سنگ مثانه توده های معدنی سختی است که می تواند در داخل مثانه وقتی کاملاً خالی از ادرار نیست تشکیل شود. در صورت كوچك بودن آن ممكن است هنگام خارج از مثانه علائمی ایجاد نكند.
اما بیشتر افراد مبتلا به سنگ مثانه علائم را تجربه می کنند زیرا سنگ ها یا دیواره مثانه را تحریک می کنند یا جریان ادرار را مسدود می کنند.
علائم معمول سنگ مثانه شامل موارد زیر است:
درد پایین شکم، که اغلب می تواند شدید باشد (ممکن است مردان در آلت تناسلی خود یا در اطراف آن نیز درد داشته باشند)
درد یا مشکلی هنگام پهلو زدن.
ادرار کردن مرتب بیشتر (بخصوص در شب).
ادرار ابری یا تیره رنگ.
خون در ادرار.
بیشتر موارد سنگ مثانه به دلیل پیوند با بزرگ شدن پروستات در مردان 50 سال و بالاتر تأثیر دارد. اما زن و مرد هم می توانند سنگ مثانه بگیرند.
نادر است که سنگ مثانه روی کودکان اثر بگذارد. در کودکان، آنها می توانند رختخواب را مرطوب کنند و برخی از پسران ممکن است دچار priapism شوند نعوظ مداوم و اغلب دردناک که می تواند ساعت ها طول بکشد.
ادرار به طور عمده آب است اما حاوی تعدادی ماده شیمیایی مختلف از جمله نمک (الکترولیت)، ضایعات و بعضی اوقات مقادیر کمی از مواد مغذی است که بدن به آن احتیاج ندارد. این مواد شیمیایی در ادرار حل می شوند اما می توانند رسوب کنند. این بدان معنی است که می تواند دوباره جامد شود و ممکن است با هم جمع شود تا در مجاری ادراری (کلیه، حالب، مثانه و مجرای ادرار) سنگ ایجاد کند. بیشتر اوقات این سنگ ها در کلیه ها شکل می گیرند اما بعضی اوقات در جای دیگر تشکیل می شوند.
سنگ مثانه چیست؟
سنگ مثانه یک توده متبلور در ادرار است که معمولاً درون مثانه ایجاد می شود. این سنگها ممکن است از نظر اندازه متفاوت باشند و ممکن است سنگهای کوچک با ادرار کاملاً غیرقابل شناسایی باشند. با این وجود سنگهای بزرگتر ممکن است در مثانه بمانند و باعث بروز بسیاری از علائم و نشانه ها شوند. به طور کلی، سنگ مثانه یک مورد غیر معمول است که با سایر سنگ های ادراری مانند سنگ کلیه مقایسه می شود.
سنگ مثانه نباید با سنگ کلیه اشتباه گرفته شود که در لگنچه کلیه ایجاد می شود از مجرای ادرار عبور کرده و در نهایت با ادرار منتقل می شود. سنگ های کلیوی که می توانند داخل مجرای ادرار وارد شوند و از آن عبور کنند معمولاً به اندازه کافی کوچک هستند تا از مثانه عبور کنند. سنگهای مثانه ممکن است در ترکیبات شیمیایی شبیه به سنگ کلیه باشد اما بیشتر این سنگها کاملاً درون مثانه شکل می گیرند. با این حال، یک سنگ کلیه که در مثانه مانده است می تواند بیشتر از مواد شیمیایی موجود در ادرار ذخیره شده رشد کند.
اندازه، تعداد و انواع
یک سنگ مثانه به عنوان یک حساب جنینی نیز شناخته می شود. ممکن است یک سنگ واحد یا چندین سنگ درون مثانه باشد. اندازه سنگها می تواند از سنگهای دقیقه ای که از مثانه و مجرای ادراری عبور می کنند متفاوت باشد بدون ایجاد علائم یا ممکن است به اندازه کافی بزرگ باشد که تقریباً کل حجم مثانه را اشغال کند.
انواع مختلفی از سنگ مثانه وجود دارد اما متداول ترین آنها سنگهای اسید اوریک است. اسید اوریک محصول جانبی تجزیه نیتروژن است. این یک محصول زباله (زباله ازت) و یکی از اجزای اصلی ادرار است. این اسید با تجزیه پروتئین در بدن تشکیل می شود. بیشتر اوقات اسید اوریک در ادرار حل می شود اما می تواند رسوب کند و سپس توده های سخت تشکیل شود.
انواع دیگر شامل سنگهای اگزالات کلسیم (رایج ترین نوع سنگ کلیه)، فسفات کلسیم، سیستئین، اورات آمونیوم یا منیزیم فسفات منیزیم (فسفات سه گانه) است. بسیاری از سنگ های مثانه با هم مخلوط شده اند که هسته ممکن است از یک نوع باشد اما سایر مواد شیمیایی در اطراف آن قرار دارند. انواع سنگ مثانه ممکن است براساس واریانس منطقه ای و رژیم غذایی متفاوت باشد - در بعضی از کشورها سنگ اگزالات کلسیم رایج ترین نوع سنگ است.
علل سنگ مثانه
سنگ مثانه ممکن است بدون هیچ شرایط مستعد کننده قابل تشخیص، شکل بگیرد. اعتقاد بر این است که بسیاری از این موارد با زندگی در آب و هوای گرم و در نتیجه کمبود آب بدن یا مصرف برخی غذاهای کم فسفر و اگزالات زیاد همراه است.
تشکیل سنگ مثانه غالباً با حالت ایست ادرار همراه است. هنگامی که ادرار برای مدت طولانی در مثانه باقی می ماند احتمال تشکیل سنگ مثانه افزایش می یابد. اگر ادرار متمرکز باشد احتمالاً بارش املاح در ادرار رخ می دهد.
عوامل مستعد کننده برای تشکیل سنگ مثانه در زنان و مردان شامل موارد زیر است:
انسداد خروجی مثانه به دلیل نقایص آناتومیکی، تومورها (سرطان مثانه) و تنگی مجرای ادرار.
مثانه نوروژنیک هنگام آسیب عصب مثانه به دلیل آسیب نخاعی، بیماریهای عصبی، عصب دیابتی یا سکته مغزی است.
دیورتیکول مثانه
التهاب مثانه غیر عفونی (سیستیت) ناشی از تشعشعات یا آسیب دیدگی
عفونت ها.
اجسام خارجی در مثانه.
وسایل پزشکی مانند کاتترهای حالب و استنت.
جراحی به مثانه و مجرای ادرار.
بیشتر بدانید: رژیم غذایی در پیشگیری از بیماری سنگ کلیه
سنگ مثانه در مردان
هایپرپلازی خوش خیم پروستات (بزرگ شدن غده پروستات) یکی از دلایل اصلی انسداد خروجی مثانه در آقایان است و از این طریق در بروز ورم ادرار نقش دارد. جراحی سرطان پروستات و جراحی پروستات ممکن است از دیگر عوامل مؤثر در کنار پرتودرمانی برای سرطان پروستات باشند.
سنگ مثانه در زنان
دلایل تشکیل سنگ مثانه در خانمها می تواند شامل سیستوسل (مثانه پرولاپس)، وسایل پیشگیری از بارداری، بازسازی واژن و ناهنجاری های پنجه باشد. عفونت های مجرای ادراری (مجرای ادراری) در خانم ها به دلیل کوتاه تر بودن مجرای ادراری نسبت به مردان به احتمال زیاد پیشرفت می کنند که باعث ایجاد سیستیت (عفونت مثانه) می شوند. سیستیت مکرر یک عامل خطر برای تشکیل سنگ مثانه است.
علائم و نشانه ها
مثانه برخلاف سایر قسمت های دستگاه ادراری می تواند تا حد زیادی کشیده شود. این می تواند چندین سنگ کوچک یا حتی یک سنگ بزرگ را در خود جای دهد بدون اینکه علائمی دیده شود. بیشتر علائمی که وقتی یک سنگ خروجی مثانه را مسدود می کند در نتیجه از خروج ادرار جلوگیری می کند یا سنگ به دیواره مثانه آسیب می زند. این علائم و علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد هنگام ادرار، معمولاً در لگن.
تکرر ادرار.
درد شکم و پایین لگن.
فشار در هنگام ادرار.
خون در ادرار (هماتوری).
ادرار تیره یا ابری.
درمان سنگ مثانه
سنگ مثانه کمتر از سنگ کلیه است. از این رو مهم است که سنگ مثانه دقیقاً تشخیص داده شود زیرا می توان آن را با سنگ کلیه اشتباه گرفت. علائم هر دو نوع سنگ مشابه است و ممکن است شبیه سایر بیماری های ادراری مانند عفونت مثانه (سیستیت) یا غده التهابی پروستات در مردان (پروستاتیت) باشد.
پس از تایید تشخیص سنگ مثانه، اقدامات مختلف درمانی براساس نوع و اندازه سنگ در نظر گرفته خواهد شد. با افزایش مصرف مایعات، سنگهای کوچکتر می توانند از مثانه خارج شوند. با این حال، این همیشه مفید نیست. سنگهای مثانه وقتی در عبور ادرار دچار مشکل می شوند توسعه می یابند. بنابراین سنگهای مثانه کوچک نیز ممکن است به راحتی از بین نروند.
سنگ های مثانه معمولاً باید از بین بروند. ممکن است از آندوسکوپ برای ورود به مثانه استفاده شود و سپس سنگها از طریق روشهای مختلف مانند لیزر یا سونوگرافی شکسته می شوند. قطعات کوچک سپس می توانند از مثانه خارج شوند. با این وجود، این ممکن است برای سنگهای بزرگتر مناسب نباشد. درعوض، جراحی ممکن است لازم باشد تا از نظر جسمی سنگهای بزرگتر از مثانه جدا شود. بدون مداخله، سنگ مثانه ممکن است منجر به عفونت ادراری و سایر عوارض شود.
برای خارج کردن سنگ از مثانه معمولاً به عمل جراحی نیاز است. متداول ترین روش یک سیستولیتولاپاکسی است که در آن از لوله نازک (سیستوسکوپ) با دوربین در انتها برای یافتن سنگ مثانه استفاده می شود.
سپس سیستوسکوپ از دستگاه های سنگ شکن، لیزر یا سونوگرافی برای شکستن سنگ ها قبل از برداشتن استفاده می کند.
در صورت امكان، درمان علل سنگ مثانه اساسی برای جلوگیری از ایجاد سنگهای جدید در آینده بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: سنگ کلیه
جلوگیری از سنگ مثانه
اگر سنگ مثانه داشته باشید آنها می توانند برگردند. کارهایی وجود دارد که می توانید انجام دهید تا از این اتفاق جلوگیری کنید.
می توانید سعی کنید:
برای کاهش غلظت ادرار، میزان مصرف روزانه مایعات خود را به 2 تا 3 لیتر افزایش دهید.
مرتباً مثانه را بدون تأخیر خالی کنید.
10 تا 20 ثانیه بعد از اولین تلاش مجدداً ادرار کنید (اگر اولین بار نمی توانید مثانه خود را کاملا خالی کنید). به این عمل دوبل خروج مایع گفته می شود و به تخلیه موثرتر مثانه کمک می کند
از یبوست خودداری کنید (ممکن است مسهل های معمولی توصیه شود)
مثانه و کلیه ها
کلیه ها مواد زاید را از خون فیلتر می کنند که برای ایجاد ادرار با آب مخلوط می شوند. ادرار از کلیه ها به مثانه، جایی که در آن ذخیره می شود جریان می یابد.
هنگامی که مثانه پر است و شما آماده برای تخلیه هستید ادرار از طریق لوله ای به نام مجرای ادرار از بدن شما عبور می کند.
در ادامه بخوانید: چه ارتباطی بین مصرف الکل و سنگ کلیه وجود دارد؟
نظرات (0)