لخته شدن خون راهی برای متوقف کردن خونریزی است و در نهایت یک فرایند صرفه جویی در زندگی است. با این حال، هنگامی که یک لخته خون در جای اشتباه و در زمان اشتباه شکل می گیرد می تواند خطرناک و حتی مرگبار باشد.
لخته شدن خون در یک رگ خونی دست نخورده، جریان خون را کاهش می دهد و گاهی اوقات می تواند به طور کامل رگ را مسدود کند. ترومبوز ورید عمقی (DVT) یکی از نمونه هایی است که لخته خون درون وریدی ایجاد می کند و در نهایت منجر به عوارض تهدید کننده زندگی می شود.
DVT چیست؟
DVT (ترومبوز وریدی عمیق) زمانی است که لخته های خون در رگ های عمیق پا تشکیل می شود. این لخته ها به دلایل مختلف بوجود می آیند اما معمولاً با استراحت طولانی همراه است. خون در پا و قسمت های پایینی به آسانی مانند سایر قسمت های بدن به قلب نمی رسد. فعالیت فیزیکی عامل مهمی در فشار دادن خون از پاها است. هنگامی که یک فرد برای دوره های طولانی غیر فعال است جمع آوری خون می تواند منجر به تشکیل لخته شود.
DVT می تواند کشنده باشد؟
علیرغم علائم و عوارضی که در داخل پا می تواند ایجاد شود، خطر ابتلا به DVT بیشتر از زمانی است که لخته شدن خون رخ می دهد. سپس می تواند از طریق رگ به قلب سفر کند. معمولا لخته های خیلی کوچک باعث ایجاد مشکلات مهمی در قلب نمی شود و سپس لخته از طریق قلب و به رگ های ریوی عبور می کند که در آنجا باعث انسداد می شود. این مانع اکسیژن دار شدن جریان خون می شود. این ممکن است منجر به مرگ یک قسمت از ریه شود.
این وضعیت به عنوان آمبولی ریه شناخته می شود.
علائم هشدار دهنده و علائم آمبولی ریه عبارتند از:
کوتاهی ناگهانی نفس
درد قفسه سینه یا ناراحتی که در هنگام نفس عمیق و یا زمانی که سرفه می کنید، بدتر می شود.
احساس سبکی سر یا سرگیجه یا خفگی
نبض سریع
سرفه کردن با خون
این می تواند به مرگ منجر شود مگر اینکه مراقبت پزشکی فوری در دسترس باشد.
با این حال، DVT همچنین می تواند منجر به عواقب غیر کشنده شود. ابتدا DVT می تواند حتی پس از رویداد اولیه درمان شود. در مرحله دوم عوارض دیگری که ممکن است بوجود آید به عنوان سندروم پس از ترومبوز (PTS) شناخته می شود. عود و PTS می تواند در درمان DVT رخ دهد.
علائم ترومبوز وریدی عمیق DVT
مهم است که توجه داشته باشیم که در بسیاری از موارد ترومبوز ورید عمقی (DVT) ممکن است علائم کمی داشته باشد. در افرادی که نشانه ای از لخته شدن خون در رگهای عمیق پاها وجود ندارد معمولاً اتفاق نمی افتد. بنابراین DVT نباید تنها بر علائم و نشانه ها تشخیص داده شود. تحقیقات تشخیصی مانند venogram معمولاً ضروری است.
درد پا و گرگرفتگی ماهیچه ساق پا
درد پا معمولاً به عنوان نشانه ای از ترومبوز ورید عمقی در نظر گرفته می شود. با این حال، این درست نیست. در واقع درد پا فقط در حدود 50٪ از موارد DVT اتفاق می افتد. درد ممکن است در هر جای پا، به ویژه پایین پا و نه فقط در اطراف منطقه لخته خون احساس شود.
تندرنس از طرف دیگر شایع تر از درد پا است. این در اثر فشار سبب درد می شود اغلب اوقات این حساسیت در ماهیچه ساق پا احساس می شود اما معمولاً حساسیت در اطراف محل لخته خون وجود دارد.
ورم پا
یکی دیگر از علائم ترومبوز ورید عمقی (DVT) تورم پا (ادم) است. این معمولاً در پاهای آسیب دیده رخ می دهد و اغلب یک طرفه (یک طرفه) است. با این وجود، گاهی اوقات ممکن است در هر دو پاها (دو طرفه) رخ دهد اگر لخته خون بالاتر از شریان هایی باشد که خون را به پا می رساند سبب ان می شود.
تورم پا در DVT همیشه در هر مورد وجود ندارد. هنگامی که رخ می دهد می تواند در شدت متفاوت باشد و شدت نشانه ای از اندازه لگن نیست. این تورم ناشی از خونی است که قادر به بازگشت نیست و از ورید به فضاهای بافت وارد می شود.
دما و رنگ پای
یکی دیگر از نشانه های معمول ترومبوز ورید عمقی معمولا گرما در محل لخته است. بر خلاف برخی از بیماری های عروقی دیگر، پا ممکن است برای لمس سرد نباشد. در عوض، منطقه آسیب دیده ممکن است گرمتر از گرما طبیعی پا باشد. ممکن است قرمزی پوست در این منطقه نیز وجود داشته باشد.
DVT مزمن
لخته شدن بیش از یک تا دو ماهه "مزمن" است. لخته شدن سخت تر می شود و رگ زخم دارد. در نتیجه این روند، ورید بسیار کوچکتر می شود و خون را به طور موثر جریان نمی دهد.
نه هر مورد ترومبوز ورید عمقی (DVT) سبب آمبولی ریه می شود. حتی با درمان، هنوز هم خطر تکرار DVT وجود می شود. در واقع 15٪ از موارد درمان شده با DVT در طی یک سال تجدید می شود و بدون درمان 50٪ احتمال بازگشت در طی 3 ماه وجود دارد. به غیر از خطر آمبولی ریه، DVT همچنین می تواند منجر به عوارض دیگری به نام سندرم پس از فلبیت یا پس از ترومبوز (PTS) شود.
سندرم پس از ترومبوز (PTS)
این از عوارض مزمن ترومبوز ورید عمقی است. ممکن است چند ماه یا حتی سال ها پس از DVT بوجود آید. سندروم پس از فلبیت یا پس از ترومبوسیت نتیجه آسیب به ورید ناشی از لخته شدن خون (DVT) است. دریچه های رگ پا به بی کفایتی تبدیل می شود و نمی تواند به بازگشت خون کمک کند. علائم PTS ممکن است در شدت متغیر باشد اما اغلب با ایستادن همراه با افزایش قد افزایش می یابد.
این علائم و نشانه های سندرم پس از ترومبوتیک عبارتند از:
حضور قرمزی در پا
تورم در حال رشد پا
درد مزمن در پا
زخم ها (زخم های باز) بر روی پوست
تغییر رنگ پوست در پاها
گرفتگی، خارش و سوزن سوزن شدن پاها یکی دیگر از نشانه های رایج PTS می باشد. شانس 50٪ PTS در طی 2 سال DVT وجود دارد و می تواند تا حد امکان 90٪ احتمال PTS پس از 10 سال باشد. جوراب های فشرده معمولا برای مدیریت PTS مورد نیاز هستند در حالی که علائم فردی مثل زخم های پا ممکن است نیاز به درمان خاصی داشته باشد. بالا بردن پا، تنها در کاهش علائم و جلوگیری از تشکیل زخم موثر است.
روش های تشخیص ترومبوز ورید عمقی
آزمایش های معمول خون که توانایی بالینی برای کمک به پزشکان را برای بیماران با خطر ترومبوز وریدی عمیق (DVT) دارند شامل آزمایش D-dimer می باشد. سطوح آنتی ترومبین III (ATIII) ،N-terminal peptide natriuretic pro-brain (NT-proBNP) و پروتئین واکنش پذیر C (CRP) و میزان رسوب دهی اريتروسیت (ESR).
یک دستورالعمل تمرین بالینی از آکادمی پزشکان خانواده آمریکایی (AAFP) و کالج پزشکان آمریکایی (ACP) چهار توصیه برای درمان بیماران مبتلا به DVT را فراهم می کند). برای تخمین احتمال پیش آزمون ترومبوآمبولی وریدی (VTE) و تفسیر نتایج، باید از قوانین پیش بینی بالینی معتبر استفاده کرد. قوانین پیش بینی Wells برای DVT و آمبولی ریوی مطابق با این استاندارد هستند هرچند این قانون در بیماران جوانتر بدون همراهی یا سابقه VTE بهتر از سایر بیماران است.
دوم، در بیماران انتخاب شده مناسب با احتمال پیش آگهی DVT یا آمبولی ریه، منطقی است که D-dimer با حساسیت بالا به دست آوریم. یک نتیجه منفی نشان می دهد احتمال VTE کم است. سوم، در بیماران با احتمال پیش آگهی متوسط تا بالا از DVT پایین اندام، سونوگرافی توصیه می شود.
چهارم: بیماران با احتمال پیش آگهی میان و یا بالا آمبولی ریوی نیاز به مطالعات تصویربرداری تشخیصی دارند. گزینه ها عبارتند از: تهویه پرفیوژن (V / Q) اسکن، توموگرافی محوری محاسباتی سیگنال مولتی دیجیتال (CT) و آنژیوگرافی ریه؛ با این حال، CT تنها ممکن است به اندازه کافی حساس برای آمبولیسم ریوی در بیماران با احتمال آمبولی ریوی نباشد.
VTE همچنان یک بیماری ناشناخته است و اغلب موارد آمبولی ریه (PE) در کالبد شکافی تشخیص داده می شود. تشخیص بستگی به سطح بالایی گمان بالینی و وجود ریسک فاکتور های تشخیصی دارد. از آنجا که شيوع اين بيماري در جمعيت در معرض خطر باليني بالغ بر 15-30 درصد در است يک آزمون غير قابل قبول (ارزان و ساده) غربالگري لازم است.
تشخیص قطعی به لحاظ تاریخی ونوگرافی تهاجمی و گران قیمت مورد نیاز است که هنوز هم معیار استاندارد است. از سال 1990، تشخیص به وسیله معاینه سونوگرافی (هنوز گران) به طور غیرمستقیم به دست آمده است. اعتبار سنجی تست ساده و ارزان تر D-dimer به عنوان یک تست غربالگری اولیه سریع و گسترده که ممکن است میزان تشخیص های از دست رفته را کاهش دهد. الگوریتم ها بر اساس احتمال پیش آزمون و نتایج D-dimer است. همانطور که 40٪ از بیماران با سوء ظن بالینی کم و یک نتیجه منفی D-dimer نیاز به ارزیابی بیشتر ندارند.
Kleinjan و همکاران الگوریتم تشخیصی را پیشنهاد کرده اند که با استفاده از ترکیبی از احتمال تصمیم بالینی، آزمایش D-dimer و یافته های اولتراسونوگرافی برای حذف اندوپاتیک اندام فوقانی (UEDVT) پیشنهاد شده است. الگوریتم قابل اجرا بود و در 390 از 406 بیمار (96٪) تکمیل شد، UEDVT را از 87 بیمار (21٪) با نمره کلینیکی غیر مختمل و سطح D- دیمر طبیعی و ترومبوز وریدی موضعی را در 54 بیمار (13٪ ) و UEDVT در 103 (25٪) بیماران.
تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی نیز در کمک به تشخیص ترومبوز وریدی مورد استفاده قرار گرفته است. پروتئین S، پروتئین C، ATIII، فاکتور V لیدن، جهش پروترومبین 20210A، آنتی بادی ضد فسفولیپید و سطح هموسیستئین می تواند اندازه گیری شود. کمبود این عوامل و یا وجود این ناهنجاری ها باعث ایجاد حالت غربالگری می شود. اینها علل نادر DVT هستند. بررسی های آزمایشگاهی برای این ناهنجاری ها در ابتدا نشان داده می شود که DVT در بیماران جوانتر از 50 سال تشخیص داده می شود زمانی که یک سابقه خانوادگی تایید شده از وضعیت فوق العاده بالا یا کمبود خانوادگی وجود دارد زمانی که ترومبوز وریدی در محل های غیر معمول تشخیص داده می شود و در محل های کلینیکی از نکروز پوست ناشی از وارفارین.
نظرات (1)