و مانع روند ترمیم زخم ( فاز هموستاز، التهابی، تکثیر و بازسازی) می شوند
عواملی مانند خونرسانی ناکافی، بار میکروبی بالا و بیماری زمینه ای باعث می شود تا زخم در مرحله اینفلاماسیون باقی بماند و زخم مزمن شود و برای این که زخم از این فاز عبور کند باید عواملی که باعث آن شده است را بر طرف کنیم. کارهایی که باید برای درمان زخم بیمار انجام دهیم
1. میزان خونرسانی به موضع - اگر خونرسانی کافی نیست خونرسانی را برقرار کنیم
2. آنتی بیوتیک تراپی - اگر خونرسانی مناسب نباشد آنتی بیوتیک تراپی هم موثر نیست.
3. دبریدمان
4. آپلودینگ
یکی از روش های که کمک می کند تا زخم از فاز اینفلاماسیون عبور کند و زخم مزمن به زخم حاد تبدیل شود ماگوتراپی یا لارودرمانی است. ماگوتراپی در اصل استفاده از لارو مگس ها در درمان زخم مزمن است این مگس با قلاب های خود حرکت می کند و از بافت مرده استفاده می کند. ماگوت تراپی یک روش درمانی هزار ساله است پزشکان دریافته اند که تعداد زیادی از ماگوت های کوچک به مراتب دقیق تر از عمل جراحان، بافت نکروتیک را مصرف می کنند و می توانند یک یا دو روز مواد خارجی و بافت آسیب دیده را از بین ببرند. هرچه افراد در برابر آنتی بیوتیک ها بیشتر مقاوم می شوند احتمال زنده ماندن آنها در صورت داشتن زخم مزمن کاهش می یابد. جراحان اکنون به یک تکنیک هزار ساله درمانی به نام ماگوت تراپی مراجعه کرده اند و به منظور تمیز کردن پوست مرده، ضد عفونی کردن زخم و تحریک، ماگوت های زنده را به زخم های بافت نرم وارد می کنند.
مگس ها بعضی اوقات تخم های خود را روی زخم های زنده موجودات زنده می گذارند. تخم های آنها لارو می شوند و شروع به تغذیه از بافت مرده می کنند. مگس هایی که بیشتردر ماگوت تراپی مورد استفاده قرار می گیرند لارو مگس posterior spiracle است. ماگوت تراپی با دوز 5 - 10 لارو در هر سانتی متر مربع از سطح زخم انجام می شود و برای 48 - 72 ساعت در پانسمان باقی می مانند (از آنجایی که ماگوت های پزشکی طبق غریزه طبیعی نمی توانند از بافت سالم تغذیه کنند به محض تمیز کردن زخم ها لاروها سیر می شوند.
پزشکان دریافته اند که تعداد زیادی از ماگوت های کوچک به مراتب دقیق تر از عمل جراحان، بافت نکروتیک را مصرف می کنند و می توانند مواد خارجی و بافت آسیب دیده را طی یک یا دو روز از بین ببرند. آنها آنزیمهایی را ترشح می کنند که بافت نکروتیکی را که می خورند مایع می سازند. با خوردن غذا اندازه آنها افزایش می یابد و باید ظرف دو روز برداشته شوند تا زخم تمیز باقی بماند.
در مواردی که از لارو ازاد در ماگوت تراپی استفاده می شود چون هم از خاصیت مکانیکی لارو و هم از انزیم ( لیپاز، پروتئیاز، کلوژناز) لارو استفاده می شود لارو را برای مدت 24 تا 72 ساعت می توان در زخم نگه داشت و در مواردی که از بیوبگ محتوی لارو استفاده می شود چون فقط از آنزیم لارو استفاده می شود از 48 تا 96 ساعت لارو را می توان در زخم نگه داشت.
با لاروتراپی استاف زودتر ولی سودوموناس دیرتر از بین می رود.
هر ماگوت در 24 ساعت 25 میلیگرم بافت نکروز را حذف می کند
لاروها در سه گروه سنی هستند لارو در گروه سن 2 و 3 بیشترین اثر دبریدمان انزیمی را دارد لارو سن 1 بیشتر دبریدمان مکانیکی دارد لارو تا 48 ساعت در زخم می ماند و گاهی تا 72 ساعت هم در زخم نگه داشته می شوند. اگر سن بیمار زیاد است و یا بیمار درد دارد و یا بیماری زمینه ای دارد و دیالیز می شود از لارو درمانی 24 ساعته استفاده می شود.
ماگوت تراپی یا لارو درمانی تنها در درمان زخم‌های مزمن و صعب العلاج که در برابر درمان های متداول مقاوم هستند استفاده می شود.
کنتراندیکاسیون لاروتراپی
- اگر زخم روی انگشتان کوچک پا باشد و استخوان دیده می شود بهتر است از لارو تراپی انجام نشود زیرا لارو تمام بافت نکروز اطراف استخوان را می خورد و برای بافت آوردن دچار مشکل می شویم اما اگر روی انگشت بزرگ باشد می توانید لاروتراپی را انجام دهید.
- در زخم سرطانی انجام نشود. باعث متاستاز می شود.
- اگر استخوان و تاندون دیده می شود می توانید از لاروتراپی استفاده کنید مشکلی ندارد.
- در پانسمان تمام قسمت های سالم بخصوص انگشتان باید از پانسمان بیرون باشد و بین انها پنبه قرار گیرد تا لارو به قسمت های سالم در بین انگشتان نرود زیرا آنجا پنهان می شود و ترشحات آن باعث اسیب زدن به پوست سالم می شود.
- اگر در زخم استخوان و تاندون دیده می شود و زخم ترشحات هم دارد می توانید از بایوبگ (کیسه حاوی لارو) نیز استفاده کنید. اگر ترشح نبود از بیوبگ استفاده نشود ولی لارو آزاد مشکلی ندارد.
- اگر زخمی نزدیک حفرات بدن بود از لاروتراپی استفاده نشود.
- اگر زخم در سر و صورت بود از لاروتراپی استفاده نشود زیرا لارو وارد سوراخ بینی می شود و در آنجا مانده و سبب عفونت می شود. و بیمار دچار مشکل تنفسی می شود.
- در استئومیلیت از لارو تراپی استفاده نشود.
- اگر فرد نسبت به حشرات توهم دارد از لارو تراپی استفاده نشود.
- اگر (ABI (ankle brachial index اندیکاسیون میزان خونرسانی به اندام تحتانی، کمتر از 0.7 باشد یعنی خونرسانی به عضو مناسب نیست و نباید از لارو تراپی استفاده شود. اگر ABI بین 0.7 تا 0.9 باشد می توانید از لاروتراپی 24 ساعته استفاده کنید اما برای هر سانتی متر مربع یک عدد لارو قرار دهید. ABI = 0.9 - 1.3 نرمال است و بالاتر از 1.3 فشار خون کاذب است.
- برای زخم هایی که نزدیک عروق اصلی بدن یا نزدیک نخاع هستند از لارو آزاد استفاده نشود ولی اگر مطمئن هستید که لارو از بایوبگ خارج نمی شود می توانید استفاده کنید.
- در موارد فستول از لارو درمانی استفاده نشود
- در مواردی که بیمار از آنتی کواگولانت استفاده می کند لارو درمانی باید تحت نظر پزشک باشد
- اگر حساسیت به گزش حشرات وجود دارد. از لاروتراپی استفاده نشود.
- اگر لاروها را وارد زخم کردید و علاوه بر خارش در محل زخم در اطراف صورت هم خارش وجود دارد لاروتراپی انجام نشود و اگر هم انجام شده است لاروها خارج شوند.
شرایط نگهداری لاروها
لاروهای تازه از تخم خارج شده سن یک را استفاده کنید اگر نخواستید استفاده کنید برای نگهداری لاروها را در یخچال 3 - 4 درجه قرار دهید لاروها در شرایط بد به استراحت می روند و هیچ حرکتی ندارند شما می توانید تا 48 ساعت لاروها را در یخچال نگه دارید. اما اگر می خواهید در آینده از لارو استفاده کنید می توانید تخم آن را خریداری کنید تخم این حشرات را تا 72 ساعت از زمان تولید می توانید در یخچال نگهداری کنید و هر زمان نیاز داشتید تخم را از یخچال خارج کرده و 6 تا 8 ساعت در دمای محیط قرار داده و به آن فرصت دهید تا به لارو تبدیل شود حال از آن ها استفاده کنید و اضافی آن را هم می توانید به مدت 48 ساعت در یخچال نگهداری نمایید. برای شستن لارو از سرم نمکی استفاده کنید ولی اگر می خواهید اضافی لارو را در یخچال نگهداری کنید تا در زمان دیگری استفاده کنید لارو را با آب مقطر استریل شستشو دهید.
روش انجام ماگوت تراپی
اگر تمام بافت از یک بافت نکروز چربی سفت پوشیده شده بود بهتر است اول یک دبریدمان انجام شود و سپس لارو تراپی انجام شود.
1. زخم را دبرید کنید ( اگر لازم است)
2. اطراف زخم را کرم ( زینک سولفات یا تانوین) بزنید در زخم عروقی حتماً از کانوین استفاده کنید و سپس دور تا دور زخم، روی کرم را گاز تا شده قرار دهید گازها را با چسب حصیری محکم فیکس کنید همیشه پانسمان کوچکتر از زخم باشد مواظب باشید تاروپود گاز وارد زخم نشود. کرم اضافی قسمت داخل را با گاز پاک کنید تا وارد زخم نشود سپس روی گاز یک فوم قرار می دهیم. گاهی خود فوم را به تنهایی استفاده می کنند و باند گازی دور زخم قرار نمی دهند.
3. حالا باید لاروها را شستشو دهیم برای این کار از یک صافی استفاده می کنیم و سرم نمکی را روی لارو موجود در لوله مخصوص ریخته تا لاروها وارد صافی شوند سرم از صافی خارج می شود و لاروها در صافی می مانند. مواظب باشید محیط کشت بلادآگار در بین لاروها نماند اگر می خواهید مقدار کمی از لاروها را بردارید و بقیه در لوله بماند از آب مقطر برای خارج کردن لارو استفاده کنید و روی مقدار کمی از لاروها آب بریزید تا همه لاروها خارج نشوند.
4. از پنس سر کج استفاده کرده و لاروها را وارد زخم می کنیم با هر پنس در حدود 10 - 15 لارو وارد زخم می شود. بهترین نتیجه وقتی است که به ازای هر سانتی متر مربع از زخم 2 عدد لارو وارد زخم شود. برای احتیاط 5 تا 10 عدد لارو اضافی وارد زخم کنید.
5. روی زخم محتوی لارو را یک عدد توری مخصوص کوچکتر از پانسمان قرار می دهیم ودور تا دور توری را با چسب حصیری می چسبانیم روی طوری چسب نزنید تا اکسیژن به لارو برسد سپس یک گاز را بر روی آن قرار داده و با باند می بندیم اگر از بیوبگ حاوی لارو استفاده می کنید این گاز باید مرطوب شود و بر روی توری قرار گیرد اما اگر از لارو آزاد استفاده می کنید گاز باید خشک باشد. بیمار نباید به توری دست بزند. بیمار باید روز اول هر 8 ساعت گاز رویی را عوض نماید. ولی به توری دست نزند.
بعد از بستن زخم در 24 ساعت اول بیمار به زخم فشار وارد نکند حمام نرود زخم را خیس نکند جلوی شومینه نرود و اسپری روی آن نزد و محیط مناسب 28 - 30 درجه را برای رشد لارو فراهم کنید اگر دما بالاتر رود لاروها از بین می روند یا رشدشان متوقف می شود. از 24 ساعت دوم نگهداری آنها راحت تر است.
روش خارج کردن لارو مگس از زخم
روش خارج کردن لارو از سرم نمکی با فشار روی زخم می ریزیم تا لاروها خارج شوند و با پنس لاروها را خارج می کنیم و در کیسه ای که در ظرف مخصوص حاوی بتادین یا وایتکس یا الکل 70 درصد یا آب ژاول است می اندازیم تا از بین بروند. برای اطمینان از خارج شدن لاروها باید یک گاز را برای مدت 3 - 5 دقیقه بر روی سطح زخم قرار دهیم لاروها به علت نبود اکسیژن خودشان را به سطح زخم می رساند که با پنس سر گج آنها را خارج می کنیم این کار را چندین بار انجام می دهیم و سپس در آخر اطراف زخم را ماساژ می دهیم تا اگر لاروی در کناره های زخم گیر کرده است خارج شود. لارو محیط مرطوب را دیگر دوست ندارد و خارج می شود.
نظرات (1)