کبد چرب یک بیماری بسیار شایع است و تا 20 درصد از بزرگسالان و در حدود 5 درصد از کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از عوامل خطرساز رایج برای این وضعیت چاقی است. با افزایش چاقی در طول چند دهه اخیر تعداد افراد مبتلا به کبد چرب افزایش یاقته است نزدیک به دو سوم از افراد بزرگسال چاق و نیمی از کودکان چاق به کبد چرب گرفتار شده اند. فرم شدید کبد چرب استئوهپاتیت غیر الکلی در حدود 20٪ از افراد چاق دیده می شود. به طور نرمال فقط مقدار کمی چربی در کبد طبیعی است. اما اگر مقدار چربی ساخته شده در کبد شما بیش از 5٪ - 10٪ از وزن خود کبد شود شما ممکن است بیماری کبد الکلی یا غیر الکلی داشته باشد در برخی موارد، این بیماری می تواند منجر به عوارض جدی شود. کبد چرب تجمع تری گلیسرید و دیگر چربی در سلول های کبدی است.
در برخی از بیماران، کبد چرب ممکن است با التهاب کبد و مرگ سلول های کبدی ( استئاتوهپاتیت ) همراه باشد. مکانیسم های پاتوفیزیولوژیک بالقوه برای کبد چرب شامل موارد کاهش میتوکندری بتا اکسیداسیون اسید چرب، افزایش سنتز اسید چرب درون زا یا افزایش تحویل اسیدهای چرب به کبد، اختلاط ناقص و یا صادرات تری گلیسرید به عنوان لیپوپروتئین بسیار کم چگال ( VLDL ) است.
بیماری کبد چرب الکلی ( ALD )
بیش از 15 میلیون نفر در ایالات متحده سوء استفاده و یا استفاده بیش از حد الکل دارند. تقریبا همه آنها ( 90 ٪ - 100 ٪ ) پیشرفت کبد چرب دارند. کبد چرب می تواند بعد از نوشیدن مقدار متوسط یا زیادی از الکل رخ دهد بیماری کبد الکلی حاد می تواند پس از یک دوره کوتاه از مصرف زیاد مواد الکلی رخ دهد. ژنتیک و وراثت نقش مهمی را در بیماری کبد الکی دارد. این نقش، آستانه مصرف الکل شما را تعیین می کند و همچنین می تواند روی سطح آنزیم های کبدی که تجزیه و سوخت ساز را کنترل می کنند تاثیر بگذارند. عوامل دیگری مانند ( چاقی، رژیم غذایی، افزایش آهن، هپاتیت C ) ممکن است شانس ابتلا به بیماری کبد چرب الکلی را افزایش دهد. تغییرات پاتولوژیک در بیماران با بیماری کبد چرب الکلی ( ALD ) را می توان به 3 گروه ( کبد چرب غیر الکلی ( استئاتوز ساده )، هپاتیت الکلی، سیروزمربوط به مشروبات الکلی ) تقسیم کرد. کبد چرب الکلی یک نتیجه اولیه و برگشت پذیر از مصرف بیش از حد الکل است کبد چرب در هر فردی که بیش از 60 گرم الکل در هر روز مصرف کند پیشرفت می کند. بسیاری از مکانیسم های کبد چرب ناشی از اتانول می باشد افزایش سطح کبدی گلیسرول 3 فسفات( 3-GP ) پس از مصرف اتانول سبب افزایش در کاهش نرخ نیکوتین آمین دینوکلوئوتید ( NAD + ) که با کبد چرب غیر الکلی ( NADH ) در ارتباط است غلظت بالاتر 3-GP ) ) استری کردن اسیدهای چرب را افزایش می دهد.
بیماری کبد چرب غیر الکلی ( NAFLD )
بیماری کبد چرب غیر الکلی در حال حاضر شایعترین علت بیماری مزمن کبدی در ایالات متحده است در این بیماری کبد ممکن است بزرگ شده و به مرور زمان ممکن است سلول های کبدی توسط بافت اسکار جایگزین شود که به آن سیروز می گویند کبد نمی تواند درست کار کند و ممکن است نارسایی کبدی، سرطان کبد و مرگ ایجاد می شود. علت بیماری کبد چرب غیر الکلی مشخص نیست برخی عوامل مرتبط با کبد چرب غیر الکلی مانند ( اضافه وزن یا چاقی، افراد با کلسترول یا تری گلیسرید بالا، دیابت و یا مرحله پیش از دیابت، داروها، کاهش وزن سریع، سوء تغذیه، خود ایمنی و یا بیماری کبد به ارث رسیده، رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک، هپاتیت ویروسی ) می باشد.
کبد چرب حاد ناشی از بارداری
کبد چرب حاد حاملگی ( AFLP ) یک بیماری نادر و جدی در بارداری است که در آن تجمع بیش از حد چربی در سلول های کبدی و یا کبد وجود دارد. چربی به طور طبیعی به شکل تری گلیسیرید و اسیدهای چرب در کبد تجمع می یابد و چربی بیش از حد می تواند باعث آسیب کبد شود. AFLP کاملا نادر است با این حال کبد چرب حاد حاملگی یک بیماری جدی است که قابل پیش بینی و جلوگیری نیست.
چه چیزی باعث کبد چرب حاد حاملگی می شود؟
علت دقیق AFLP ناشناخته است. پیشرفت های اخیر در تحقیقات نشان می دهد که AFLP ممکن است در نتیجه یک اختلال در میتوکندری در اکسیداسیون اسیدهای چرب مخصوصاً در کبد ایجاد شود یک کاهش در زنجیره بلند 3 - هیدروکسی کوآ دهیدروژناز ( آنزیم های مورد استفاده در تجزیه طولانی اسیدهای چرب زنجیره ای ) ایجاد می شود اگر چه خطر ابتلا به کبد چرب حاد در حاملگی های بعدی شناخته شده نیست ولی حتی اگر زنجیره بلند 3 - هیدروکسی کوآ دهیدروژناز ( LCHAD ) در زنان منفی باشد ممکن است در حاملگی های بعدی دوباره رخ دهد.
علائم و نشانه های کبد چرب حاد حاملگی چیست؟
AFLP معمولا در اواخر سه ماهه سوم بارداری شروع می شود و هر زن ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کنند علائم شایع AFLP عبارت از تهوع و استفراغ، درد شکم، به خصوص در سمت راست بالا، ضعف یا ناراحتی، عمومی، خستگی، گیجی، ( یرقان زردشدن رنگ پوست، چشم و غشاء مخاطی )، سردرد می باشد.
تشخیص کبد چرب حاملگی
گرفتن شرح حال طبی کامل و معاینه فیزیکی، دقیق ترین تشخیص برای AFLP بیوپسی کبد ( گرفتن نمونه از بافت کبد برای آزمایش در زیر میکروسکوپ ) است اما این کار همیشه در دوران بارداری ممکن نیست معمولا علائم و نشانه های AFLP به اندازه کافی برای تشخیص، واضح و روشن است آزمایش خون برای رد کردن دیگر بیماریها و یا بیماری هایی که علائم مشابهی دارند انجام می شود سونوگرافی یک تکنیک تصویربرداری تشخیصی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا و یک کامپیوتر برای ایجاد تصاویر از عروق خونی، بافت ها و اندام ها ) استفاده می شود و یا توموگرافی کامپیوتری سی تی اسکن یک شیوه تشخیصی است که با استفاده از ترکیبی از اشعه X و کامپیوتر ( تکنولوژی برای تولید تصاویر افقی و یا محوری ) نیز ممکن است برای تشخیص استفاده شود.
کبد چرب حاملگی اگر چه بسیار نادر است ولی چربی می تواند به مقدار زیاد در کبد یک مادر باردار ساخته شود و مادر و جنین را در معرض خطر جدی قرار دهد. در هر دو صورت ممکن است نارسایی کبد، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی ایجاد شود.
زمانی که تشخیص تایید می شود زایمان با بیشترین سرعت انجام می شود اگر چه مادر ممکن است به مراقبت های ویژه برای چند روز نیاز داشته باشد اغلب عملکرد کبد در عرض چند هفته به حالت عادی باز می گردد.
نشانه های بیماری کبد چرب
بیماری کبد چرب اغلب ساکت و آروم است و در ابتدا هیچ نشانه ای ندارند ولی با پیشرفت بیماری معمولا در طی یک دوره از سال یا حتی دهه ها می تواند مشکلات مبهمی مانند ( خستگی، ضعف، از دست دادن اشتها و کاهش وزن، تهوع، سر درگمی، اختلال در قضاوت و یا مشکل در تمرکز ) ایجاد کند علائمی مانند ( درد در مرکز و یا قسمت فوقانی راست شکم، کبد بزرگ، تغییر رنگ پوست به تیره معمولا در ناحیه گردن و یا زیر بغل ) همچنین ممکن است وجود داشته باشد در بیماری کبد الکلی ممکن است علایم پس از یک دوره مصرف زیاد الکل بدتر شود. در کبد چرب غیر الکلی روند بیماری ممکن است متوقف یا به عقب و یا بدتر شود. اگر سیروز پیشرفت کند، کبد توانایی فعالیت خود را از دست می دهد و می تواند علائمی مانند ( احتباس مایع، هدر رفتن عضله خونریزی داخلی، یرقان ( زردی پوست و چشم ها )، نارسایی کبد ) ایجاد شود.
تشخیص بیماری کبد چرب
دکتر شما در طی یک معاینه معمولی ممکن است متوجه بزرگی کبد شود و یا نشانه هایی از یک کبد چرب در یک آزمایش خون ببینید. در طول آزمایش معمولی خون، افزایش در آنزیم های خاص کبدی مانند آلانین آمینوترانسفراز ( ALT ) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) وجود دارد.
مطالعات تصویربرداری مثل سونوگرافی از شکم، کبد چرب را مشخص می کند.
تنها راه برای تایید تشخیص بیماری کبد چرب بیوپسی از کبد است پس از استفاده از بی حسی موضعی دکتر سوزنی را از طریق پوست وارد و یک قطعه کوچک از کبد را بر می دارد و سپس در زیر میکروسکوپ نشانه هایی از ( چربی، التهاب و سلول های کبدی آسیب دیده مورد بررسی قرار می گیرد اگر التهاب یا آسیب وجود نداشته باشد تشخیص یک کبد چرب است.
درمان بیماری کبد چرب
هیچ درمان اختصاصی در این زمان برای بیماری کبد چرب وجود ندارد. درمان پزشکی غیراختصاصی برای بیماران مبتلا به کبد چرب الکلی مورد نیاز است پرهیز و رژیم غذایی مناسب مهره های اصلی درمان هستند استراحت در رختخواب هیچ سود ندارد استروئیدهای آنابولیک نیز ممکن است زیان آور باشد .با این وجود درمان برای هر بیماری زمینه ای مانند دیابت ضروری است. اگر شما به الکل اعتیاد دارید ترک نوشیدن الکل مهم ترین کاری است که شما می توانید انجام دهید.
کاهش وزن ناشی از تغییر در شیوه زندگی ( بهبود رژیم غذایی، ورزش و اصلاح رفتار ) و کنترل بیماری های همراه سبب کاهش سرعت پیشرفت بیماری کبد چرب غیر الکلی ( NAFLD ) شده و ممکن است استئاتوز و فیبروز را در کبد معکوس کند. اگر شما اضافه وزن یا چاقی دارید می توانید به تدریج شروع به از دست دادن وزن ( 0.5 تا 1 کیلوگرم در هفته ) کنید یک مطالعه اخیر نشان داد که کاهش وزن حداقل 9 ٪ در طی یک دوره از ماه می تواند بیماری کبد چرب غیر الکلی NASH را معکوس کند. حتی کاهش وزن کمتر از این نیز می تواند به کاهش تجمع چربی در کبد کمک کند.
خوردن یک رژیم غذایی متعادل و سالم، افزایش فعالیت بدنی، محدود کردن کالری، اجتناب از رژیم های غذایی سرشار از مواد غذایی تصفیه شده ، کربوهیدرات های به سرعت هضم که این شامل محدود کردن غذاهایی مانند ( نان، بلغور، برنج، سیب زمینی، ذرت و شکرموجود در نوشیدنی های ورزشی و آب میوه ) می باشد. اگر چه اثر درمان های دارویی مورد آزمایش قرار نگرقته است ولی یک مطالعه توسط فاستر و همکاران او انجام شده نشان داد که آتورواستاتین 20 میلی گرم، همراه با ویتامین های C و E در کاهش خطر ابتلا به استئاتوز کبدی در افراد سالم با NAFLD پس از 4 سال از درمان فعال موثر است مصرف روزانه 800 واحد ویتامین E در افراد غیر دیابتی با کبد چرب غیر الکلی ثابت شده با بیوپسی، سبب بهبود بافت شناسی کبد در افراد بزرگسال سالم می شود بنابراین باید آن را به عنوان یک دارو درمانی خط اول برای این جمعیت از بیماران در نظر گرفت.
اجتناب از داروهای غیر ضروری نیز می تواند به کاهش سرعت و یا معکوس کردن این بیماری کمک کند مطالعات بالینی نیز آنتی اکسیدان خاص و داروهای جدیدتر دیابت شامل ( ویتامین E، سلنیوم، بتائین، پیوگلیتازون، متفورمین،( Rosiglitazone در درمان بیماری کبد چرب موثر است. توجه داشته باشید که حتی ویتامین ها و مواد معدنی می تواند به مشکلات سلامتی منجر شود.
اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است به عنوان درمان خط اول در بیماران مبتلا به NAFLD و افزایش تریگلیسرید در نظر گرفته شود اما زود است که برای درمان خاص کبد چرب غیر الکلی یا NASH توصیه شود.
متفورمین به عنوان یک درمان اختصاصی برای بیماری کبدی در بزرگسالان مبتلا به NASH توصیه نمی شود
پیوگلیتازون ممکن است برای درمان استئاتوهپاتیت در بیماران مبتلا NASH و اثبات شده با بیوپسی مورد استفاده قرار گیرد اما ایمنی و اثر بخشی طولانی مدت ثابت نشده است.
جراحی چاقی Foregut در افراد چاق بدون سیروز و دارای NAFLD و NASH منع مصرف ندارند اما هنوز زود است که جراحی چاقی foregut به عنوان یک گزینه به منظور درمان NASH به طور خاص مطرح شود.
استاتین ها می تواند برای درمان دیس لیپیدمی در بیماران مبتلا به NAFLD و NASH مورد استفاده قرار گیرند اما آنها نباید به طور خاص برای درمان NASH مورد استفاده قرار گیرد.
قطع الکل ممکن است استئاتوز در بیماران مبتلا به کبد چرب الکلی را معکوس کند استئاتوز معمولا در عرض 2 هفته بعد از قطع مصرف الکل برطرف می شود تقریبا همه توافق دارند که قطع الکل بقا را بهبود می بخشد و سنگ بنای مدیریت بلند مدت در این بیماران است مدیریت بیماران مبتلا به اعتیاد به الکل و کبد چرب اغلب نیاز به تشخیص و درمان علائم قطع مصرف الکل دارد.
تغدیه در کبد چرب
سیر - برای سلامتی گنج است سیر گیاهی از خانواده سیرها است که در آن پیاز و تره فرنگی وجود دارد سیر حاوی گوگرد که آنزیم های کبدی مسئول سم زدایی سموم را فعال می کند. سیر حاوی سلنیوم است آلیسین سیر یک آنتی اکسیدان قوی و ضد قارچ بسیار مفید برای کبد است .
چای سبز - از خواص چای سبز متوقف کردن تجمع چربی در کبد است. اثر زدودن سموم چای سبز برای کبد مفید است. شواهد مطالعات متعددی وجود دارد که چای سبز از سلول های کبدی محافظت می کند و باعث تحریک سیستم ایمنی بدن می شود کاتچین آنتی اکسیدان قوی موجود در چای سبز از کبد چرب الکلی محافظت می کند.
انگور - انگور همراه با سایر گیاهان رسوراترول آنتی اکسیدان قوی هستند. اثرات سودمند این ماده بر سلامت کبد چرب و قلبی عروقی نشان داده شده است resverastrol به حفظ سوخت و ساز بهتر کمک می کند و بر سلامت کبد موثر است.
سبزیجات برگ سبز - اسفناج ، برگ چغندر ، شاهی ، کلم بروکلی دارای آنتی اکسیدان هستند که به خنثی کردن فلزات سنگین کمک می کند سبزی ها دارای انواع آنتی اکسیدان ها، فلاونوئیدها و مواد کاروتنوئید است که برای حفاظت از ارگانیسم مفید می باشد. و سبب کاهش خطر ابتلا به سرطان معده و سرطان های دیگرمی شود سبزیجات سبز برگ دارای شاخص گلیسمی پایین به طوری که آنها برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مفید می باشد.
آجیل - سرشار از غذاهای گیاهی است که از ما همانند ( توکوفرول، فیتوسترولها، سلنیوم، فلاونوئیدها امگا 3 ) محفاظت می کنند.
آووکادو - غنی از ویتامین B6، ویتامین C، ویتامین E، پتاسیم، منیزیم و اسید فولیک می باشد. آنها پتاسیم بیشتری نسبت به موز و سرشار از چربی های اشباع شده می باشد. خوردن منظم آووکادو دارای اثر خوبی برای کبد است.
زردچوبه – به طور گسترده ای در خاورمیانه، چین و طب آیورودا استفاده می شود. این از خانواده زنجبیل و یکی از مواد تشکیل دهنده ادویه کاری است زردچوبه برای دستگاه گوارش بسیار مفید است کورکومین ماده ای مشتق شده از زردچوبه است و دارای خواص ضد التهابی بسیار خوبی برای جلوگیری از زخم و بیماری التهابی روده است . زردچوبه به کبد در کار سم زدایی و جلوگیری از آسیب رادیکال های آزاد کمک می کند .
پیش اگهی بیماری کبد چرب
استئاتوز ممکن است با کاهش وزن، قطع مصرف الکل یا هر دو برگشت پذیر باشد یک بار اعتقاد بر این بود که کبد چرب یک بیماری خوش خیم است که به ندرت به بیماری مزمن کبدی پیشرفت می کند با این حال استئاتوهپاتیت ممکن است به فیبروز کبدی و سیروز پیشرفت کرده و ممکن است به مرگ و میر مربوط به کبد منجر شود.
استئاتوز الکلی ساده به ندرت کشنده است و با قطع کامل الکل تغییرات بافت شناسی به طور کلی در 2-4 هفته به حالت عادی بازگشت می کند و ادامه مصرف الکل ممکن است منجر به اشکال پیشرفته تر بیماری کبدی یا هپاتیت الکلی و سیروز شود اگر چه استئاتوز الکلی معمولا یک ضایعه خوش خیم با پیش آگهی مطلوب در نظر گرفته می شود ولی ادامه مصرف الکل ممکن است سبب پیشرفت ضایعات شده و اگر سیروز شدید شود ممکن است پیوند کبد مورد نیاز باشد.
مطالب مرتبط
استئاتوهپاتیت غیر الکلی ( NASH )
درمان چاقی برای همیشه
خواص سیر
رژیم غذایی کبد چرب
نظرات (6)