بعد از بیماریهای قلبی عروقی و حوادث، سرطان سینه سومین علت مرگ در ایران است ولی خوشبختانه با تشخیص به موقع و اقدام سریع قابل درمان است. ولی بسیاری از خانم ها وقتی پزشک ماموگرافی را مشکوک به سرطان پستان و بیوپسی جهت سرطان پستان را مثبت گزارش می کند ممکن است به علت ترس از ( مرگ، عمل جراحی، از دست دادن سینه و از دست دادن تمایلات جنسی ) بسیار نگران و مضطرب شوند.
پستان به طور عمده از بافت چربی ساخته شده است. در این بافت شبکه ای از لوب که متشکل از ساختارهای کوچک لوله مانند به نام لوبول ( حاوی غدد شیر ) است ساخته شده و کانالهای کوچکی به غدد، لوبول و لوب اتصال دارند که شیر را از لوب به نوک پستان واقع در وسط آرئول ( منطقه تیره تر که در اطراف نوک پستان ) حمل می کنند. عروق خونی و لنفاوی نیز در سراسر پستان تغذیه سلول ها و سیستم لنفاوی بدن تخلیه مواد زائد را به عهده دارند.
انواع سرطان پستان کدامند؟
علت سرطان پستان چیست ؟
علائم سرطان پستان
تشخیص سرطان سینه
مرحله بندی سرطان پستان
درمان سرطان سینه
رژیم غذایی در سرطان سینه
سرطان سینه
سرطان پستان یک تومور بدخیم ( مجموعه ای از سلول های سرطانی ) ناشی از سلول های پستان است اگر چه این سرطان بیشتر در زنان است ولی مردان نیز می توانند سرطان پستان پیدا کنند شایعترین سرطان در زنان آمریکایی سرطان پستان است از هر هشت زن آمریکایی یک نفر سرطان سینه دارد در اغلب موارد هیچ نشانه ای از سرطان پستان وجود ندارد ولی گاهی وجود توده در پستان یا ماموگرافی غیر طبیعی نشان دهنده سرطان سینه است. برای تشخیص سرطان پستان پزشک از معاینه فیزیکی، ماموگرافی، تست اولتراسوند و بیوپسی استفاده می کند و درمان سرطان پستان به نوع سرطان و مرحله آن ( میزان گسترش در بدن ) بستگی دارد. موسسه ملی سرطان در سن 40 – 50 سال ماموگرافی را هر 1- 2 سال و بعد از 50 سال هر سال توصیه می شود. در بیمارانی که سابقه خانوادگی مثبت دارند ماموگرافی در سنین پایین تر توصیه می شود. مطالعات نشان داده است که ورزش های هوازی منظم در پیشگیری از سرطان پستان موثر و در کسانیکه سرطان پستان دارند برای کمک به تحمل بهتر عوارض جانبی درمان و بهبود سریع تر بعد از عمل جراحی می تواند تاثیر زیادی داشته باشد تغذیه مناسب نقش موثری در کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه دارد برخی مطالعات دیگر نشان داده است در کسانیکه الکل مصرف می کنند خطر ابتلا به سرطان سینه 41 % افزایش یافته است.
انواع سرطان پستان کدامند؟
انواع مختلفی از سرطان سینه وجود دارد برخی از شایعترین آنها ( کارسینوم مجرایی درجا ( DCIS ) این نوع از سرطان انتشار پیدا نکرده و به همین دلیل میزان بهبودی بسیار بالا است.
در کارسینوم مجرای مهاجم، سرطان از مجرای پستان شروع می شود رشد کرده و به بافت های اطراف پخش می شود این رایج ترین شکل سرطان پستان است حدود 80 درصد از سرطان پستان کارسینوم مجرای مهاجم است.
سرطان لوبولار تهاجمی این سرطان در غدد پستان تولید کننده شیر شروع می شود و 10 درصد از انواع سرطان پستان ها را تشکیل می دهد و سرطان های با شیوع کمتر مانند موسینوس، مدولاری کارسینوم وجود دارد.
سرطان التهابی پستان : در این سرطان پوست قرمز به نظر می رسد و گرم است این تغییرات به علت انسداد عروق لنفاوی توسط سلولهای سرطانی است.
بیماری پاژه نوک پستان: که در نوک پستان و مناطق اطراف نوک پستان شروع می شود و با پوسته پوسته شدن و قرمزی در اطراف نوک پستان مشخص می شود.
آدنوئید کیستیک کارسینوم: این سرطان دارای ویژگی هر دو ( غده و کیستیک ) را دارد و تمایل به گسترش نیز دارد و پیش آگهی خوبی دارد انواع دیگر سرطان پستان مانند ( پاپیلاری کارسینوم، تومور فیلودس، آنژیوسارکوم و سرطان لوله ) می باشد.
علت سرطان پستان چیست ؟
عوامل خطر بسیاری برای سرطان پستان وجود دارد
علل خطر سرطان پستان مانند ( الکل، سن، سابقه خانوادگی، تاریخچه شخصی سرطان در یک پستان، زنان مبتلا به بیماری های خوش خیم پستان ( هیپرپلازی آتیپیک )، چاقی یا اضافه وزن، زنانی که قاعدگی آنها را در سن کمتر از 12 سال آغاز و یا یائسگی بعد از 55 سال داشته اند، بافت پستان متراکم، نژاد سفید، بدون فرزند و یا داشتن فرزند اول بعد از 30 سال، سن بالای 50 سال، استفاده از قرص های ضد حاملگی بیش از 10 سال، استفاده از هورمون درمانی ترکیبی ( استروژن و پروژسترون ) بعد از سن یائسگی خطر کانسر پستان را کمی افزایش داده است پرتودرمانی با دوز بالا خطر کانسر پستان را افزایش می دهد ولی ماموگرافی با دوز پایین هیچ خطری ندارد. ورزش و تغذیه با شیر مادر به مدت 1.5 – 2 سال خطر ابتلا به کانسر پستان را کاهش می دهد.
علائم سرطان پستان
اولین و شایعترین علائم سرطان پستان معمولاً مساحت بافت ضخیم شده در پستان زن یا وجود یک توده در پستان است ولی اکثر توده ها سرطانی نیستند و نشانه های احتمالی دیگری مانند ترشحات نوک پستان و یا قرمزی ( پوست پرتقال )، راش در اطراف ( یا بر روی ) یکی از نوک سینه ها، تغییرات در ظاهر نوک پستان، درد در پستان یا نوک پستان، تورم ( برآمدگی ) در زیر بغل یک طرف، تورم بخشی از پستان یا فرورفتگی در پستان است بهترین کار قبل از اینکه این علائم پیدا شود تست ماموگرفی برای غربالگری سرطان پستان است.
سرطان سینه معمولاً بدون علامت است توده در پستان یا زیر بغل که معمولاً در بعد از قاعدگی هم وجود دارد اغلب نشانه آشکار از سرطان سینه است توده های مرتبط با سرطان سینه معمولاً بدون درد است تورم در زیر بغل در اثر بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل و درد یا حساسیت به لمس در پستان وجود دارد توده معمولاً بدون درد یا حساسیت است و می تواند نشانه ای از سرطان سینه باشد گاهی فرورفتگی و دندانه در سینه دیده می شود هرگونه تغییر در اندازه، بافت، درجه حرارت پستان، ورم پستان، نوک پستان معکوس، پستان مایل به قرمز، سوراخ سوراخ شدن پوست روی پستان، سطح حفره دار مانند پوست پرتغال می تواند نشانه ای از سرطان پیشرفته باشد.
تغییر در نوک پستان مانند ( انقباض نوک پستان، فرورفتگی، خارش، سوزش، زخم، بثورات پوسته دار ازنوک پستان ( علامت بیماری پاژه ) که ممکن است با سرطان پستان همراه باشد.
ترشحات غیر معمول به رنگ ( روشن، خونین یا رنگ های دیگر ) از نوک پستان ( گاهی اوقات خون ) که معمولاً توسط ضایعات خوش خیم ایجاد می شود البته عفونت هم در پستان ترشح ایجاد می کند و این علامت کمتر نشانه سرطان است.
شما با دیدن منطقه سنگ مرمر مانند در زیر پوست پستان و یا احساس ناصافی سینه ها و یا احساس اینکه پستان شما نسبت به قبل تغییراتی داشته است و بافت پستان بافتی پر از دست انداز است. باید جهت بررسی پستان و انجام ماموگرافی از سینه به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص سرطان سینه
افراد بالای 40 سال باید سالیانه تست غربالگری ماموگرافی انجام دهند. زنان باید در سن 30 – 20 سال هر سه سال یک معاینه بالینی جهت سینه و در سن بالای 40 سال هر ساله تست فیزیکی سینه توسط پزشک انجام شود. و زنان با هرگونه تغییرات در پستان باید به پزشک مراجعه کنند زنان در معرض خطر بالا باید سالیانه ماموگرافی و MRI انجام دهند.
مرحله بندی سرطان پستان
برای تعیین درمان مناسب و پیش آگهی بیماری از درجه بندی سرطان استفاده می شود
برای اینکه بدانند آیا سرطان گسترش داشته است چند تکنیک تشخیصی وجود دارد گرافی قفسه صدری برای گسترش سرطان به ریه انجام می شود ماموگرافی برای ارائه تصویر بیشتر از پستان و سایر مشکلات و ناهنجاری های پستان انجام می شود سی تی اسکن برای تعیین اینکه آیا سرطان گسترش داشته است و شامل یک سی تی اسکن از مغز، ریه و یا هر منطقه نگران کننده دیگر می شود اسکن استخوان برای تعیین متاستاز به استخوان انجام می شود. مواد رادیواکتیو با سطح پایین به جریان خون تزریق می شود و بعد از چند ساعت تصاویر برای تعیین اینکه آیا جذب در مناطق معینی از استخوان وجود دارد نشان دهنده متاستاز است اسکن PET که یک ماده رادیوکتیو ( ترجیحاً به سلول های در حال رشد ) تزریق می شود که در سلول های سرطانی جذب می شود. بیوپسی پستان یعنی برداشتن سلول ها و یا بافت از یک توده مشکوک و سپس مشاهده در زیر میکروسکوپ برای سلول های سرطان پستان است بیوپسی وقتی انجام می شود که یکی از یافته های غیر طبیعی در پستان در ماموگرافی، سونوگرافی یا معاینه فیزیکی کشف شده باشد بیوپسی برای مشخص کردن بدخیم یا خوش خیم بودن سرطان انجام می شود بیوپسی معمولاً به روش آسپیراسیون سوزنی شکل ( FNA ) که در آن از یک سوزن کوچک استفاده می شود انجام می شود.
مرحله بندی سرطان
TNM مرحله بندی سرطان
T اندازه تومور است که از 0 – 4 می باشد عدد 4 یعنی تومور بزرگتر و گسترش بیشتر دارد.
T0 هیچ شواهد تومور وجود ندارد T1 کارسینوم درجا است و تومور 2 سانتی متر یا کمتر است T2 تومور 5 -2 سانتی متر است T3 تومور بیش از 5 سانتی متر است T4 تومور بزرگ و رو به رشد و انتشار به دیواره قفسه سینه یا پوست است .
N گسترش تومور به غدد لنفاوی را بیان می کنند و با 0 – 3 نشان داده می شود. N0 انتشار به غدد لنفاوی مجاور وجود ندارد N1 سرطان به یک تا سه گره لنفاوی زیر بغل انتشار یافته است یا مقدار کمی از سرطان به گره های لنفاوی داخلی گسترش داشته است N2 سرطان به 4 – 9 گره لنفاوی زیر بغل انتشار داشته یا سرطان در گره های لنفاوی پستانی داخلی انتشار داشته است N3 تومور سرطانی بیشتر از 2 میلی متر است و به بیش از 10 گره لنفاوی انتشار داشته است.
M نشاندهنده متاستاز سرطان به اندام های دیگر است و از 0 – 1 می باشد
M0 بدون گسترش M1 یعنی گسترش تومور به ارگان های دیگر وجود دارد.
درمان سرطان سینه
امروزه درمان سرطان سینه در حال تغییر و توسعه است در این مقاله درمان های جدید سرطان سینه توضیح داده می شود.
عمل جراحی
اکثر زنان نیاز به عمل جراحی سینه پیدا می کنند این درمان می تواند همراه با حفظ سینه یا برداشتن کل سینه باشد برای جراحی حفظ پستان تنها بخشی از پستان برداشته می شود وسعت عمل با اندازه و محل تومور تعیین می شود در یک لامپکتومی تنها قسمتی از پستان و قسمتی از بافت اطراف برداشته می شود و بافت اطراف برای بررسی سلول سرطانی بازرسی می شود اگر هیچ سلول سرطانی در آن دیده نشد و قسمت حاشیه روشن بود پرتو درمانی پس از لامپکتومی انجام می شود. ماستکتومی که در آن تمام بافت پستان برداشته می شود ولی پوست پوشاننده حفظ می شود.
پرتو درمانی
در این روش سلول های سرطانی را با اشعه های با انرژی بالا از بین می برند دو روش برای پرتو درمانی وجود دارد
تابش پرتو خارجی: در این روش پرتو تابش بر روی منطقه آسیب دیده توسط یک دستگاه خارجی متمرکز می شود. و معمولا 5 روز در هفته به مدت 5 – 6 هفته انجام می شود.
براکی تراپی
در این روش دانه های رادیواکتیو در کنار سرطان پستان کاشته می شود و این دانه ها با تابش به سلول سرطانی به درمان کمک می کند.
شیمی درمانی
داروهای شیمی درمانی از طریق جریان خون به سلول های سرطانی پستان سفر کرده و در درمان موثر است شیمی درمانی به مقاصد مختلفی انجام می شود.
شیمی درمانی کمکی: اگر بعد از عمل جراحی هنوز این احتمال وجود دارد که سلول سرطانی باقیمانده باشد لذا شیمی درمانی کمکی انجام می شود.
شیمی درمانی کمکی قبل از عمل جراحی
شیمی درمانی برای سرطان پیشرفته: اگر سرطان به قسمت های دور بدن سرایت کند شیمی درمانی برای درمان موثر است.
هورون درمانی
این روش درمانی برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان بعد از عمل جراحی انجام می شود لذا به عنوان درمان کمکی نیز استفاده می شود.
در هورمون درمانی از داروهای تاموکسیفن ( Nolvadex ) استفاده می شود این دارو مانع از اتصال استروژن به گیرنده های استروژن در سلول های سینه می شود.
فولوسترانت ( Faslodex ) این دارو گیرنده استروژن را از بین می برد حتی در کنار تاموکسیفن هم مفید است.
مهارکننده های آروماتاز مانند Letrozole ( femara ),Anastrazole ( Arimidex ), exemestane ( Aromasin ) تولید استروژن را در زنان پس از یائسگی متوقف می کنند.
آنتی بادی مونوکلونال
Trastuzumab یک پروتئین مهندسی شده است که به پروتئین HER2neu اتصال دارد و به کاهش سرعت رشد سلول های سرطانی کمک می کند و سلول های ایمنی بدن را تحریک کرده تا به سلول های سرطانی حمله کند. داخل ورید به صورت یکبار در هفته و یا هر سه هفته تزریق می شود.
داروهای نشاندار جدید که عروق خونی تومور را مورد هدف قرار می دهد تومور برای رشد نیاز به عروق خونی جدید دارد دارو های جدید در حال توسعه عروق خونی مورد نیاز برای رشد تومور را هدف قرار می دهد.
Bevacizumab یک آنتی بادی منوکلونال بر علیه سلول های رگهای خونی است نتایج جدید نشان داده است که این دارو بر کاهش رشد سرطان در برخی از بیماران موثر بوده است.
رژیم غذایی در سرطان سینه
مطالعات نشان داده است که رعایت رژیم غذایی 9 % خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می دهد زنان ژاپنی بسیار کمتر از زنان آمریکایی کانسر پستان پیدا می کنند ولی وقتی این زنان به آمریکا مهاجرت می کنند خطر ابتلا به سرطان سینه در آنها بالا می رود لذا سبک زندگی و محیط زیست در این نوع کانسر موثر است. مطالعات نشان داده است زنانی که چربی های اشباع بیشتری می خورند حداقل دو برابر بیشتر به این نوع سرطان مبتلا می شوند لذا مصرف گوشت چرب، فراوردهای گوشتی ( سوسیس و کالباس )، کیک و کره، روغن و گوشت خوک، پنیر ( مخصوصاً پنیر خامه ای )، بستنی، محصولات شوکولاتی، بیسکویت، کیک و شیرینی ) را کاهش دهید. بسیاری از چربی ها سبب افزایش سطح استروژن در بدن می شود که استروژن بالا خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد در تحقیقات انجام شده روغن های اشباع نشده مانند ( کانولا، زیتون و اسید های چرب امگا 3 که در ساردین و ماهی آزاد وجود دارد سبب کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه می شود از خوردن روغن های جامد و اسنک های چرب خوداری کنید. فیبرها ( برنج سبوسدار، غلات، انواع لوبیا، میوه و سبزیجات ) در کاهش سطح استروژن موثر است. ایزوفلاون موجود در ( سویا ، نخود فرنگی و لوبیا ) و لیگنان های موجود در ( سبزیجات، میوه ها، غلات ، چای و قهوه ) ممکن است در پیشگیری از سرطان سینه موثر باشد. مطمئن شوید که در رژیم غذایی شما کلسیم کافی وجود دارد از شیر، پنیر و فراورده های لبنی و سبزیجات برگ سبز مانند ( کلم بروکلی، کلم و بامیه)، لوبیا سویا، توفو، آجیل استفاده کنید. اجتناب از مصرف الکل خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می دهد. مصرف کربوهیدرات اضافی مانند ( قند ها و شکر ) سبب افزایش وزن و چاقی سبب افزایش کانسر پستان می شود .
سطح بالای کارتنوئید ها در برخی از منابع گیاهی مانند ( هویج، سیب زمینی شیرین، کلم پیچ، سبزی، پاپایا، فلفل و گوجه فرنگی ) ممکن است خطر ابتلا به کانسر سینه را کاهش دهد.
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان چه کاری می توانم انجام دهم؟
تحقیقات نشان می دهد که تغییر در شیوه زندگی می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهد حتی در خانم هایی که در معرض خطر هستند. برای کاهش خطر:
محدود کردن الکل. هرچه الکل بیشتری بنوشید احتمال ابتلا به سرطان پستان بیشتر است. توصیه کلی - بر اساس تحقیقات در مورد تأثیر الکل بر خطر ابتلا به سرطان پستان - این است که خود را به کمتر از یک نوشیدنی در روز محدود کنید زیرا حتی مقادیر اندک خطر را افزایش می دهد. در صورت امکان مصرف الکل را قطع نمایید.
سیگار نکشید. شواهد حاکی از ارتباط بین استعمال دخانیات و خطر ابتلا به سرطان پستان، به ویژه در زنان یائسه است.
وزن خود را کنترل کنید. اضافه وزن یا چاقی خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. این امر به ویژه دحقیقت دارد که چاقی در دوره زندگی، به ویژه پس از یائسگی رخ می دهد لذا با یک رژیم غذای مناسب اضافه وزن خود را کاهش دهید.
از نظر جسمی فعال باشید. فعالیت بدنی می تواند به شما در حفظ وزن سالم کمک کند که به جلوگیری از سرطان سینه کمک می کند. اکثر بزرگسالان سالم باید حداقل 150 دقیقه در هفته فعالیت هوازی متوسط یا 75 دقیقه فعالیت هوازی شدید در هفته داشته باشند به علاوه تمرینات قدرتی حداقل دو بار در هفته داشته باشید.
تغذیه با شیر مادر ممکن است شیر مادر در پیشگیری از سرطان پستان نقش داشته باشد. هرچه شیر شما بیشتر باشد اثر محافظتی بیشتر خواهد شد.
دوز و مدت زمان هورمون درمانی محدود شود. درمان ترکیبی هورمون برای بیش از سه تا پنج سال خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. اگر درمورد علائم یائسگی از هورمون درمانی استفاده می کنید در مورد گزینه های دیگر از پزشک خود سوال کنید. ممکن است بتوانید علائم خود را با روشهای درمانی و داروهای غیر هورمونی مدیریت کنید. اگر تصمیم گرفتید که از مزایای هورمون درمانی استفاده کنید از کمترین دوز موثر استفاده کنید و همچنان پزشک خود را تحت نظر داشته باشید تا مدت زمانی که هورمون مصرف می کنید شما را کنترل کند.
از قرار گرفتن در معرض تابش و آلودگی محیط زیست خودداری کنید. روشهای تصویربرداری پزشکی مانند توموگرافی کامپیوتری از دوز بالای اشعه استفاده می کنند. در حالی که مطالعات بیشتری مورد نیاز است برخی تحقیقات حاکی از ارتباط بین سرطان پستان و قرار گرفتن در معرض تجمع تابش در طول عمر شما است. قرار دادن خود را در معرض اشعه کاهش دهید و فقط در صورت لزوم از چنین آزمایشاتی استفاده کنید.
نظرات (12)