چه اندامی متناسب است؟
ترکیب و موقعیت استخوان‌ها، عضلات و بافت چربی عمده‌ترین مواد مۆثر در شکل گرفتن اندام افراد می‌باشد.
سال‌ها پیش در کشور آمریکا، کمپانی بیمه عمر به نام متروپولیتن بسیار علاقه‌مند بود که در مورد طول عمر افراد تحقیق نماید. این کمپانی معتقد بود که صرفه اقتصادی شرکت بیمه‌ای‌اش در این است که افرادی را بیمه عمر نماید که طول عمر بیشتری دارند ( و حق بیمه طولانی مدت پرداخت می‌نمایند ). به همین دلیل از متخصصان سلامت دعوت نمود تا در مورد این سۆال «که چه کسانی طول عمر بیشتری دارند» تحقیق نمایند. بعد از تحقیقات چندین ساله فراوان پاسخ این سۆال چنین بود: افرادی که لاغرتر هستند طول عمر بیشتری دارند. تا آن زمان باور عمومی این بود که افرادی که چاق‌تر یا فربه‌تر هستند سالم‌تر هستند، به همین علت نیز فربه بودن یک امتیاز به شمار می‌رفت. از آن زمان به بعد، افراد تمایل به کاهش وزن داشته و افرادی که لاغرتر هستند سالم‌تر به شمار می‌روند.
کدام اندام متناسب است؟
باید توجه داشت که در سلامت بدن موارد بسیار زیادی دخیل است و تنها لاغر بودن ملاک سلامت نمی‌باشد و موضوع این که چه کسی سالم‌تر است بسیار پیچیده‌تر از آن است که گفته شود تناسب اندام یعنی لاغری. طبیعی است که امروزه افراد به دلایل زیبایی‌شناسی علاقه‌مند هستند که تا حد امکان در محدوده سالم وزن قرار گیرند، ولی همیشه این سۆال باقی است که چه اندامی متناسب است. باید در نظر گرفت که ترکیب و موقعیت استخوان‌ها، عضلات و بافت چربی عمده‌ترین مواد مۆثر در شکل گرفتن اندام افراد می‌باشد.
مهم‌ترین مطلب در مورد چگونگی توزیع چربی در بدن این است که بپذیریم چگونگی این توزیع عمدتاً ارثی است. یعنی این که چربی در شکم، پهلوها، پاها (پایین تنه)، باسن و یا در پشت شانه‌ها تجمع یابد کاملاً ارثی است
نقش استخوان‌ها در این است که جثه را شکل می‌دهد، طول و پهنای استخوان‌ها بسیار تعیین کننده هستند. بلندی قد و بزرگ بودن استخوان‌ها عمده عوامل تشکیل‌ دهنده یک جثه بزرگ می‌باشد. در مورد عضلات باید ذکر شود که توزیع و حجم عضلات نیز بسیار مهم است. عضلات باید بسیار سالم و با توزیع حجمی متناسبی در بدن قرار گیرند. برای مثال عضلات پا در صورتی که به خوبی تقویت شده باشند، می‌توانند تناسب پاها را شکل دهند و مانند این‌ها.
توزیع بافت چربی در بدن
بافت چربی متغیرترین مۆلفه مۆثر بر اندام ما است. به طوری که می‌توان آن را تغییر داد. در مورد بافت چربی باید توجه نمود که علاوه بر مقدار بافت چربی، توزیع آن در بدن نیز بسیار مهم است. مقدار و اندازه بافت چربی توسط تعادل انرژی بدن قابل تغییر است و همگان در مورد آن اطلاع دارند، ولی در مورد توزیع چربی در بدن لازم است که مواردی چند را ذکر نماییم. مهم‌ترین مطلب در مورد چگونگی توزیع چربی در بدن این است که بپذیریم چگونگی این توزیع عمدتاً ارثی است. یعنی این که چربی در شکم، پهلوها، پاها (پایین تنه)، باسن و یا در پشت شانه‌ها تجمع یابد کاملاً ارثی است. برای مثال بسیاری از افراد در هنگام دریافت انرژی بالا، پایین تنه‌شان چاق‌تر می‌شود، در صورتی که بسیاری چاقی بالاتنه را تجربه می‌نمایند. اینکه به لحاظ سلامتی کدام نوع از چاقی‌ها مضرتر می‌باشد به کنار، به لحاظ زیبایی‌شناسی نیز جای بحث دارد.
چاقی یا لاغری موضعی
برخی از افراد زیبایی اندام را لاغری بسیاری از اندام‌ها و فربه بودن برخی دیگر از اندام‌ها می‌دانند. برای مثال، بیشتر خانم‌ها علاقه‌مند هستند که پاها و شکم کم‌چربی داشته باشند، ولی توزیع چربی در صورت و سینه‌های‌شان کم نشود. به همین دلیل بسیاری از افراد به بحث لاغری‌ها و یا چاقی‌های موضعی روی می‌آورند که از نظر متخصصان سلامت و زیبایی بسیار بحث‌ برانگیز است.
هیچ نوع رژیم غذایی قادر نیست چربی‌ها را به صورت موضعی کاهش یا افزایش دهد، بنابراین ممکن نیست که ما رژیم غذایی داشته باشیم که برای مثال شکمفرد را کوچک نماید، ولی صورت را فربه‌تر نماید
روش‌های متعددی وجود دارد که باعث لاغری برخی از اندام‌ها می‌شود، در صورتی که بافت‌های دیگر را لاغر ننماید. البته باید دقت نمود که تمام تغییرات اتفاق افتاده در اندام‌ها با استفاده از این روش‌ها (مانند ماساژ، ساکشن و مانند این‌ها) کوتاه‌مدت بوده و بافت چربی در این اندام‌ها دوباره تشکیل خواهد شد ( مگر اینکه دریافت چربی و انرژی روزانه محدود شود ).
رژیم لاغری یا چاقی موضعی وجود ندارد
مطلب بسیار مهم این که هیچ نوع رژیم غذایی قادر نیست چربی‌ها را به صورت موضعی کاهش یا افزایش دهد، بنابراین ممکن نیست که ما رژیم غذایی داشته باشیم که برای مثال شکم فرد را کوچک نماید، ولی صورت را فربه‌تر نماید. در صورتی که رژیم کاهش وزن ( محدود از نظر انرژی ) دریافت شود تمام چربی‌های بدن با هماهنگی و به صورت موزون کاهش خواهند یافت. البته کاملاً طبیعی است که بافت‌هایی که چاق‌تر هستند و چربی بیشتری دارند، مقدار بیشتری چربی از دست خواهند داد. یکی از مهم‌ترین راهکارهایی که باعث کم شدن بافت چربی بدن و در عین حال عدم تغییر صورت می‌شود، پیروی از یک رژیم کاهش وزن به همراه فیبر و آب فراوان می‌باشد. این رژیم علاوه بر این که بافت‌های چاق را لاغر می‌نماید، باعث احتباس آب در بافت‌هایی مانند صورت شده و آن‌ها را شاداب‌تر می‌کند.
منبع: دنیای تغذیه – شماره 121 - دکتر احمد ساعدی