پروکتیت التهاب آستر راست روده (حداقل 6 اینچ آخر رکتوم) است که به آن مخاط رکتوم گفته می شود پروکتیت می تواند کوتاه مدت (حاد) یا بلند مدت (مزمن) باشد. پروکتیت شامل تغییر التهابی رکتوم (در فاصله 15 سانتی متری خط دندانه) است.
رکتوم قسمت انتهایی روده بزرگ است که مدفوع را قبل از حرکت روده نگه می دارد. مانند هر قسمت از روده بزرگ ممکن است ملتهب شود. این می تواند به دلایل مختلف، از جمله عفونت ها، صدمات یا بیماری های خود ایمنی که روی بافت رکتوم اثر می گذارد رخ دهد. این التهاب ممکن است کلون سیگموئید همجوار و کانال مقعد را درگیر کند. علائم آن شامل درد هنگام حرکات روده، درد در ناحیه مقعد و یا رکتال، اسپاسم غیر ارادی و گرفتگی حین حرکات روده، خونریزی از بافت مقعد یا روده، ترشحات (چرک)، تاول های کوچک اطراف مقعد، زگیل مقعد و احساس اینکه نمی توانید روده های خود را به طور کامل خالی کنید.
پروکتیت چیست؟
پروکتیت اصطلاح پزشکی برای التهاب رکتوم، بخشی از روده بزرگ بین کولون سیگموئید و مقعد است. پروکتیت روده را درگیر می کند و معمولاً تا مقعد گسترش می یابد. التهاب روده بزرگ به کولیت معروف است. التهاب کانال مقعد به عنوان آنوسیتیس شناخته می شود. پروکتیت اغلب با کولیت و آنوسیتیس بروز می کند.
اگرچه ممکن است پروکتیت به دلایل مختلف ایجاد شود نگرانی مربوط به عفونتهای مقاربتی است به خصوص اگر مقاربت وجود داشته باشد. در این موارد، بیماران غالباً به دلیل خجالت، تا بدتر شدن علائم، معالجه پزشکی به تأخیر می افتد. عفونت ممکن است گسترده تر شود و عوارضی ایجاد شود. اپیزودهای مکرر می توانند منجر به پروکتیت مزمن شوند.
پروکتیت حاد و مزمن
در پروکتیت، التهاب مخاط روده وجود دارد که سطحی ترین لایه روده است. پروکتیت حاد به طور ناگهانی بروز می کند و معمولاً برای مدت کوتاهی ادامه می یابد. این بیماری بیشتر با عفونت ها و آسیب ها همراه است. بسته به شدت التهاب نیز ممکن است لایه های عمیق تر بافت رکتوم را گرفتار کند و به رگ های خونی موضعی آسیب برساند.
پروکتیت مزمن یا موارد حاد شدید، به ویژه به دلایل عفونی، که درمان نشده باقی می مانند ممکن است منجر به زخم روده شود. ممکن است منجر به عوارضی مانند کم خونی ناشی از خونریزی مزمن، تنگی رکتوم در اثر فیبروز (بافت اسکار) و ایجاد فیستول (آنورکتال، رکتو واژینال، رکتووزیکال) شود. این به طور کلی در موارد طولانی و ضعیف پروکتیت مشاهده می شود.
بشتر بدانید: حرکات روده ناکامل - علل و درمان زورپیچ
علل رکتوم ملتهب
علل شایع تر پروکتیت شامل عفونت ها، به خصوص عفونت های مقاربتی و قرار گرفتن در معرض اشعه معمولاً در معالجه سرطان روده بزرگ است. دلایل پروکتیت که به همین دلیل می تواند به دلایل عفونی و غیر عفونی تقسیم شود.
علل عفونت
از بین عفونتهای مقاربتی که باعث ایجاد پروکتیت، سوزاک، کلامیدیا و تبخال دستگاه تناسلی ناشی از ویروس تبخال سیمپلکس (HSV-1 ،HSV-2) اغلب مکرر در عفونت ها دیده می شود این احتمال بیشتر با مقاربت مقعد رخ می دهد و شیوع آن در مردان همجنسگرا بیشتر است. سایر عفونت ها شامل سیتومگالوویروس (CMV)، انتاموبا هیستولیتیکا و عوامل بیماری زا مختلفی است که با عفونت های ناشی از مواد غذایی و در کولیت عفونی مشاهده می شود. پروکتیت همچنین با سیفلیس ثانویه و عفونت HIV دیده می شود.
علل غیر عفونی
علل غیر عفونی پروکتیت شامل بیماری التهابی روده (کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون)، ایسکمی روده، اختلالات نقص ایمنی و قرار گرفتن در معرض پرتودرمانی است.
تابش
پروکتیت پرتودرمانی اغلب در بیمارانی که تحت اشعه درمانی برای بدخیمی در لگن و شکم تحتانی قرار دارند دیده می شود. این نوعی آسیب الکترومغناطیسی به راست روده است. در پرتودرمانی سرطان كولوركتال شایع است اما ممكن است با درمان سرطان پروستات یا سرطان رحم نیز رخ دهد.
آسیب
مقاربت یکی از دلایل احتمالی پروکتیت است. اگر به دلیل عفونت های مقاربتی رخ دهد احتمالاً شدید خواهد بود. تنقیه، به ویژه با استفاده از مواد سمی، مانند پراکسید هیدروژن، ممکن است باعث ایجاد پروکتیت شود.
به غیر از مواد شیمیایی موجود در این انماها که ممکن است باعث التهاب شود ممکن است آسیب دیدگی ناشی از استفاده از انما ایجاد شود. شیاف ها یک علت غیرمحتمل پروکتیت هستند مگر اینکه صدمات شیمیایی به دلیل ترکیب شیاف موجود باشد.
بیماری های روده
شرایطی که بر روده بزرگ تأثیر می گذارد ممکن است روده را نیز درگیر کند. بیماری التهابی روده (IBD) یک بیماری التهابی مزمن است که ممکن است روی روده اثر بگذارد. علت دقیق آن ناشناخته است اما به نظر می رسد از نظر طبیعی خود ایمنی است. این بدان معنی است که سیستم ایمنی بدن به دیواره روده حمله می کند. جدا از التهاب، زخم ها می توانند در دیواره روده ایجاد شوند.
بیماری ایسکمیک روده یا کولیت ایسکمیک، نتیجه کاهش جریان خون به دیواره روده است و ممکن است روده را درگیر کند. هنگامی اتفاق می افتد که شریان های روده تنگ یا مسدود شوند و از این طریق خون اکسیژن دار به دیواره روده کاهش یابد. این باعث آسیب بافتی (ایسکمی) و التهاب می شود.
سایر علل
تعداد قابل توجهی از موارد پروکتیت به معنای ایدیوپاتیک است که به دلایلی ناشناخته است. همچنین ممکن است در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف (نقص ایمنی) که مستعد ابتلا به عفونت هستند پروکتیت ایجاد شود. با این حال، پروکتیت در این افراد ممکن است به دلایل غیر عفونی نیز رخ دهد.
علائم و نشانه های پروکتیت
تعدادی از علائم و نشانه ها وجود دارد که ممکن است با پروکتیت بروز کند. این علائم بسته به علت و شدت التهاب متفاوت است.
خونریزی رکتوم ممکن است به صورت خودبخود رخ دهد اما بیشتر پس از حرکت روده مشاهده می شود. این ممکن است هنگام پاک کردن بعد از دفع، واضح تر باشد.
درد رکتال یا درد مقعد که ممکن است در حین دفع مدفوع بدتر شود. اگر بر کولون مجاور اثر بگذارد ممکن است درد پایین شکم به طرف کنار پایین چپ نیز وجود داشته باشد.
مخاط در مدفوع که ممکن است احساس چسبنده ای در مدفوع ایجاد کند.
حرکات مکرر روده یا اسهال با یا بدون مدفوع آبکی.
تنسموس که اضطرار مداوم است مدفوع را حتی پس از حرکت روده عبور می دهد.
خارش رکتوم و مقعد نیز ممکن است وجود داشته باشد.
تشخیص پروکتیت
پزشکان چگونه پروکتیت را تشخیص می دهند؟
پزشک براساس سوابق پزشکی، معاینه فیزیکی، آزمایشات آزمایشگاهی و مراحل پزشکی پروکتیت را تشخیص می دهد.
تاریخچه پزشکی
پزشک علائم شما را مرور می کند و از شما در مورد تاریخچه پزشکی، از جمله موارد زیر سؤال می کند
شرایط پزشکی فعلی و گذشته
تاریخچه پرتودرمانی
استفاده فعلی از آنتی بیوتیک ها
پزشک همچنین درمورد فعالیتهای جنسی شما از شما سؤال خواهد کرد از جمله مواردی که خطر ابتلا به پروکتیت را در اثر بیماری مقاربتی افزایش می دهد (STD)
معاینه بدنی
پزشک شما معاینه بدنی را انجام می دهد که شامل معاینه دیجیتال رکتال نیز خواهد بود. در طی معاینه دیجیتال رکتال، پزشک شما درد، خونریزی و مشکلاتی مانند بواسیر داخلی، پولیپ و زخم را بررسی می کند.
پزشکان برای تشخیص پروکتیت از چه آزمایش و روش هایی استفاده می کنند؟
آزمایشات آزمایشگاهی
پزشک شما ممکن است یک یا چند آزمایش آزمایشگاهی زیر را برای تشخیص پروکتیت انجام دهد.
آزمایش خون. یک متخصص سلامت ممکن است یک نمونه از خون شما را گرفته و نمونه را به آزمایشگاه بفرستد تا آزمایش کند. آزمایش خون می تواند علائمی از شرایط و بیماریهای خاصی را نشان دهد که می تواند باعث ایجاد پروکتیت مانند STD و سایر عفونت ها شود.
کشت رکتوم. کشت رکتوم می تواند علائم عفونت هایی که باعث ایجاد پروکتیت می شوند نشان می دهد.
ازمایش مدفوع. آزمایش مدفوع می تواند علائم خونریزی از روده و علائم عفونت هایی که باعث ایجاد پروکتیت می شوند را نشان دهد.
روشهای پزشکی
پزشک شما ممکن است یک یا چند روش پزشکی زیر را برای تشخیص پروکتیت انجام دهد. پزشک شما همچنین می تواند برخی از دلایل پروکتیت مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو و برخی از عوارض پروکتیت را با این روشها تشخیص دهد.
کولونوسکوپی
سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر
پروکتوسکوپی - روشی برای نگاه کردن داخل روده و مقعد با استفاده از پروکتوسکوپ
درمان پروکتیت
درمان پروکتیت بستگی به علت اصلی دارد. این ممکن است نیاز به بررسی کولونوسکوپی کانال مقعد، راست روده و روده بزرگ سیگموئید داشته باشد. ممکن است دارو یا حتی جراحی ضروری باشد. با این حال، در بعضی موارد اقدامات حمایتی ممکن است برای درمان و مدیریت پروکتیت کافی باشد تا زمانی که شرایط به طور خود به خود برطرف شود.
ضد میکروب ها برای عفونت ها استفاده می شود که شامل ضد ویروس ها، آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضد انگل است.
کورتیکواستروئیدها می توانند به کاهش التهاب کمک کنند.
داروهای ضد اسپاسم برای کاهش گرفتگی و ناراحتی موثر است.
مسکن ها برای کاهش درد در کولون، رکتوم یا مقعد استفاده می شود.
داروهای ضد روماتیسم اصلاح کننده بیماری (DMARD) مانند سولفاسالازین استفاده می شود.
داروهای ضد التهابی مانند مزالامین که برای بیماری التهابی روده استفاده می شود.
درمان پزشکی پروکتیت
پزشکان چگونه پروکتیت را درمان می کنند؟
درمان پروکتیت بستگی به علت آن و شدت علائم شما دارد.
پروکتیت ناشی از عفونت
اگر آزمایشات آزمایشگاهی تأیید کنند که پروکتیت شما به دلیل عفونت است پزشک شما بر اساس نوع عفونت، دارو تجویز می کند.
آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های باکتریایی مانند بیماری های مقاربتی و بیماری های ناشی از غذا
داروهای ضد ویروسی برای درمان عفونت های ویروسی مانند تبخال دستگاه تناسلی
پروکتیت ناشی از بیماری التهابی روده
هنگامی که بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو باعث ایجاد پروکتیت می شود هدف از این درمان کاهش التهاب در روده شما، جلوگیری از شعله ور شدن علائم شما و نگه داشتن شما در بهبودی است. پزشک شما ممکن است یکی از داروهای زیر را تجویز کند:
آمینوسالیسیلات. این داروها حاوی 5-آمینوسالیسیلیک اسید (5-ASA) هستند که به کنترل التهاب کمک می کند.
آمینوسالیسیلات ها شامل:
بالسالازید
مزالامین
اولسالازین
سولفاسالازین
کورتیکواستروئیدها. کورتیکواستروئیدها، که به عنوان استروئیدها نیز شناخته می شوند به کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن شما کمک می کنند.
کورتیکواستروئیدها شامل:
بودسونید
هیدروکورتیزون
متیل پردنیزولون
پردنیزون
سیستم ایمنی این داروها فعالیت سیستم ایمنی بدن را کاهش داده و در نتیجه التهاب کمتری در دستگاه گوارش شما ایجاد می شود.
ایمونومدولاتورها شامل:
6-مرکاپتوپورین
آزاتیوپرین
سیکلوسپورین
متوترکسات
پروکتیت ناشی از پرتودرمانی
پزشکان علائم ناشی از پرتودرمانی را در ناحیه لگن شما بر اساس شدت علائم شما درمان می کنند. اگر علائم خفیفی مانند خونریزی گاه به گاه یا تنسموس داشته باشید ممکن است پروکتیت شما بدون درمان بهبود یابد. پزشک شما برای کاهش درد شما و کاهش علائم ممکن است داروهایی مانند سوکرالفات (کارافات) یا کورتیکواستروئیدها را تجویز کند.
پروکتیت ناشی از صدمه به مقعد یا روده
هنگامی که صدمه به مقعد یا روده شما علت پروکتیت شماست باید فعالیت ناشی از آسیب را متوقف کنید. شفا اغلب در 4 تا 6 هفته اتفاق می افتد. پزشک شما ممکن است داروهای ضد اسهال و داروهای ضد درد را توصیه کند.
پروکتیت ناشی از برخی آنتی بیوتیک ها
هنگامی که استفاده از آنتی بیوتیک های خاص منجر به عفونت کلستریدیوم دیفیسیل (C. difficile) شده و باعث ایجاد پروکتیت شما می شود پزشک شما آنتی بیوتیکی را که باعث عفونت C. difficile شده است متوقف می کند. وی آنتی بیوتیک متفاوتی مانند مترونیدازول (Flagyl)، ونکومایسین (وانکوسین) یا فیداکسومایسین (دیفیسید) را تجویز می کند.
چگونه می توان از بروز پروکتیت جلوگیری کرد؟
پزشکان نمی دانند چگونه از انواع پروکتیت جلوگیری کنند. برای جلوگیری از پروکتیت مرتبط با STD باید
در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
با کسی که علائم بیماری (STD) مانند درد یا احساس سوزش هنگام ادرار یا ترشح از آلت تناسلی دارد رابطه جنسی نداشته باشید.
شرکای جنسی نداشته باشید.
اگر آسیب به مقعد یا روده شما باعث ایجاد پروکتیت شما شد متوقف کردن فعالیتی که باعث آسیب دیدگی می شود اغلب باعث متوقف شدن التهاب و بازگرداندن پروکتیت می شود.
پزشکان چگونه عوارض پروکتیت را درمان می کنند؟
اگر خونریزی مداوم یا شدید دارید پزشک ممکن است از کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر برای انجام روش هایی که باعث تخریب بافت های رکتوم می شود برای جلوگیری از خونریزی استفاده کند. این رویه ها شامل موارد زیر است
گرما درمانی، که از پروب گرما، جریان الکتریکی یا لیزر استفاده می کند.
Cryoablation که از درجه حرارت بسیار سرد استفاده می کند.
یک جراح ممکن است عمل جراحی را برای درمان سایر عوارض پروکتیت مانند آبسه ها، فیستول ها، سفت شدن رکتوم و زخم های روده شما انجام دهد. پزشک ممکن است در صورت عدم موفقیت سایر درمانهای پزشکی، تهدید سلامتی شما با عوارض جانبی داروها یا عوارض شدید عمل جراحی را برای از حذف راست روده توصیه کند.
اقدامات حمایتی
حمام های Sitz می توانند به تسکین مقعد کمک کنند.
برای جلوگیری از عبور مدفوع سخت و خشک که می تواند التهاب را بدتر کند و درد را تشدید کند ممکن است نرم کننده های مدفوع تجویز شود.
رژیم غذایی با پس مانده کم نیز ممکن است برای محدود کردن حجم مدفوع و دفعات حرکت روده توصیه شود.
غذاهای پر فیبر و مکمل های فیبر در صورت لزوم باید به حداقل برسند.
داروهای ضد درد برای متوقف کردن حرکات روده توصیه نمی شود مگر اینکه توسط پزشک معالج تجویز شود.
در ادامه بخوانید: رژیم غذایی بیماری التهاب روده (IBD)
نظرات (2)