آفت دهان عبارت است از زخمهای دردناکی که در مخاط دهان به وجود می‌آیند. آفت دهان سرطانی نیست. آفت دهان ممکن است با عفونت هرپسی (ناشی از ویروس تبخال) اشتباه گرفته شود. این نوع زخم می‌تواند در هر دو جنس رخ دهد، اما در زنان شایعتر است. آفت عود کننده از مهمترین نوع آفتهاست؛ زخمهای عود کننده بطور معمول در دوران طفولیت تا بلوغ شروع می‌شوند و بهبودی آن حدود ۱ تا ۴ هفته طول می‌کشد. زخم آفت معمولاً گرد یا بیضی بوده و یک حاشیه قرمز رنگ با مرکز زرد یا خاکستری دارد.
علل و عوامل ایجاد کننده آفت دهان
علت واقعی این بیماری هنوز ناشناخته است. سابقه خانوادگی در یک سوم بیماران دیده می‌شود. در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد بیماران اختلالاتی مانند کمبود آهن یا فولیک اسید یا ویتامین B12 دارند. عواملی مانند هیجانات روحی، ضربه، قاعدگی، حساسیتهای غذایی نیز در ایجاد این بیماری مؤثرند. این بیماری همچنین در ایدز و بندرت در کودکان همراه با گلودرد و تب و در بعضی از بیماریهای دیگر دیده می‌شود. با گذشت سن شدت بیماری کاهش و یا بهبود می‌یابد و تاکنون عامل عفونی برای این بیماری کشف نشده است.
علل زیر محتمل‌تر به نظر می‌رسند:
استرس عاطفی یا جسمانی، اضطراب، یا ناراحتی و عصبی بودن پیش از عادت ماهانه
آسیب به مخاط دهان در اثر خشن بودن دندانهای مصنوعی، غذای داغ
مسواک زدن، یا کار دندانپزشکی
آزردگی و تحریک ناشی از غذاهایی مثل شکلات، غذاهای ترش و اسیدی (سرکه، غذاهای دودی)، آجیل‌ها یا چیس‌های نمک زده شده
عفونتهای ویروسی
علایم شایع آفت دهان
کوچک، بسیار دردناک، و کم عمق هستند و توسط یک غشای خاکستری پوشیده شده‌اند. حاشیه آنها توسط یک هاله قرمز پررنگ احاطه شده است.
این زخم ها می‌توانند روی لب‌ها، لثه‌ها، داخل گونه‌ها، زبان، کام و گلو ظاهر شوند. به هنگام حمله آفت معمولاً 3-2 زخم به وجود می‌آیند، اما ظهور یک باره 15-10 زخم با هم دیگر خیلی بعید نیست.
زخم ها ممکن است در 3-2 روز اول بسیار دردناک باشند به نحوی که فرد موقع خوردن یا صحبت کردن دچار ناراحتی می‌شوند.
گاهی قبل از بروز زخم، برای 24 ساعت احساس مورمور یا سوزش وجود دارد.
انواع آفت
آفت یک بیماری شایع بوده و تا ۲۰ درصد جمعیت را مبتلا می‌سازد. در افرادی که سطح اقتصادی و اجتماعی بالاتری دارند شایعتر است و سه فرم عمده دارد:
آفت مینور
فرم مینور یا کوچک حدود ۸۰ درصد موارد را شامل می‌شود. این فرم عمدتاً در گروه سنی ۱۰ تا ۴۰ سال دیده شده و ناراحتی مختصری ایجاد می‌نماید. زخمهایی بین ۲ تا ۴ میلیمتر در لب‌ها ، گونه‌ها ، کف دهان و زیر زبان ایجاد می‌شود. این زخمها در لثه‌ها ، کام و روی زبان شایع نیستند. تعداد زخم ها در یک زمان معمولاً کم بوده و بین ۱ تا ۶ عدد متغیر است. ضایعات طی ۷ تا ۱۰ روز بهبود یافته ولی با فواصل نامنظمی ممکن است عود کند. زخم های معمولاً گرد و یا بیضی بوده ولی ممکن است خطی باشند. رنگ زخم ابتدا زرد رنگ بوده ولی بتدریج خاکستری می‌شود. حاشیه زخم ملتهب و قرمز رنگ است و بهبودی بدون جوشگاه صورت می‌پذیرد.
آفت ماژور
فرم ماژور یا بزرگ حدود ۱۰ درصد موارد را شامل می‌شود. این زخم ها بزرگتر بوده ، عود بیشتری داشته ، مدت بیشتری باقی می‌ماند و از نوع مینور دردناک تر می‌باشد. اندازه آنها ممکن است از یک سانتیمتر هم بزرگتر شده و در هر جای دهان حتی روی زبان و کام نیز دیده شوند. تعداد آنها کم ( معمولاً ۱ تا ۶ عدد ) و طی ۱۰ تا ۴۰ روز بهبود می‌یابند. بهبودی آنها می‌تواند با بجا گذاشتن جوشگاه باشد.
فرم شبه تبخال آفت
این فرم در سنین کمی بالاتر از فرمهای قبلی دیده شده در خانم ها شایع تر است. این فرم به شدت دردناک بوده و آن قدر فواصل عود کم است که زخم تقریباً بطور مداوم وجود دارد. این فرم با ایجاد تاولهای ریز شروع می‌شود که سریعاً تبدیل به زخمهای کوچک ( ۲ میلیمتری ) می‌شوند. این ضایعات در هر جای دهان ممکن است باشند. این زخم ها بزرگتر شده و به یکدیگر می‌پیوندند تا یک زخم بزرگ که طی ۱۰ روز یا بیشتر بهبود می‌یابد، تشکیل شود. به دلیل شباهت ظاهری این فرم آفت به تبخال ، فرم شبه تبخال نام گرفته است، ولی دلیلی بر دخالت ویروس تبخال در این بیماری وجود ندارد.
پیشگیری از آفت دهان
دندان های خود را روزانه حداقل دوبار مسواک بزنید و مرتباً از نخ دندان استفاده کنید تا تمیزی و سلامتی دهان و دندانها حفظ شود.
حتی‌المقدور سعی کنید استرس نداشته باشید.
از تماس نزدیک با افراد دچار عفونت خودداری کنید.
دقت کنید که آفت، بیشتر بعد از خوردن چه نوع غذایی رخ می‌دهد.
از خوردن غذاهایی که به نظر باعث آغاز حمله می‌شوند، خودداری کنید.
درمان آفت دهان
تنها راه درمان آفت راجعه، رعایت مواردی است که باعث صدمه و تحریک مخاط، دهان می‌شود مثلا از مصرف غذاهای سفت و خشن مانند برنج برشته شده (ته دیک) و یا مسواک زدن به طرز ناصحیح، خوردن گردو و غذاهای محرک خیلی سرد و خیلی داغ خوددداری شود.همچنین بهتر است آزمایشهایی جهت انداره گیری آهن خون و ویتامین B12 و اسید فولیک نیز داده شود تا چنانچه کمبودی از این حیث در بدن وجود دارد، برای همیشه برطرف شود. اگر علائم دیگری مثل زخم در ناحیه تناسلی و مشکل چشمی یا مفصلی وجود نداشته باشد، موارد یاد شده کفایت می‌کند.
عموما در اکثر بیماران با گذشت عمر بهبود یافته یا دفعات عود کم می‌شود. در صورتی که در یک فرد بالغ آفت شروع یا تشدید شود بایستی به یک عامل زمینه‌ای مشکوک شویم. اکثر زخمهای آفتی بدون برجای گذاشتن جوشگاه در عرض 2 هفته خوب می‌شوند. حملات مکرر آفت شایع هستند. آفت ممکن است به صورت یک زخم حداکثر 3-2 بار در سال تا بروز بدون وقفه چندین زخم در سال رخ دهد. ابتدا بایستی بیماریهایی که آفت معمولاً به همراه آن ها دیده می‌شود یا عوامل مستعد کننده عمومی برای ایجاد آفت رد شوند.
درمان همیشه رضایت بخش نیست ولی رعایت بهداشت دهان و استفاده از دهان شویه تتراسایکلین، می‌تواند به بهبودی بیمار کمک نماید. در صورتی که ارتباط با یک ماده غذایی ( مثل گردو ، پسته و … ) دیده می‌شود بایستی آن ماده غذایی از رژیم غذایی بیمار حذف شود.
امکان دارد توصیه به کشت زخم شود تا بتوان آفت را از زخم هرپسی افتراق داد، یا احیاناً اگر عفونت باکتریایی ثانویه وجود داشته باشد آن را تشخیص داد.
دهان را روزانه 3 بار یا بیشتر با محلول نمک (نصف قاشق چایخوری نمک در حدود یک لیوان آب حل شود) شستشو دهید، البته به شرط این که خیلی دردناک نباشد.
زخم ها را مرتباً با کمک گوش پاک کن یا چیزی شبیه آن که آغشته به پراکسید هیدروژن 2% باشد پاک کنید.
اگر آفت در اثر خشن بودن دندان، بریس یا دندان مصنوعی ایجاد شده باشد، بایستی به دندانپزشک مراجعه شود. تا زمانی که این نوع مشکلات برطرف نشود آفت دهان خوب نمی‌شود.
بی‌حس‌کننده‌های موضعی برای تخفیف درد مناسب است.
خمیر حاوی یک مشتق استرویید به همراه تریامسینولون استوناید. اگر به محض شروع زخم مالیده شود، می‌تواند از بروز درد جلوگیری کند.
دارویی که برای حمله قبلی آفت تجویز شده است را نگاه دارید. در صورت بروز مجدد آفت، بلافاصله آن را مصرف کنید. درمان هر چقدر زودتر آغاز شود، آفت خفیف‌تر خواهد بود.
zanrooz.com
-
مهسا
- مباحث پزشکی
- دوشنبه, 21 اسفند 1391
نظر
هنوز نظری داده نشده است.
هنوز به این بحث پاسخی داده نشده است
تمامي كالاها و خدمات سایت رژیم سلامتی، حسب مورد داراي مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعاليت‌های اين سايت تابع قوانين و مقررات جمهوری اسلامی ايران است.