بیماری برفک دهان ( oropharyngeal candidiasis ) یک وضعیت پزشکی است که در آن قارچی به نام کاندیدا در دهان و گلو رشد زیادی دارد کاندیدا به طور طبیعی در دهان، دستگاه گوارش و پوست بسیاری از افراد سالم وجود دارد. سیستم ایمنی با باکتریهای طبیعی بدن ( معمولا کاندیدا ) در تعادل هستند هنگامی که این تعادل قطع شود می تواند سبب رشد بیش از حد قارچ کاندیدا شده و سبب ( برفک، عفونت قارچی دهان و گلو ) شود. برفک دهان یک عفونت دهان است که ناشی از قارچ کاندیدا آلبیکنس ( مخمر ) می باشد عفونت کاندیدا تنها به دهان محدود نیست، بلکه می تواند در سایر قسمت های بدن رخ دهد و همچنین باعث بثورات پوشک در نوزادان و عفونت قارچی واژن در زنان شود. برفک هر کسی را می تواند تحت تاثیر قرار دهد هر چند که اغلب در نوزادان و کودکان نوپا، افراد مسن و افراد با سیستم ایمنی ضعیف اتفاق می افتد. برفک دهان بیماری مسری نیست. لذا به دیگران سرایت نمی کند.
علت برفک چیست؟
در حالت طبیعی مقدار کمی از قارچ کاندیدا در دهان، دستگاه گوارش و پوست بسیاری از افراد سالم وجود دارد برخی بیماریها مانند ( دیابت کنترل نشده، عفونت HIV، سرطان، خشکی دهان یا بارداری )، استرس، داروهایی مانند ( کورتیکواستروئیدها مخصوصاً نوع استنشاقی، مصرف آنتی بیوتیک در مدت طولانی و قرص های ضد بارداری، پس از کم خونی شدید در اثر ( کمبود آهن، فولات یا ویتامین B12 )، سیگار کشیدن و داشتن دندانهای مصنوعی می تواند تعادل را به هم زده و سبب رشد خارج از کنترل قارچ کاندیدا شده و برفک ایجاد می شود. داشتن یک دهان خشک به علت کمبود بزاق که ممکن است ناشی از عوارض جانبی برخی داروها ( مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی، شیمی درمانی ) یا پس از پرتور درمانی به سر و یا گردن و یا به عنوان نشانه ای از سندرم شوگرن باشد می تواند سبب برفک دهان شود در نوزادان تازه متولد شده در هنگام عبور اگر مهبل (واژن) مادر آلوده می تواند از مادر به نوزاد انتقال یابد همچنین می تواند از طریق تغذیه با شیر مادر منتقل می شود. در نوزادان بیشتر برفک دهان وجود دارد.
علایم برفک چه هستند؟
برفک معمولا به طور ناگهانی ایجاد می شود ولی ممکن است مزمن و طی یک دوره طولانی از زمان باشد. علامت شایع برفک وجود ( ضایعات کرم سفید و اندکی برجسته در دهان است که معمولا بر روی زبان و یا گونه های داخلی وجود دارد اما گاهی اوقات ضایعات بر روی سقف دهان، لثه ها، لوزه ها و یا پشت حلق دیده می شود که حالت پنیری دارد و می تواند دردناک باشد ممکن است با خراش و یا مسواک زدن دندانها کمی خونریزی پیدا کند ضایعات ممکن است به مری گسترش یابد و سبب درد یا اشکال در بلع غذا شود و فرد احساس می کند که مواد غذایی در گلو و یا اواسط قفسه سینه مانده است در صورتی که عفونت فراتر از مری گسترش یابد تب نیز ایجاد می شود برفک ممکن است به سایر نقاط بدن از جمله ریه ها، کبد و پوست منتقل شود. این اتفاق اغلب در افراد مبتلا به سرطان، HIV یا دیگر شرایط که سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود بوجود می آید.
چگونه برفک تشخیص داده ؟
دندانپزشک یا پزشک شما می تواند با بررسی دهان برفک را تشخیص دهد. برفک ضایعات مشخص سفید در دهان، زبان یا گونه ها هستند که با مسواک زدن آرام ( حساس به لمس، قرمز ) شده که ممکن است کمی خونریزی کند. آزمایش میکروسکوپی از ضایعه می تواند تشخیص را تایید کند. برای برفکی که به مری گسترش پیدا کرده ممکن است برای تشخیص به تست های دیگری نیاز باشد. این تست ممکن است شامل گرفتن یک کشت گلو که با سواپ پنبه ای استریل از محل گرفته و با مطالعه میکروارگانیسم ها در زیر میکروسکوپ مشخص می شود و با انجام آندوسکوپی از مری، معده و روده کوچک یا گرفتن اشعه X از مری تشخیص مشخص می شود
چگونه برفک درمان می شود؟
در حالی که برفک کودکان سالم و بزرگسالان را می توان به طور موثر درمان کرد مدیریت علایم در افراد با نقص سیستم ایمنی ممکن است شدید و دشوارتر باشد داروهای ضد قارچ که معمولا برای 10 تا 14 روز برای درمان برفک مصرف شود این داروها اغلب به صورت قرص، ژل، کرم یا مایعات شستشو در دسترس هستند. پزشک یک روش درمان خاص برای شما بر اساس سن شما و علت عفونت طراحی می کند از آنجایی که حضور عفونت کاندیدایی می تواند یک نشانه از دیگر مشکلات پزشکی باشد، دندانپزشک شما ممکن است شما برای مراقبت و درمان به پزشک ارجاع دهد. برای برفک دهان خفیف، درمان معمول این است که برای اولین بار ژل دهان میکونازول برای هفت روز است. گاهی اوقات یک دوره دو هفته ای مورد نیاز است. در صورتیکه به علت حساسیت نمی توانید از ژل میکونازول استفاده کنید یکی دیگر از گزینه ها درمان با قطره نیستاتین است. که طبق دستور به صورت ژل و قطره استفاده شود مقدار کمی از ژل را با انگشت تمیز چهار بار در روز به مناطق آسیب دیده بمالید. اگر از قطره استفاده می کنید با استفاده از قطره چکان روی مناطق آسیب در داخل دهان چهار بار در روز بچکانید در حالت ایده آل، شما باید از خوردن و نوشیدن به مدت 30 دقیقه بعد از استفاده از ژل یا قطره اجتناب کنید. از قرص فلوکونازول در مواردی که فرد دارای نقص ایمنی بوده و برفک شدیدی دارد برای مدت یک هفته استفاده می شود. اگر شما در حال مصرف داروهای مانند ( استروئیدها و یا آنتی بیوتیک ها ) که ممکن است باعث برفک دهان شود باشید پزشک شما ممکن است برای کمک به درمان برفک، دارو را تغییر یا کاهش دوز دهد. اگر اقدامات فوق برای پاک کردن عفونت برفک دهان موثر نبود و یا اگر شما عفونت شدید و یا سایر مشکلات بهداشتی ( به عنوان مثال، شما تحت شیمی درمانی و یا در حال مصرف داروهای تضعیف سیستم ایمنی هستید پزشک شما ممکن است شما را به یک متخصص ارجاع دهد متخصص ممکن است از داروهای دیگری مانند ( ایتراکونازول ، کتوکونازول یا آمفوتریسین ) استفاده کند.
چگونه می توان از برفک جلوگیری کرد ؟
موارد زیر می تواند به شما در جلوگیری از برفک کمک کند.
اصول بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.
دندان های خود را حداقل دو بار در روز مسواک زده و نخ دندان حداقل یک بار در روز استفاده شود .
از دهان شویه یا اسپری اجتناب کنید. این محصولات می تواند تعادل طبیعی میکروارگانیسم ها را در دهان شما از بین ببرد.
به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید به خصوص اگر دیابت یا دندان مصنوعی دارید.
از خوردن قند و مواد غذایی مانند ( نان، آبجو و شراب ) که رشد کاندیدا را افزاش می دهد اجتناب کنید.
اگر سیگار می کشید ترک کنید.
نظرات (14)